Әкімшілік құқық субъектілері және азаматтардың әкімшілік-құқықтық статусы

Әкімшілік құқықтың субъектілері

Кокшетау - 2016

“Құқық субъектісі” - бұл заң негізінде құқықтар мен міндеттерді жүзеге асыру қабілеттілігіне ие жеке физикалық немесе заңды тұлға. Осы түсінік құқықтың кез келген саласының кажетті элементі болып тұрады. Әкімшілік- құқықтық қатынастарда құқық субъектісі деп мемлекеттік органдар, лауазымды адамдар, азаматтар танылады.

Азаматтардың әкімшілік құқыққабілеттілігі-бұл мемлекет басқару өрісіндегі құқықтар мен міндеттерге ие болу қабілеттілігі.

Азаматтардың әкімшілік әрекетқабілеттілігі - бұл мемеллекет басқару өрісіндегі өз әрекеттерімен құқытарын жузеге асыру және міндеттерін атқару қабілеттілігі.

Азаматтардың құқыққабілеттілігі мен әрекетқабілеттілігі олардың жасынан басқа мән-жайларға да байланысты болады: мысал, рухани кеселіне, мүгедектігіне байланысты азаматты автокөлік басқару құқығыннан айру мумкін. Азаматтардың әкімшілік - құқықтық статусында құқықтарымен бірдей белгіленетін міндеттері де көп. Олардан ең маңыздылары болып, Қ Р-сының Конституциясы мен заңдарын сақтау, басқа тұлғалардың құқықтарын, бостандықтарын, намыстарын, мәртебелерін кұрметтеу тұрады.

Осы абсолютты міндеттерден басқа көп міндеттер де туындайды. Олар құқықтық актілерде бекітіліп, олардың тіршілігінің әр түрлі өрістеріне тиісті болады. Міндеттер әкімшілік - құқықтық нормалардың көпшілігінен тұратын құқықтық ережелерде белгіленеді. Мысал, жол әрекеті, автокөліктерді тіркеуден өткізу туралы ережелерде.

Азаматтардың жалпы және арнайы әкімшілік - құқықтық статустарын ажратуымыз қажет. Жалпы әкімшілік - құқықтық статус кез келген азаматтың жасынан, денсаулығынан, тұрар мекен - жайынан тәүелсіз болып, оған азаматтардың конституциялық статусы жатады.

Арнайы әкімшілік - құқықтық статус адамдардың тек ерекшелігі бар тобында ғана болады, мысал ерекше статус студенттерде, оқушыларда, автокөлік жүргізушілерде бар.

Азаматтардың құқықтары мен міндеттері олармен мемлекеттік органдар арасындағы әкімшілік - құқықтық қатынастарда жүзеге асырылады. Осы кезде субъективтік құқықтар мен міндеттер пайда болады. Конституцияда көрсетілген азаматтардың құқықтары мен бостандықтары әкімшілік - құқықтық кепілдер көмегімен жүзеге асырылады. Бұл кепілдер төмендегіден турады:

Әкімішілік - құқықтық жүйеде ұйымдастырушы кепілдер де болады. Оларға азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қоргайтын және сақтайтын мемлекеттік органдарының бары және осы органдардың іс-әрекеті жатады.

ҚР-сы Конституциясында адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының кепілдеушісі деп Қ Р-сының Президенті айтылған. Осы ережеге сәйкес, тиісті өкілеттіктер оның жергілікті өкілдеріне - әкімдерге де берілген. Негізінде, әр бір мемлекеттік орган адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғау және сақтау тиіс, өйткені, мемлекеттің өзі де осы мақсатқа тағайындалған.

Бұл жүйеде ішкі істер, сот, прокуратура органдары, яғни, әкімшілік-құқықтық шараларды қолданылатын құқыққорғау органдарының орны бөлек.

Ұқсас жұмыстар

Әкімшілік құқық: түсінігі, пәні, әдістері, қайнар көздері және әкімшілік құқық бұзушылықтар

Әкімшілік құқық нормалары мен әкімшілік-құқықтық қатынастар: 2-дәрістің жоспары

Әкімшілік-құқықтық қатынастар: субъектілері, әдістері және жалпы сипаттамасы

Қазақстан Республикасының әкімшілік құқығы: мәні, пәні, әкімшілік құқық бұзушылықтар мен әкімшілік жауапкершілік

Қазақстан Республикасының әкімшілік құқығы: пәні, жүйесі, құқықтық реттеу әдістері және әкімшілік құқық бұзушылықтар

Әкімшілік құқықтың пәні, субъектілері және әдістері

Әкімшілік құқық: пәні, жүйесі және құқықтық реттеу мен зерттеу әдістері

Әкімшілік құқық: құқық бұзушылықтар, жауапкершілік және жазалар

Қазақстан Республикасының әкімшілік құқығының негіздері: ұғымы, жүйесі, әдістері, әкімшілік құқық бұзушылық пен жауаптылық

Әкімшілік жауапкершілік пен әкімшілік құқық бұзушылық: негіздері мен қолдану қағидалары