Бюджеттік құқық: құрылымы, құқықтық реттелуі және жергілікті бюджеттер

Бюджет құқығы

Бюджет - мемлекеттік заңмен немесе жергілікті өкілді органдардың шешімдерімен бекітілетін, мемлекеттің өз міндеттерін қамтамасыз етуіне арналған және салықтар, алымдар, басқа да міндетті төлемдер, капиталмен жүргізілетін операциялардан алынатын кірістер, салыққа жатпайтын және заң актілерінде көзделген өзге де түсімдер есебінен құрылатын орталықтандырылған ақша қоры.

Бюджет құрылымы

Түсімдер

Шығыстар

Бюджет тапшылығы(профициті)

Бюджет тапшылығын қаржыландыру

кірістер, алынған ресми трансферттер, кредиттерді қайтару

шығындар, кредиттер

Бюджеттік құқықтық нормалар мына келесідей белгілерімен ерекшеленеді: -бұл нормалар мемлекет тарапынан белгіленеді және олардың атқарылуы мемлекеттің мәжбүрлеу күшімен қамтамасыз етіледі; -бұл нормалар қатынастарға қатысушыларға заңи міндеттер жүктейді және өктем билік береді; -бұл нормалар әрқашанда мемлекеттік құзыретті органдардың қандай да болмасын құқықтық нормативтік актілерінде заңдарда, жарлықтарда, өкімде, қаулыда көрініс табады; -бұл нормалар қоғамдық және мемлекеттік мүдделерді қамтамсыз етуге бағытталған; -бұл нормалардың құрамында өте сирек кездесетін норма түрлері есептеу нормалары (кірістер мен шығыстардың сандық көрсеткіштері. т. б. ) ұшырасады; -бұл нормалардың көбі бастапқы кездерінен тиісті заңдарға байланысты, бір жылдың көлемінде ғана заңи күшінде болады.

Бюджеттік реттеу - мемлекеттің бюджет жүйесінің құрамына кіретін бюджеттерді теңдестіру процесі.

Бюджет құқықтық реттелуі - бұл бюджет құқығының жалпы бөлімінің институты, құқықтық нормалардың жиынтығы, бюджеттің әзірленуін, қаралуын, мақұлдауын, орындалуы мен бекітілуінің тәртібін анықтайды.

Жергілікті атқарушы органдар тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністердің бюджетін бірыңғай бюджеттік жоспарлау негізінде әзірлеп, дербес атқарады. Жергілікті атқарушы органдар тиісті қаржы жылына арналған бюджетті және өткен қаржы жылында тиісті жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есепті қарап, бекітеді.

Облыстық өкілді органдар облыстық бюджет пен аудандардың (қалалардың) бюджеттері арасындағы кірістерді бөлудің тұрақты нормативтерін және облыстық бюджеттерден аудандардың (қалалардың) бюджеттеріне берілетін субвенциялар мен аудандардың қалалардың) бюджеттерінен облыстық бюджеттерге берілетін бюджеттік алымдардың мерзімді мөлшерлерін бекітеді.