Жануарларды бірдейлендіру тәсілдері

Презентация қосу

Жануарларды
бірдейлендіру
тәсілдері

Орындаған: Қылышбеков Т. 405 б
Қабылдаған: Ешмухаметов А.Е.
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 30
қаңтардағы № 7-1/68 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет
министрлігінде 2015 жылы 22 мамырда № 11127 тіркелді

Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру жөніндегі дерекқор - ветеринария
саласындағы қызметті жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдардың бөлімшелері
жүзеге асыратын және уәкілетті орган пайдаланатын диагностикалық зерттеулер
нәтижелерін қоса алғанда, жануарлардың жеке нөмірі туралы, оны ветеринариялық
дауалау туралы деректерді, сондай-ақ жануардың иесі туралы деректерді тіркеуді ң
бірыңғай, көп деңгейлі жүйесін көздейтін ветеринариялық есептің бөлігі;
Бірдейлендіру - дерекқорға жануар туралы мәліметтерді енгізе және жануарға
ветеринариялық паспортты бере отырып, жапсыру, чиптау, таңба салу жолымен
жануарларға жеке нөмір беруді қамтитын жануарларды есепке алу жүйесі;
Жеке нөмір – жапсырмаға, чипқа, болюсқа немесе таңбаға түсірілетін әріптік немесе
цифрлық белгіні қамтитын, жануарға берілетін жеке код;
Ветеринариялық бөлімше - ветеринария саласындағы қызметті жүзеге асыратын
облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың, облыстық
маңызы бар қалалардың, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттің, ауылдың (селоның),
ауылдық (селолық) округтің жергілікті атқарушы органдарының бөлімшесі;
Тәртіптеме - ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруді жүргізу және
ветеринариялық паспорттар беру үшін ветеринариялық мақсаттағы атрибуттар мен
бұйымдарды бөлу (беру) туралы жоғары тұрған ветеринариялық бөлімшенің төмен
тұрған ветеринариялық бөлімшеге құжаты;
Ауыл шаруашылығы жануарларының төлі мынадай жасқа
жеткен күнінен бастап он төрт жұмыс күнінен кешіктірмей
бірдейлендіріледі:
бұзаулар, қозылар, лақтар, боталар – туған күнінен бастап жеті
күн өткеннен кейін;
құлындар – төрт айлық жасынан бастап;
асыл тұқымды торайлар, әрі қарай өсіруге және өсімін молайтуға
арналған торайлар және жұртшылық шаруашылықтарында
күтіліп-бағылатын торайлар – үш айлық жасынан бастап;
ауыл шаруашылығы кәсіпорындарында, шаруа және фермерлік
қожалықтарда күтіліп-бағылатын және өнеркәсіптік өсіруге,
кейіннен сою үшін тоғыз айлық жасқа жеткенге дейін
бордақылауға арналған торайлар – туған күнінен бастап жеті күн
өткеннен кейін;
тоғыз айлық жасқа дейін сойылмаған, ауыл шаруашылығы
кәсіпорындарында, шаруа және фермерлік қожалықтарда
күтіліп-бағылатын және өнеркәсіптік өсіруге және бордақылауға
арналған торайлар – тоғыз айлық жасқа толған күнінен бастап
жеті күн өткеннен кейін.
Тоғыз айлық жасқа дейінгі жылқылар мен торайларды қоспа ғанда, ауыл
шаруашылығы кәсіпорындарында, шаруа және фермерлік қожалы қтарда
күтіліп-бағылатын және өнеркәсіптік өсіруге, кейіннен сою үшін
бордақылауға арналған ауыл шаруашылығы жануарларының жеке нөмірі он екі
символдан тұрады, олардың мынадай белгілері бар:
бірінші екі символ – ISO – Стандарттау ж өніндегі халы қаралы қ ұйымыны ң
кодына сәйкес Қазақстан Республикасының литерлік коды (екі латын бас әрпі);
үшінші символ – облыстың, республикалық маңызы бар қалаларды ң,
астананың литерлік коды (латын бас әрпі);
төртінші символ – ауыл шаруашылығы жануары түрінің санды қ коды;
бесіншіден он екіншіге дейінгі символдар – ауыл шаруашылы ғы жануарыны ң
реттік нөмірі.
Жылқының жеке нөмірі он символдан тұрады, олардың мынадай белгілері бар:
бірінші екі символ – ISO–Стандарттау жөніндегі халы қаралы қ ұйымыны ң
кодына сәйкес Қазақстан Республикасының литерлік коды (екі латын бас әрпі);
үшінші символ – облыстың, республикалық маңызы бар қалаларды ң,
астананың литерлік коды (латын бас әрпі);
төртінші символ – жылқының сандық коды (4);
бесіншіден оныншыға дейінгі символдар–жылқыны ң реттік н өмірі.
Ауыл шаруашылығы кәсіпорындарында,
шаруа және фермерлік қожалықтарда
күтіліп-бағылатын және өнеркәсіптік өсіруге,
кейіннен сою үшін бордақылауға арналған
тоғыз айлық жасқа дейінгі торайлардың жеке
нөмірі осы Қағидалардың 3-тармағына сәйкес
шошқаның (енесі жағынан ата-енесінің) жеке
нөмірінен және ауыл шаруашылығы
кәсіпорындарындағы, шаруа және фермерлік
қожалықтардағы мал бастарының ішкі
шаруашылық есебіне сәйкес шошқалардың
(енесі жағынан ата-енесінің) торайлауында
торайдың реттік нөмірінен тұрады.
Жануарларды бірдейлендіру рәсіміне:

1) жеке нөмір беру және ауыл шаруашылығы жануарларын
белгілеу;
2) «Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру
жөніндегі деректер базасын қалыптастыру және жүргізу
және одан үзінді көшірмелер беру қағидасын бекіту
туралы» Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы
министрінің 2010 жылғы 2 маусымдағы №
367 бұйрығымен (нормативтiк құқықтық актілерді
мемлекеттiк тiркеу Тізілімінде № 6321 болып тіркелген)
бекітілген тәртіппен мәліметтерді ауыл шаруашылығы
жануарларын бірдейлендіру жөніндегі деректер
базасына енгізуді;
3) ветеринариялық паспорт осы Қағиданың 2-
қосымшасына сәйкес нысан бойынша беріледі;
Жеке нөмірді беру ауыл шаруашылығы жануарларының
түріне байланысты келесі тәсілдердің бірімен жүргізіледі:
1) сырғалау (тоғыз айлық жасқа дейін сойылмаған, ауыл
шаруашылығы кәсіпорындарында, шаруа және фермерлік
қожалықтарда күтіліп-бағылатын және өнеркәсіптік өсіруге
арналған ірі қара мал, ұсақ мал, түйелер, шошқалар және торайлар
үшін);
2) таңба басу немесе чип салу (жылқылар үшін);
3) татуировка (тоғыз айлық жасқа дейін сойылмаған, ауыл
шаруашылығы кәсіпорындарында, шаруа және фермерлік
қожалықтарда күтіліп-бағылатын және өнеркәсіптік өсіруге
арналған торайлар үшін).
Ауыл шаруашылығы жануарларының барлық түріне қосымша келесі
тәсілдермен жеке нөмір беруге жол беріледі:
1) электрондық бірдейлендіру тәсілі (ауыл шаруашылығы
жануарларын бірдейлендіруді жүргізу үшін пайдаланылатын
радиожиілікті белгісі бар сырғалар, болюстер, чиптер және басқа
бұйымдар (құралдар));
2) татуировка;
3) таңба басу.
Сырғалау ауыл шаруашылығы жануарларының
құлақтарының ортасына аспалы сырғаны, көк тамырын
зақымдамай бекіту арқылы жүзеге асырылады. Аспалы
сырғалар келесі тәсіл арқылы бекітіледі:
сырғаның бет жағы – ауыл шаруашылығы жануарының
құлағының ішкі жағынан.
Ірі қара мал және түйелердің әр құлағына бір-бірден екі
бірдей (бірдей жеке нөмір көрсетілген) аспалы сырға
бекітіледі.
Ұсақ мал және шошқаларға оң құлағына бір аспалы
сырға бекітіледі. Ұсақ малды және шошқаларды
бірдейлендіру үшін осы Қағидалардың 9-тармағына
сәйкес радио жиілікті белгісі бар сырғаларды ауыл
шаруашылығы жануарларының сол жақ құлағына бекіту
жолымен пайдалануға жол беріледі. Ауыл
шаруашылығы жануарларының сырғалары өмір бойы
шешілмейді.
Таңба басу ыстық немесе суық тәсілдермен ж үзеге асырылады. Жыл қыдан бас қа ауыл
шаруашылығы жануарларына таңба денені ң сол жа ғына жамбас аума ғына салынады.
Жылқыларға таңба денесінің сол жағына жауырын (клеймо), ж әне жамбас аума ғына
(реттік нөмір), немесе тек жамбас аума ғына (клеймо ж әне реттік н өмір) осы
Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес салынады.
Таңба ең көбі алты символдан тұрады:
бірінші және екінші символдар (міндетті емес), ауыл шаруашылы ғы жануары иесіні ң
клеймосы. Клеймо бір немесе екі латын немесе араб бас әрпі (тері) ж әне/немесе
сан(дар), геометриялық фигура(лар) болып табылады. Клеймо бір әріп немесе сан
немесе фигурадан құралған жағдайда, та ңба т өрт символдан құралады. Клеймо ауыл
шаруашылығы жануары иесінің қалауы бойынша салынады;
үшінші және төртінші символдар (міндетті) осы Қа ғиданы ң 3,4 ж әне 5-тарма қтарына
сәйкес ауыл шаруашылығы жануарларының реттік н өміріні ң ал ғаш қы сандарыны ң
(соңғы екі нөмірден басқа) қорытындысы. Жыл қыда б ұл біріншіден т өртіншіге дейінгі
реттік нөмір сандарының қорытындысы, ауыл шаруашылы ғы жануарларыны ң бас қа
түрлерінде біріншіден алтыншы ға дейінгі реттік н өмір сандарыны ң қорытындысы. Егер
жануардың реттік нөмірінің алғашқы сандарыны ң сомасында сома бір символды
құраса, таңбаға бір символ салынады. Егер символда н өл бар болса, ол та ңба ға
салынбайды;
бесінші және алтыншы символдар (міндетті), осы Қа ғиданы ң 3, 4ж әне 5-тарма қтарына
сәйкес берілген жануардың реттік нөміріні ң со ңғы екі саны. Жыл қыларда б ұл реттік
нөмірдің бесінші және алтыншы сандары, ауыл шаруашылы ғы жануарларыны ң бас қа
түрлерінде реттік нөмірдің жетінші ж әне сегізінші сандары.
Ауыл шаруашылығы жануарларын
бірдейлендірудің электрондық тәсілі (радио
жиілікті белгісі бар сырғалар, болюстер, чиптер
және бұйымдар (құралдар) ауыл шаруашылығы
жануарларын бірдейлендіруді жүргізуге
арналған бұйымдарды (құралдарды) пайдалану
(қолдану) жөніндегі тиісті ңұсқаулыққа сәйкес
жүзеге асырылады. Ауыл шаруашылығы
жануарларын бірдейлендірудің электрондық
тәсілін жүргізуге арналған бұйымның (құралдың)
нөмірі ауыл шаруашылығы жануарларының жеке
нөмірімен сәйкес келуі міндетті емес, бірақ
қосымша ветеринариялық паспортта көрсетіліп,
дерек қорға енгізілуі керек.
Татуировканы құлақтың сыртының төменгі
жағына салады.
Ауыл шаруашылығы кәсіпорындарында,
шаруа және фермерлік қожалықтарда
күтіліп-бағылатын және өнеркәсіптік
өсіруге, кейіннен сою үшін бордақылауға
арналған тоғыз айлық жасқа дейінгі
торайларға арналған татуировка ауыл
шаруашылығы кәсіпорындарындағы,
фермерлік және шаруа қожалықтарындағы
мал басын ішкі шаруашылық тіркеуге
сәйкес шошқаның (енесі жағынан ата-енесі)
торайлануындағы реттік нөмірден тұрады.
Р/с Литерлiк код Штрих-код Атауы
№ үшін цифрлық код

1. KZ 398 Қазақстан Республикасы

2. С 01 Ақмола облысы
3. B 02 Алматы облысы
4. D 03 Ақтөбе облысы
5. E 04 Атырау облысы
6. F 05 Шығыс Қазақстан облысы

7. H 06 Жамбыл облысы
8. L 07 Батыс Қазақстан облысы

9. P 08 Қостанай облысы
10. M 09 Қарағанды облысы

11. N 10 Қызылорда облысы

12. R 11 Маңғыстау облысы

13. S 12 Павлодар облысы

14. T 13 Солтүстiк Қазақстан
облысы

15. Х 14 Оңтүстiк Қазақстан
облысы

16. A 15 Алматы қаласы

17. Z 16 Астана қаласы
Ауыл шаруашылығы жануарларын
бірдейлендіруді жүргізу тәртібі
Облыстардың (республикалы қ маңызы бар қаланы ң, астананы ң) жергілікті ат қарушы органы:
1) ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруді ж үргізу ж өніндегі іс-шаралар
жоспарын мерзімдері мен жауапты орындаушыларын к өрсете отырып бекітеді ж әне оны
ауданның, облыстық маңызы бар қаланы ң жергілікті ат қарушы органына жеткізеді;
2) ауыл шаруашылығы жануарларын, жануар ға ветеринариялы қ паспортты бірдейлендіруді
жүргізу үшін ветеринариялы қ мақсатта ғы б ұйымдар мен атрибуттарды мемлекеттік сатып
алуды және тасымалдауды (жеткізуді) жүзеге асырады;
3) ветеринария саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен ауыл
шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру ж өніндегі дерек қорды ж үргізуді қамтамасыз етеді.
Ауданның, облыстық маңызы бар қаланы ң жергілікті атқарушы органы:
1) ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруді ж үргізу ж өніндегі іс-шаралар жоспары
негізінде ауыл шаруашылы ғы жануарларын бірдейлендіруді ж үргізу кестесін жасайды ж әне
бекітеді, аудандық маңызы бар қаланы ң, кентті ң, ауылды ң (селоны ң), ауылды қ (селолы қ)
округтің әкіміне жеткізеді және оны ң орындалуын қамтамасыз етеді;
2) ауыл шаруашылығы жануарларын, жануар ға ветеринариялы қ паспортты бірдейлендіруді
жүргізу үшін ветеринариялы қ мақсатта ғы б ұйымдар мен атрибуттарды ауданды қ ма ңызы бар
қаланың, кенттің, ауылды ң (селоны ң), ауылды қ (селолы қ) округті ң әкіміне дейін
тасымалдауды (жеткізуді) ұйымдастырады.
Аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылды ң (селоны ң), ауылды қ (селолы қ) округті ң
әкімі ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруді ж үргізу кестесіне с әйкес ауыл
шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру р әсімін ж үргізу уа қыты мен орнын аны қтайды.
Бірдейлендірілген ауыл шаруашылығы жануарларына
ветеринариялық паспорт беру тәртібі
Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің ветеринариялық бөлімшесінің ветеринариялы қ д әрігері жануар ға
жеке нөмір берген сәттен бастап 3 (үш) жұмыс күнінің ішінде оның иесіне нысан бойынша ветеринариялы қ
паспорт береді.
Ұсақ малға (қойлар, ешкілер), шошқаларға ветеринариялық паспорт әр жануарды ң жеке н өмірі к өрсетіле
отырып, тобына (отарына), ал жануарлардың қалған түрлеріне жеке беріледі.
Ветеринариялық бөлімшенің ветеринариялық дәрігері ветеринариялы қ паспорт қа ж үргізілген
ветеринариялық өңдеулер және жануарды диагностикалы қ зерттеулер туралы м әліметті, жануарды ң иесі туралы
деректерді енгізеді.
Жануардың ветеринариялық паспортының деректерін кейіннен жа ңарту ветеринариялы қ іс-шараларды
(диагностикалық зерттеулерді, профилактикалық өңдеуді) жүргізу, иесін ауыстыру үдерісінде ж әне бас қа
жағдайларда жүзеге асырылады.
Ветеринариялық паспорт тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктерді ң ветеринариялы қ б өлімшесіні ң
ветеринариялық дәрігерінің қолымен және мөрімен бекітіледі.
Ірі жануарлар қатардан шыққан кезде (ұдайы өндіріске өткізу) ветеринариялы қ паспорт онда ғы тиісті
белгісімен ауыл шаруашылығы жануарының жаңа иесіне беріледі.
Ұсақ жануарлар тобының (отарының) бір бөлігі қатардан шы ққан кезде ( ұдайы өндіріске өткізу) жа ңа иесіне
ветеринариялық паспорттан үзінді көшірме беріледі. Жануар межелі пунктке келгеннен кейін ветеринариялы қ
паспорт ресімделеді.
Тиісті мәліметтер ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру ж өніндегі дерек қор ға енгізіледі.
Ветериңариялық паспорттың телнұсқасын беру ол жоғалған немесе тозығы жеткен кезде жүргізіледі.
Жоғалған, бүлінген ветеринариялық паспорттар жануарлар иелері тиісті әкімшілік-аума қты қ бірлікті ң
ветеринариялық бөлімшесінің ветеринариялық дәрігеріне жазбаша өтініш (ветеринариялы қ паспортты ң
жоғалған, бүлінген фактісін растайтын құжаттармен қоса) берген күнінен бастап жарамсыз деп есептеледі.
Ветеринариялық бөлімшенің ветеринариялық дәрігері өтініш берілген к үннен бастап он ж ұмыс к үні ішінде
жоғары оң жақ бұрышында «Телнұсқа» деген жазуы бар ветеринариялық паспортты ң телн ұс қасын беруді
жүргізеді.
Жануарға жоғалғанның немесе тозығы жеткеннің орнына берілген ветеринариялы қ паспортта « қайта
берілген» деген белгі қойылады.

Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру құралдарын (жапсырмалары, радиожиілікті белгісі бар
жапсырмалары, чиптар, болюстар) Жануарлар туралы жазбалар ж үргізу ж өніндегі халы қаралы қ комитетті ң
(ICAR): www.service-icar.com/manufacturer_codes/Manufacturers_DB/ manufacturer_codes_main.asp интернет-
ресурсында орналасқан Өндірушілер тізіміндегі өндірушілер шығаруы тиіс, б ұл ретте сатып алынатын
бірдейлендіру құралдарының үлгілері көрсетілген интернет-ресурстарында орналастырылуы қажет.
Жапсымалар мына белгілерге сәйкес келуі қажет:
сыртқы ортаның әсеріне төзімді болуы және жануардың тіршілік етуіні ң б үкіл мерзімінде о ңай о қылуы;
қайталап қолдануды болдырмауы;
жапсырманың сыртқы жағында қатты сақина тәріздес тиекті ң ұшы және жапсырманы ң беткі жа ғында
құлақтағы жапсырманы шешкенде оның бұзылуын қамтамасыз ететін ты ғызда ғыш са қина болуы;
жануарға бекітілгеннен кейін оған зиянын тигізбейтіндей конструкцияда болуы;
жапсырмада өшіп қалмайтын жазулар болуы;
сары түсті болуы, жапсырманың әр бетінде өндірушінің сауда маркасы (сауда белгісі) ж әне өндірілген
күні (айы, жылы) жазылуы керек.
Жапсырманың беткі жағында штрих-код болуы керек. Ірі ж әне ұса қ жануарлар ға арнал ған
жапсырмаларда Қазақстан Республикасын, облыстарды, Астана ж әне Алматы қалаларын белгілеу үшін осы
Ереженің 1-қосымшасында көрсетілген цифрлық кодтар пайдаланыла отырып, жануарларды ң жеке н өмірі
штрих-кодпен кодталған. Цифрлық кодтар пайдаланылған штрих-кодта ғы жануарды ң жеке н өмірі 14 (он
төрт) символдан тұрады.
Биркалардағы радиожиілік таңбалары мен чиптар ISO 11784 ж әне ISO 11785 халы қаралы қ
стандтарттарына сәйкес келуі тиіс.
Таңбаның мөлшері: кәрі мал үшін - биіктігі 8 см, ені 5 см; жас т өлдер үшін биіктігі - 5 см, ені 3 см.
Ыстықпен таңбалау үшін ені 18-30 мм, қалыңдығы 3 мм беті тегіс жалпа қ темірден та ңба дайындалады.
Суықпен таңбалаған кезде цифрлардың стандартты м өлшері пайдаланылады.

Ұқсас жұмыстар

Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруді жүргізу тәртібі

Станция негізгі міндеттері

Ветеринарияда пайдаланатын дәрілік заттар мен биологиялық препараттар

Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру

Қазақстан Республикасындағы ветеринария саласы

Бәйдібек аудандық ветеринария бөлімі мемлекеттік мекемесі

Кедендік бақылау

Жұқпалы ауруларға қарсы профилактикалық және емдеу шаралары

Зертханалық жануарлар

Ветеринариялық анықтамалар

Пәндер