МӘМІЛЕЛЕР

Презентация қосу

МӘМІЛЕЛЕР
Жоспар:

Мәміленіңұғымы
Мәміленіңтүрлері
Жарамсыз мәмілелер
Мәміле үғымы. АК-тің 147-бабында мәміле
азаматтар мен заңды түлғалардың
азаматтық қүқықтары мен міндеттерін
белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға
бағытталған әрекеттері деп белгіленген.
Мәмілеге мынадай белгілер тән:
1) тұлғаның (түлғалардың) ерік (тілек немесе
ниет) білдіруі;

2) рұқсат етілген ерік білдіру, яғни құқыққа
сәйкес әрекет;

3) қандай да бір занды қүқық жасауға
бағытталған азаматтық-қүқықтық
қатынастардың пайда болуы, өзгертілуі және
тоқтатылуы;

4) мәміленің әрқашанда қүқықтық салдарды
туғызуы.
Мәміленің маңызы жақтардың еркі мен ерік (ниет, тілек)
білдіруінен түрады. Ерік білдіруі ауызша, конклюденттік
әрекеті арқылы жазбаша (жай немесе нотариалдық)
және үндемей қалу жолымен білдіріледі.
Мәмілеге қатысушылардың ерік бідіру әдісін мәміленің
нысаны деп атайды. Егер мәмілеге қатысушылар
өздерінің еркін ауызша айтқан болса, онда бүл ауызша
жасалған мәміле болады. Мысалы, телефонмен жасалған
мәміле ауызша жасалған болып есептеледі. Айталық,
ауызша жасалған мәміле орындағанын растайтын
жазбаша құжат берілуі мүмкін (тауар чегі, затгы сатып
алғанын айғақтайтын қүжат және т.б.), сондай-ақ жетон,
билет сияқты растайтын белгілер үсынылады. Бірақ
бүдан ауызша жасалған мәмілеге келіп-кетер ештеңе
жоқ.
Конклюденттік әрекет (латынша сопсішіеге — жасау) —
сол арқылы түлғаның мәмілеге қатысуға ниет білдіру
әрекеті. Мәселен, азамат автоматқа ақша салу арқылы,
оңдағы тауарды алуға деген еркін білдіреді.
Үндемей қалу зандарда немесе тараптардың келісімінде
көзделген реттерде мәміле жасауға ерік білдіру болып
танылады (АК-тің 151-бабының 4-тармағы). Мысалы,
егер мүлікті жалға алушы шарт мерзімі бітіп кетсе де,
жалға берушінің тарапынан қарсылық болмаса, онда
жалға алушы бүрынғы шартқа сүйене отырып мерзіміне
қарамай-ақ пайдалана беруіне болады. АК-тің 152-
бабына сәйкес мәміленің жазбаша түрі бүл орайда
мәмілелерді жасау кезінің өзінде орын-далатындарынан
басқа жүз есептік көрсеткіштен жоғары сомаға
жасалуы тиіс.
Азаматтық кодекс мәміленің жазбаша түріне қатысты
бірқатар маңызды шарттарға мән бергенін айта кету
керек. АК-тің 152-бабына сәйкес, егер іскерлік қызмет
өрісінің әдеттегі қүқықтарынан өзгеше туындамаса,
жазбаша түрде жасалған мәмілеге тараптар
немесе олардың өкілдері қол қоюы тиіс.
Мәміле жасау кезінде қол қоюдың факсимилелік
көшірме қүралдарын пайдалануға жол беріледі, мүньщ
өзі заңға немесе қатысушылардың бірінің талабына
қайшы келмесё ғана жүзеге асады.
Заңдармен немесе тараптардың келісімімен қосымша
талаптар белгіленуі мүмкін, оларға мәміле нысаны, атап
айтқанда, белгіленген нысанды бланкіге жазу, мөрмен
бекіту сәйкес келуге және оларда осы талаптарды
орындамау саддары көзделуге тиіс.
Екі жақты мәмілелер әрқайсысына өзін жасаған
тараптар қол қойган қүжаттарды алмасу арқылы
жасалуы мүмкін.
Хат, жедел хат, телефонжазба, телетайп-жазба, факс
немесе субъектілерді және олардьщ ерік біддіруінің
мазмүнын айқындайтын өзге де қүжаттар алмасу, егер
зандармен немесе талаптардың келісімімен өзгеше
белгіленбесе, жазбаша түрде жасалған мәмілеге
теңестіріледі.
Егер азамат дене кемтарлығы, науқастығы немесе
сауат-сыздығы саддарынан өзі қол қоя алмаса, оның
өтініші бойынша мәмілеге басқа азамат қол қоя алады.
Мәмілелерді жасау кезінің өзінде орындалатындарынан
басқа, ауызша кәсіпкерлік мәмілені орындаған тараптың
да осындай құқығы бар. (АК-тің 152-бабының 5-тармағы).
Заң қүжаттарында немесе тараптардьщ келісімімен
белгілен-ген реттерде жазбаша мәмілелер оларды
нотариат куәлан-дырғаннан кейін ғана жасалды деп
саналады. Мүндай талапты сақтамау АК-тің 157-бабының
3-тармағында көзделген салдармен мәміленің жарамсыз
болып қалуына әкеліп соқтырады.
АК-тің 155-бабына сәйкес кейбір мәмілелер заң
қүжатгарында көрсетілуіне сәйкес мемлекеттік немесе
өзге тіркелуге жатады. Бүл мәмілелер тек оларды
тіркелгеннен кейін жасалды деп саналады. Тіркеу мүдделі
тараптың тіркеуші органға табыс еткен немесе пошта
арқылы жолдаған арызы бойынша жүргізіледі. Тіркеуден
бас тарту жазбаша түрде рәсімделуге тиіс және ол заң
талаптарының бүзылуына сілтеме жасалғанда ғана мүмкін
болады. Егер мемлекеттік тіркеуді керек ететін мәміле
тиісті нысанда жасалса, бірақ тараптардың бірі оны
тіркеуден жалтарса, сот екінші тараптың талап етуімен
мәмілені тіркеу туралы шешім шығаруға қүқылы. Бүл
Мәмілелердің түрлері
бір жақты
және екі
немесе
көп
биржалық жақты ақылы
және
ақысыз
Мәмілеле
р

шартпен нақты
жасалған
казуалды және
және консенсу
абстракты
лы
алды
Біржақты мәміле дегеніміз заңдарға немесе
талаптардың келісіміне сәйкес жасалуы үшін бір
тараптың ерік білдіруі қажет және сол жеткілікті
болатын мәміле. Біржақты мәмілелердің анағүрлым жиі
кездесетін түрі — өсиет қалдыру. Әдетте біржақты
мэмілелер тым көп бола бермейді. Азаматтық айналым
көбінесе өзара мәмілелерден қүралады. Шарт жасасу
үшін екі тараптың (екі жақты мәміле) не үш немесе одан
да көп тараптың (көп жақты мәміле) келісілген ерік
білдіруі қажет.
Тарап өз міндеттемелерін орындағаны
үшін ақы алса немесе тараптар бір-біріне
бір нәрсе беруі керек болса, бүл ақылы
мәміле болып табылады (мәселен,
оған затты, ақшаны тапсыру жатады).
Ал, бір тарап екнші тарапқа одан ақы
алмай немесе еш нәрсе бермей бір
нәрсені үсынуды міндетіне алған мәміле
ақысыз болып есептеледі.
Консенсуалды мәмілелер (латьшша сопсеп$и$ — келісім) —
келісімге келген сәттен бастап азаматтардың қүқықтары мен
міңцеттері туындайтын мәмілелер. Нақты мәмілені жүзеге
асыру үшін (латынша гез — зат) келісімнің бір өзі жеткіліксіз,
оған қоса затты тапсыру қажет.
Мәмілелерді азамат қүқықтану ілімінде каузальдык (себепті)
және абстракциялық деп те бөледі. Әрбір мәміле жақтардың
алға қойған мақсатына орай қүқықтық негіз бен қүқықтық
мақсатты (саша) еншілейді. Бірақта бір жағдайда мәміленің
жарамдығы оның негізіне байланысты болса, екінші жағдайда
оган бай-ланысты болмайды (абстракциялық). Абстракциялық
мәмілелер өзінің негізінен қол үзгендей көрінеді (аЬвігаһеге —
қол үзу, бөліну), (мысалы, вексельді тапсыру).
Шартпен жасалған мәмілелер қандай да бір нәрсеге тәуедді
болып келеді (оқиға немесе үшінші жақтың әрекеті), ондай
жағ-дай болуы да, болмауы да мүмкін. Мәселен, егер
тараптар қүқықтар мен міндеттердің туындауын басталу-
басталмауы бел-гісіз мән-жайға байланысты етіп қойса,
мәміле кейінге қал-дырылатын шартпен жасадды деп
есептеледі. (АК-тің 150-ба-бының 1-тармағы). АК-тің 150-
бабының 2-тармағьша сәйкес, егер тараптар қүқықтар мен
міндеттемелер-дің тоқтатылуын, басталу-басталмауын
белгісіз мән-жайға байла-нысты етіп қойса, мәміле кейін күші
жойылатын шартпен жасадды деп есептеледі.
Егер шарттың басталуы өзіне тиімсіз деп есептейтін тарап
шарттың басталуына теріс пиғылмен кедергі жасаса, шарт
бастадды деп танылады, ал шарттың басталуы тиімді
болатын тарап шарттың басталуына теріс ішғылмен ықпал
етсе, онда шарт басталмаған деп танылады.
АК-тің (156-бап) биржалық мәмілелер қаралған. Биржада
айналысқа жіберілген тауарларға, бағалы қағаздар мен
басқа мүлікке қатысты қүқықтары мен міндеттемелерді өзара
беру туралы келісімдерді (биржалық мәмілелер) биржаға
қатысу-шылар тауар, қор және басқа биржалар туралы
зандарда және биржа жарғыларында белгіленген тәртіп
бойынша жасасады. Биржалық мәмілелер делдалдық
Мәміленің жарамдық шарттары
Мәміленің жарамдылығы заң талаптарына сәйкес айқын-далады.
Мәміленің жарамды болуы шарттарына жататывдар: мазмүны заң
талаптарына сәйкестігі, мәмілеге қатысатын және оны жүзеге
асыратын адамның қабілеттілігі, еркі мен ерік білдірудің сәйкестігі,
мәмілелердің нысанын сақтау. Мәміле шын мәнінде зануа қайшы
келмеуі тиіс, яғни кез келген қүқықтық нормативтік қүжатгарға сай
келуі қажет. Мысалы, азаматтық қүқық қабілеттілігі мен әрекет
қабілетгілігін шектеуге бағытталған мәміле жарамсыз мәміле болып
табылады (АК-тің 18-бабы). Мәміле ерікті әрекет болғандықтан, оны
әрекет қабілеттілігі бар әрбір азамат жасай алады, ал заңцы
түлғалар жалпы және арнайы әрекет қабілетті болғандықтан мәміле
жасауға қабілетгі деп саналады.
Мәміленің жарамды болуы үшін ерік және ерік білдіру бір-бірімен
сәйкес келуі керек. Олардың арасындағы сәйкессіздік мәмілені
жарамсыз етіп көрсетеді.
Мәміле оның нысанын сақтау кезінде қүқықтар мен міндеттер
туғызады, сол арқылы түлғалардың ерік білдіруі немесе ресми
куәландыру әдісі көрінеді. Мәселен, оған мәмілені нотариалдық
куәландыру (АК-тің 154-бабы) мен тіркеуді (АК-тің 155-бабы) айтуға
болады.
Жарамсыз мәмілелер

АК-тің 157-бабында бүл туралы былай
делінген: "Мәміленің нысанына,
мазмүнына және қатысушыларына,
сондай-ақ олардың ерік білдіру
бостандығына қойылатын талаптар
бүзылған жағдайда мүдделі
адамдардың, тиісті мемлекетгік
органның не прокурордың талабы
бойынша мәміле жарамсыз деп
танылуы мүмкін".
АК-тің 157-бабында бүл туралы былай
делінген: "Мәміленің нысанына,
мазмүнына және қатысушыларына,
сондай-ақ олардың ерік білдіру
бостандығына қойылатын талаптар
бүзылған жағдайда мүдделі
адамдардың, тиісті мемлекетгік
органның не прокурордың талабы
бойынша мәміле жарамсыз деп
танылуы мүмкін".
Жарамсыз
В ГК РК выделены такие
мәмілелердің
виды договоров
түрлері
имущественного
страхования, как:

субъект ерікке қатысты
құрамының ақауы бар
ақауы болатын мәміле;
мәміле;

нысанның ақауы бар мазмұнының
мәміле; ақауы бар мәміле
Субъектілік күрамының ақауы бар мәміле
екі топқа бөлінеді. Оның біріншісі
азаматтардың әрекет қабілетсіздігімен,
екінші — занды түлғалардың арнайы қүқық
қабілеттілігімен немесе олардың
органдарының мәртебесімен байланысты
болады.
Қатысушылардың жасы мен психикалық
жағдайынан туындаған әрекеттер
мәміленің жарамсыз болуына басты негіз
болып есептеледі.
Ондай жарамсыз мәмілелерге
мыналар жатады:

А) АК-тің 23-бабында көзделген мәмілелерді
қоспағаңда, он төрт жасқа толмаған адам жасаған
мәміле жарамсыз болады (АК-тің 159-бабының 3-
тармағы);

Ә) Он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмаған
баланың ата-анасыньщ (асырап алушыларьшьщ) немесе
қамқоршыларының келісімінсіз жасаған мәмілесін, заң бойынша
оның өзі дербес жасауға құқығы бар мәмілелерді қоспағанда, сот
ата-анасының (асырап алушыларының) немесе қамқоршысының
талабы бойынша жарамсыз деп тануы мүмкін (АК-тің 159-ба-бының
4-тармағы);
Ондай жарамсыз мәмілелерге
мыналар жатады:

б) Есуастық немесе ақыл-есі кем болуы саддарынан әрекет
қабілеттілігі жоқ деп танылған адам жасасқан мәміле жарамсыз
болады. Кейіннен әрекет қабілеттілігі жоқ деп табылған азамат
жасасқан мәміле (АК-тің 26-бабы), егер мәмілені жасау кезінің
өзінде-ақ бүл азаматтың психикалық шатасу жағдайын да
болғаны дәлелденсе, оның қорғаншысының талабы бойынша
сот мәмілені жарамсыз деп тануы мүмкін (АК-тің 159-бабының 5-
тармағы);

в) Сот әрекет қабілеттілігін шектеген адам жасасқан
мәміленісот оньщ қамқоршысының талап етуі бойынша
жарамсыз дептануы мүмкін (АК-тің 159-бабының 6-тармағы);
Ондай жарамсыз
мәмілелерге мыналар
жатады:
г) Әрекет қабілеттігі болғанымен, мәміле жасаған
кезде өзәрекетінің мәнін түсіне алмайтын немесе
өзінің не істегенін білмейтін жағдайда болған
азамат жасасқан мәмілені сот азаматтыңталабы
бойынша, ал егер тірі кезінде талап етуге
азаматшңмүмківдігі болмаса, азамат қайтыс
болғаннан кейін басқамүдделі адамдардың
талабы бойынша жарамсыз деп тануымүмкін (АК-
тің 154-бабының 7-тармағы).
Жоғарыда аталған мәмілелер бойынша
әрекет қабілеттілігі бар тарап жарамсыз
мәміленің АК-тің 157-бабының 3-6-
тармақтарында көзделген саддармен
қоса, екінші тараптың залалын оның
пайдасына өндіріп беруі мүмкін. Мүңдай
міндет әрекет қабілеттілігі бар жаққа,
егер ол екінші жақтың әрекет қабілеттілігі
жоқ екендігін
білсе, не білуге тиісті болса
ғана жүктеледі.
АК-тің 159-бабында заңды түлғалардың жарам-
сыз мәмілесін сотпен жарамсыз деп тануға
мынадай негіздер қарастырылған:

а) занды түлғаның заң актілеріңце немесе қүрыл-тай
құжаттарыңца нақты шектелген қызмет мақсаттарына
қайшы келетін етіп не оның органының жарғылық
қүзыретін бүза отырып жасаған мәміле жасауы;

ә) қажетгі лицензия алмай не лицензияның қолданылу
күшінің біткеннен кейін жасалған мәміле;

б) теріс пиғылдағы бәсеке мақсатьш көздейтін немесе
іскерлік әдеп талаптарын бүзған мәміле.
Еріктің ақауы бар мәмілелер екі
топқа бөлінеді:

мәміле жасауға ішкі еріктің дүрыс
іштей келіспей қалыптаспауы
жасалған мәміле; салдарынан жасалған
мәміле.
Бірінші топқа бір тарашың екіншісін алдау, зорлық,
қорқыту ықпалымен, бір тарап өкілінің екініш тараппен
зүлымдық ниетте келісуі нәтижесінде жасаған мәмілелер
жатады (АК-тің 159-ба-бының 9,10- тармақтары).
Ерік ақауы бар жоғарыда аталған мәмілелердің
жарамсыз болуының себебі мәмілені жасауда сол
түлғаның еркі болмайды, әрі ерік білдіруді мәмілеге
қатысушының еркі емес, әлде біреудің ықпалымен
болған ерік болып табылады.
Зорлап мәміле жасату дегеніміз, мәмілеге қатысушьшы
мәжбүрлеп оньщ өзіне, не жақьшдарына күш қолдану
(үрып-соғу, жақын адамдарымен қатыстырмау,
бостаңдығьш шекгеу және т.б.) немесе жан-дүниесін
жаралап мәміле жасауға көңціру болып табылады.
Зорлық заңсыз әрекет болғанымен, кейбір жағдайда оны
жасаушыны қылмыстык. жазаға тарту міндет емес.
Қорқыту — түлғаға мәміле жасамаған жағдайда
оның өзіне немесе жақын адамдарына дене
жарақатын салумен немесе моральдық зиян
келтіретшдігін ескертіп, қоқан-лоққы жасау. Қорқыту
зорлықтан мынадай белгілер бойынша ерекшеленеді:
а) қорқыту — зиян келтірмекші болғанымен әлі
жүзеге аса қоймаған әрекет; ә) қорқыту қүқыққа сай
келетін уәдемен (мысалы, мүлікке тыйым салуды
қолданамын, жасаған қыл-мысын хабарлаймын деген
тәрізді) көрінуі мүмкін, сондай-ақ қүқыққа сай емес
әрекетпен (мүлікгі жою, адамның өмірі мен
денсаулығына зиян келтіру) жасалады.
Қорқытудың салдарынан мәмілені жарамсыз деп тану
үшін корқыту қүр сөзбен емес, шьш мәнінде болуы
керек. Аталған жағдайлардың бәрі сот істі қарағанда
есепке алынады.
Бір тараптың екіншісі мен зүлымдық ниетте келісімге
келуі ерік білдіруде айтқанға көне салмаушылықтан
туындайды. "Зүлымдық ниеттегі" мәмілеге мынадай
Аддау арқылы және жаңылысу немесе кіріптарлықпен
жасалатын мәмілелермен келісушілерге тән нәрсе (АК-тің 159-
бабының 8,9-тармақтары), жеме-жемге келгенде жағдайдьщ
шылауьшда кетіп, өзіндік бағытынан айрылып қалуы дер едік.
Алдау дегеніміз мәмілеге қатысушыны көрер көзге адастырьш,
қатысушы жақтың бірі екінші жаққа мәміленің тиімділігін асыра
мақтап немесе тиімсіз жағын бүгіп қалып (мәселен, сатылғалы
түрған заттың кемшілігін жасыру немесе сатылмақ үйдің көше-
сіңде трамвай жолы салынғалы жатыр деп) мәміле жағдайлары
жөнінде жалған айтса, міне, бұл алдау болады.
Алдаудың жаңылысудан айырмасына келетін болсақ, аддауда
мәміле туралы теріс ұғым саналы түрде болады.
АК-тің 159-бабының 8-тармағына сәйкес елеулі мәні бар
жаңылысу салдарынан жасалған мәмілені сот жаңылысу
әсерімен әрекет еткен тараптың талабы бойынша жарамсыз деп
тануы мүмкін. Мәміленің табиғатына, үқсастығына немесе оньщ
өз мақсатына пайдалану мүмкіндігін айтарлықтай төмендететін
мәнінің сапасына қатысты жаңылысудың елеулі мәні болады.
Дәлелдердегі жаңылысу кейінге қаддыру немесе күшін жою
шарты ретіңде, мәміленің мазмүньша осындай дәлелді енгізген
кезде ғана мәміле жарамсыздығының негізі бола алады (АК-тің
150-бабы). Егер жаңьшысу мәмілеге қатысушының өрескел бей-
қамдығының салдарынан болса не оны кәсіпкерлік тәуекел
Жарамсыз мәміленің тағы бір түрі кіріптарлық
мәміле (АК-тің 159-бабының 9-тармағы).
Кіріптарлық мәміленің үш белгісі болады:

мүлде өзі үшін тиімсіз
тиімсіз ауыр мән- мәжбүрлік,
ауыр мән- жайлардың яғни түлғаның
жағдайлар орын алуы еркінен тыс
да салдарынан жасалуы
жасалуы; жасалуы

Мүндайда сот жәбірленушшің талабы бойынша
ондай мәмілені жарамсыз деп тануы мүмкін.
Жарамсыз мәміленің келесі түрі нысанының ақауьі
бар мәмілелер. АК-тің 153-бабына орай мәміленің
жай жазбаша түрін сактамау оның жарамсыз
болып қалуына әкеліп соқтырмайды, бірақ дау
туған жағдайда тараптарды мәміленің
жасалғанын, мазмүнын немесе орындалуьш
куәгерлік айғақ-тармен растау қүқығьшан
айырады. Алайда, тараптар мәміленің
жасалғанын, мазмүнын немесе орындалғаньш
жазбаша немесе өзге, куәгерлік айғақтардан
басқа дәлелдермен растауға қүқылы.
АК-тің 153-бабының 2-тармағында заң қүжат-
тарында немесе тараптардың келісімінде тікелей
көрсетілген реттерде мәміленің жай жазбаша
түрін сақтамау оның жарамсыз болып қалуына
әкеліп соқтыратыны көрсетілген. Егер мәміленің
жай жазба түрі сақталмаса сыртқы экономикалық
мәміле (АК-тің 153-бабының 3-тармағы), айьш
төлеу келісімі (294-бап), кепілдік немесе кепіл
АК-тің 154-бабына сәйкес мәміле нотариатпен
куәландыру тәртібін сақтамай жасалса, овда
жарамсыз деп есептеледі. Дейтүрғанмен мүңдай
мәмілелердің бәрін бірдей заң жарамсыз дей
бермейді. Айталық, нотариаттың куәландыруын
талап ететін мәмілені тараптар немесе
тараптардың бірі іс жүзінде орыңцаған болса, ол
өзінің мазмүны жағынан зандарға қайшы келмесе
және үшінші жақтардың қүқықтарын бүзбаса, сот
мүд-делі тараптың арызы бойынша мәмілені
жарамды деп тануға қүқылы. Бүл ретте мәмілені
кейіннен нотариаттың куәландыруы талап
етілмейді.
Енді мазмүнында ақауы бар мәмілеге келейік, мазмүны заң
талаптарына сәйкес келмейтін, соңдай-ақ қүқықтық тәртіп
негіздеріне не адамгершілікке көрінеу қайшы келетін мақсатпен
жасалған мәміле жарамсыз болады (АК-тің 158-бабы). Демек
заң-дарға оның немесе басқа да қүідықтық қүжаттарға сәйкес
келмеуі белгіленген талаптарды бүзу деп есептеледі. Бүл
орайда азаматтық қүқық пен мівдет заңға сәйкес жасалған
мәміледен ғана туыңцап қоймайды, сонымен бірге занда
қаралмаған, бірақ оған қайшы келмейтін мәмілелерде
туындайтындығын есепке алу қажет. Ал мазмүны заңға қайшы
мәміленің екі түрі болады:
қүқықтық тәртіп
соңдай-ақ жалған
негіздеріне немесе
немесе қулыкден
адамгершілікке
жасалған
көрінеу қайшы
мәмілелер (АК-тің
келетін мәміле (АК-
160-бабы).
тің 158-бабы)
Қылмыстық мақсатқа жету жөніндегі жымысқы
ниет тараптардың бірінде ғана болған жағдайда
оның мәміле бойынша алғаңдардың бәрі екінші
тарапқа қайтарылуы тиіс, ал соңғысының алғаны
не оған мәміле бойынша тиесілісі тәркіленуге тиіс.
Нақты мән-жайларды ескере отырьш, сот осы
баптың 4 және 5-тармақтарындағы көзделген
саддардьі, жарамсыз мәміле бойынша алынған, не
алынуға тиісті мүлікгі тәркілеуге қатысты
бөлігіңде ішінара не толық қолданбауға қүқылы.
Бүл бөлікте осы баптың 3-тармағында көзделген
салдар басталады. Сотқа әрекетті жасаған кінәлі
жақтардан залалды өндіріп алу қүқығы берілген,
нәтижесінде мәміленің жарамсыздығы залал
көрген келесі жақтың пайдасына шешіледі.
АК-тің 161-бабында мәміленің бір бөлігінің
жарамсыздығы белгіленеді. Сонымен қатар
мәміленің бір бөлігінің жарамсыздығы оның басқа
бөліктерінің жарамсыз болуына әкеліп соқтырады.
Мәмілені жарамсыз деп тану кезіндегі талап қою
мерзімі іс жүзінде маңызға ие. АК-тің 162-бабы, 159-
баптың 9 және 10-тармақтарьшда көзделген
негіздер бойынша мәміленің жарамсыздығына
байланысты даулар бойынша занды талап мерзімі
зорлық немесе қорқыту ықпалымен мәміле жасалып,
сол зорлық немесе қорқыту тоқтатылған күннен
бастап не талап қоюшы мәмілені жарамсыз деп
тануға негіз болып табылатын өзге де мән-жайларды
білген немесе білуге тиіс болған күннен бастап бір
жыл болады. Бүдан басқа жағдайда мәміленің
жарамсыздығьша жалпы үш жылдық занды талап
мерзімі қолданылады.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Делдалдар арқылы жасалатын мәміле

Мәмілелер туралы

КӘСІПКЕРЛІК МӘМІЛЕЛЕР

Шарттар мен мәмілер түрлері

Келісімшарттың түрлері

Мәміле түсінігі, шарт және оның түрлері

Валюталық своп операциялары

Мәміле түрлері

Келісімшарт

Валюталық операциялар және валюталық тәуекелдерді басқару

Пәндер