М.Дулатовтың азаматтық жырлары

Презентация қосу

«Мен біткен ойпаң жерге аласа ағаш,
Емеспін жемісі көп тамша ағаш.
Қалғанша жарты жаңқам мен сенікі-
Пайдалан шаруаңа жараса алаш!»
М.Дулатов
Сабақтың тақырыбы:

М.Дулатовтың азаматтық
жырлары
Сабақ жоспары:
1. М.Дулатовтың азаматтық жырларының тақырыптық-идеялық сипаты;

2. «Оян, қазақ» жинағындағы отарлық езгіге қарсы
өлеңдерінің мазмұндық ерекшелігі;

3. М.Дулатов және А.Байтұрсынов шығармаларындағы үндестік;
Жоспарға қосымша сұрақтар:

1. Ақын өлеңдерінің идеясы қазірде өзекті ме?
2. М.Дулатов поэзиясының ерекшелігі неде?
3. «Елім-ай» өлеңі бұрынғы «Елім-ай» өлеңінің сарыны ма?
4. . М.Дулатов өз пікірінде: «А.Байтұрсынұлының «Қырық мысал»
еңбегін оқи отырып, мен қатты ұялдым» деп неге айтқан?
«Артықтан
тағы л ы м а л,
кем ге ү йр ет »
М.Дулатов
1885 жыл Торғай уезінің Сарықопа деген жерінде М.Дулатов дүниеге
келген.
1887 жыл Міржақып 2 жасында анасынан айырылды
1889 жыл Әкесінен айырылады
1897-1902 ж.ж Торғайдағы 2 сыныптық орыс-қазақ училищесіне түсіп, ауыл
мұғалімі деген атақ алып шығады.
1902-1909 ж.ж Мұғалім болып бала оқытады.
1906 ж «Серке» газетінде «Оян, қазақты» бастырып шығарды.
1909 ж «Оян, қазақ» жинағы басылып шықты.
1910 ж Алғашқы роман «Бақытсыз Жамал» романын жазды.
1911 ж «Оян, қазақ» кітабын жазғаны үшін жазықсыздан Семейде
абақтыда отырады.
1913 ж А.Байтұрсыновпен бірге «Қазақ» газетін шығарады,
«Азамат» жинағы жарық көрді
1924 ж Орынборда өткен қазақ білімпаздарының тұңғыш
жиналысында халық-ағарту мәселелеріне байланысты
баяндама жасады
1926-1928 ж.ж «Еңбекші қазақ», «Ауыл тілі» газеттерінде әдеби хатшы
болып қызмет істейді
1928 ж аяғында «Кеңес құрылысқа қарсы жасырын әрекет етті» деген жала
жабылып тұтқынға алынады.
1935 ж М.Дулатов лагерьде қайтыс болады.
Суреттер сыр шертеді...
Шешенің балаларын сүюі
//Кім сендерді//, балалар, //сүйетұғын, -11 а
Тақырыбы: Ана махаббаты.
Қуанышыңа қуанып,// қайғыңа //күйетұғын? -15 а
Идеясы: Ананың бауыр еті баласына деген
Түн ұйқысын// төрт бөліп,// кірпік қақпай, -11 б
махаббаты, сүйіспеншілік сезімі жайында.
Шешең байғұс //дамылсыз //жүретұғын. -10 а
Дүниеде ана махаббатынан артық
ештеңенің жоқтығын айта келіп, ананы
Кім сендерді// балалар //тербететін, -11 а
құрметтеуге, сыйлауға шақырады.
Еркелетіп, //ойнатып, //сергітетін? -11а
Жанры: Махаббат лирикасы (ана махаббаты)
Жалқау болсаң, //балалар, //жаман болсаң, -11б
Поэтикалық тілі:
Қамқор анаң //көз жасын //көлдететін. -11 а
Эпитет: қамқор ана, сорлы ана.
Жай сұрау түрі кездеседі.
Кім сендерді //сағынар //шетке кетсе ң, -11 а
Өлең құрылысы: 4 шумақты, әр шумағы
Ғылым іздеп, //тез қайтпай //көпке кетсең? -11 а
4 тармақты, 3 бунақты, 11-12 буынды, қара
Бетін жуған// жасымен //сорлы анаңа -12 б
өлең ұйқасына құрылған.
Хат жазып тұр, //төбесі// көкке жетсін. -11 а

Кім сағынар/// сендерді// келгеніңше, -11 а
Құлындарын //көзімен //көргенінше? -11 а
Сендер қайтып// келсеңдер// адам болып, -11 б
Һеш арманым //болмас еді// өлгенімше... -12 а
Жесір дағуалары хақында
/Дау-жанжал көп/ /қазақтың жұттарында,/ а
Авторы: Міржақып Дулатов
/Себеп бар/ /фітнәнің шыққанында./ а Өлең аты: «Жесір дағуалары хақында»
Тақырыбы: қатын алу
/Әуелден/ /әдеттеніп келе жатқан/ б Идеясы: жесір әйелінің дауын сипаттау.
Жанр түрі: Лирика
/Рәсім болған/ /мынау бір ғұрыфларында./ а Шығарманың поэтикалық тілі:
Теңеу: әуелден ғұрыфтай, ұнамаған хұлықтай,
/Біздің қазақ/ /халқының бір ғадеті-/ а бұзылған жұрттай,
/Шариғат низамда жоқ/ /бұл ғадеті./ а Синоним: дау-жанжал,
/Фітнәні көбейтуге/ /себеп болып,/ б Өлең құрылысы 4 шумақты, әр шумағы 4 тармақтан,
/Рәсім болып/ /бұзылмай тұр ғадеті./ а 3 бунақты, 11-12 буынды қара өлең ұйқасына
жазылған өлең,
/Келе жатыр/ /әуелден ғұрыфтай болып,/ а
/Мұнысы ұнамаған/ /хұлықтай болып,/ а
/Дау-жанжал/ /арасынан арылмайды,/ б
/Берекесіз бұзылған/ /жұрттай болып./ а

/Қатын алу/ /хақында жанжалдары,/ а
/Бұл ғадет/ /әуелгіден қалған бәрі./ а
/Көрсеңіз/ /бұл күндегі жанның көбі/ б

Ұқсас жұмыстар

Махамбет сияқты арманда кеткен ерлердің кейіп қалпын күй әсерлері арқылы танытып, білдіретін поэма

Қазақ тілі мен әдебиеті мамандығы

Тәуелсіз Қазақстан тарихнамасында Алаш қозғалысына байланысты еңбектерді талдау

Жастық жыры

МІРЖАҚЫП ДУЛАТОВ. Өлеңдері. Бақытсыз Жамал романы

МІРЖАҚЫП ДУЛАТОВ

Оқушылар ақын, жазушы

ӨМІРІ МЕН ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ

ЖАМБЫЛ ЖАБАЙҰЛЫ

Қазақ зиялыларының педагогикалық көзқарастары

Пәндер