Морфология бөлімін қайталау

Сабақтың тақырыбы: Морфология бөлімін қайталау.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды сабақққа қатыстыра отырып, өткен

тақырыптарға байланысты сұрақ-жауап өткізу,

морфология бөліміне тоқталу, оның сөз

таптарына және түрлеріне тоқталып, оны толық

меңгерту

Әдісі: Сұрақ - жауап

Сабақтың түрі: Қайталау сабағы

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі

ІІ. Сұрақ-жауап (әр түрлі тақырыпқа байланысты)

ІІІ. Морфология - сөз таптарын зерттейтін сала

Қазақ тілі

Сөз таптары

Үстеу (7)

Еліктеу сөз(2)

Есімдік (7)

Одағай (3)

Шылау (3)

Етістік (4)

Зат есім (8)

Сын есім (2)

Сан есім (6)

Зат есім

Жалпы

Жалқы

Ғаламзат

(не?)

Адамзат

(кім?)

Дерексіз

(нақсыз)

Заттың атауын

білдіреді

Деректі

(нақты)

Сұрақтары

Кім? Кімдер?

Не? Нелер?

Сын есім

Сапалық:

Қатыстық

Сұрақтары

Қай? Қандай?

Заттың сының,

түр-түсін, дәмін

білдіреді

Мыс: сұлу

Мыс:әдепті

Еліктеу сөз

Бейнелеуіш

М: жалт қарады

Табиғаттағы құбылыстардың

еліктеуіне байланысты

туған сөздерді еліктеу

сөздер дейміз

Еліктеуіш

М:дүңк ете түсті

Етістік

Салт(б, ж, ш, к)

Мыс: үйге барады

Сабақты

Мыс: досын көрді

Болымсыз

(-ма, -ме, -ба, -бе, -па,

-пе, жоқ, емес)

Мыс:кетпе,

көрген емес

Болымды

Мыс: кетеді, тұр

Сұрақтары

Не істеді?

Не қылды?

Қайтті?

Іс-әрекеттің

қимылын білдіреді

Б. с

қайда

Т. с

Кімді?

Етістіктің ерекше түрлері

(-ған, -ар, -мақ, -пақ, -атын,

-ген, -ер, -мек, -пек, -етін,

-қан, -р, -бақ, -йтын,

-кен, - с, -бек, -йтін)

Көсемше

(-а, -е, -й, -ып, -іп, -п, -ғалы,

-гелі, -қалы, -келі)

Есімше

Тұйық етістік

Мыс:көру

Етіс

Өздік

(-ын, -ін, -н)

(-дыр, -ғыз, -т

-дір, -гіз, -ыр,

-тыр, -қыз, -ір,

-тір, -кіз)

Өзгелік

Ортақ

(-ыс, -іс, -с)

Ырықсыз

(-ыл, -іл, л)

(-ын, -ін, -н)

Ашық

3 шақтың біреуінде

тұруды қажет етеді

Рай

Бұйрық

Көбінесе ІІ жақта тұрады

Мыс:сен тұр, жүр

2. -шы, -ші жұрнақтары арқылы

Мыс: Көрші, берші

Шартты

(-са, -се)

Мыс:көшсе, атса

Қалау

Етістіктің -ғы, -гі, -қы, -кі, +көм. ет.

Мыс: көргім келді

2. Етістіктің са, се игі еді

Мыс: айтса игі еді

3. -ғай, -гей, -қай, -кей

Мыс: келгейсің

Септеулік

(туралы, сайын, дейін,

таман, қарай, соң, кейін,

бері, қатар, бірге)

Шылау

Жалғаулық

(мен, бен, пен, бірақ,

дегенмен, кейде,

өйткені, сол себепті)

Демеулік

Сұраулық(-ма, -ме, -ба, -бе, -ше)

Шектік (-ақ, -ғана)

Нақтылау(-ғой, -қой, -ды, -ді)

Күшейткіш (-ақ, -ау, -да, -де)

Болымсыздық(түгіл, тұрсын)

Белгісіздік (-ау, -мыс, -міс)

Толық лексикалық

мағынасы жоқ, түрленбейді,

сөйлем мүшесі болмайды,

тек сөз бен сөзді, сөйлем

мен сөйлемді

байланыстырады

Жекіру

(тәйт, жә, тек)

Адамның көңіл-күйіне

байланысты,

жан-жануарларға

қаратылып айтылатын

сөздер

Көңіл-күй

(алақай, қап, бәрекелді,

әттеген-ай, ойбай)

Шақыру

(шөре-шөре,

кә-кә)

Одағай

Үстеу

Іс-мезгілін, мекенін,

мақсатын мөлшерін

білдіреді

Сын-қимыл

(қалай?қайтіп?

қалайша?)

М: орысша, тез,

шапшаң

Себеп-салдар

(не себепті? Неге?)

М:босқа, амалсыздан,

бекерге

Күшейткіш

(қалай?қандай?)

М:орасан, кілең,

өте

Мақсат:

не мақсатпен?қалай?

не үшін? неліктен?

М:әдейі, жорта,

қасақана

Мөлшер: қанша?қаншама?

М:анағұрлым, сонша

Мекен:қайда?қайдан?

М:ілгері, алға, артта

Мезгіл: қашан?қашаннан?

М:бүгін, күндіз

Сұрақтары: қашан? Қашаннан?

қайдан?қалай?қайда?

Сан есім

Сұрақтары: қанша?неше?

Нешеу?нешінші?

Заттың санын,

ретін білдіреді

Бөлшектік:

М. екінің бірі

Екіден бір

Топтау

М. бес-бестен

Сегіз-тоғыздан

Ш. с

Жинақтық

(-ау, -еу) 1-7

М. екеу, алтау

Есептік

М: Жиырма, екі

Реттік: (-ынші,

-інші, -ншы, -нші)

М:алтыншы, екінші

Болжалдық

1) -лап, -леп, -дап, -деп, -тап, -теп, -лаған,

-леген, -даған, -деген, -таған, -теген

2) сане. +к. ж. +б. с немесе ж. с.

М:он бестерде, он бестерге

3) е. с. с. ~ көмекші сөз

М: беске таман, он жарым т. б.

4) е. с. е. қосарлану арқылы

М: екі-үш, алты-жеті т. б.

Өздік

(өз)

Есімдік

Есім сөздердің

орнына жүреді

Болымсыздық

(ешкім, ешбір,

ешқандай, түк

Дәнеңе, дым)

Белгісіздік

(біреу, әркім,

әлдеқандай,

әлдене)

Сілтеу

(бұл, осы,

мынау,

анау)

Жалпылау

(бәрі, барша,

күллі

түгел)

Сұрау

(кім?не?қандай?

қалай?қанша?

қандай?)

Жіктеу

(мен, сен, сіз,

ол(көпше) )

Сұрақтары: кім?не?

неше? қанша?

IV. Тест жұмысы (морфология бөлімі бойынша)

V. Үйге тапсырма : Ережелерді қайталау

№

Оқушының жауабы

Мұғалімнің жауабы

Балл

Ұқсас жұмыстар

Морфология бөлімін қайталау туралы ақпарат

Қазақ грамматикасын зерттеуші ғалымдар

Excel программасында мәліметтер қорымен жұмыс жасау

Білімге деген жаңа көзқарастар мен түсініктер

Бастауыш мектепте қазақ тілі грамматикасын оқыту

Тура мағыналы сөздер Ауыспалы мағыналы сөздер

Тарихи морфология

Бөлім атауы

Грамматикалық мағына

Жай бөлшектердің қасиеттері

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz