Морфология бөлімін қайталау

Презентация қосу

Сабақтың тақырыбы: Морфология бөлімін қайталау.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды сабақққа қатыстыра от
тақырыптарға байланысты сұрақ-жа
морфология бөліміне тоқталу, оның
таптарына және түрлеріне тоқталып
меңгерту
Әдісі:
Сұрақ – жауап
Сабақтың түрі: Қайталау сабағы
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі
ІІ. Сұрақ-жауап (әр түрлі тақырыпқа
ІІІ. Морфология - сөз таптарын зертте

Сөз таптары

Зат есім (8)

Етістік (4)

Шылау (3)

Сын есім (2)

Одағай (3)
Сан есім (6)
Үстеу (7)
Еліктеу сөз(2)

Есімдік (7)

Заттың атауын
білдіреді

Сұрақтары
Кім? Кімдер?
Не? Нелер?

Зат есім

Адамзат
(кім?)

Деректі
(нақты)

Ғаламзат
(не?)

Дерексіз
(нақсыз)

Жалпы
а

Жалқы
А

Заттың сының,
түр-түсін,дәмін
білдіреді

Сын есім

Сұрақтары
Қай? Қандай?

Сапалық:

Қатыстық

Мыс: сұлу

Мыс:әдепті

Табиғаттағы құбылыстардың
еліктеуіне байланысты
туған сөздерді еліктеу
сөздер дейміз

Еліктеу сөз

Бейнелеуіш

Еліктеуіш

М: жалт қарады

М:дүңк ете түсті

Іс-әрекеттің
қимылын білдіреді

Сұрақтары
Не істеді?
Не қылды?
Қайтті?

Етістік

Болымсыз
(-ма,-ме,-ба,-бе,-па,
-пе,жоқ,емес)
Мыс:кетпе,
көрген емес

Салт(б,ж,ш,к)

Б.с қайда

Мыс: үйге барады

Болымды
Мыс: кетеді, тұр

Сабақты

Т.с Кімді?

Мыс: досын көрді

Етістіктің ерекше түрлері

Есімше
(-ған,-ар, -мақ, -пақ, -атын,
-ген,-ер, -мек, -пек, -етін,
-қан, -р, -бақ,
-йтын,
-кен, - с, -бек,
-йтін)

Тұйық етістік
у
Мыс:көру

Көсемше
(-а,-е,-й,-ып,-іп,-п,-ғалы,
-гелі,-қалы,-келі)

Етіс
Өзгелік
(-дыр,-ғыз,-т
-дір, -гіз, -ыр,
-тыр,-қыз,-ір,
-тір, -кіз)

Ырықсыз
(-ыл,-іл,л)
л
(-ын,-ін,-н)

Ортақ
(-ыс,-іс,-с)

Өздік
(-ын,-ін,-н)

Рай

Шартты
(-са, -се)
Мыс:көшсе, атса

Бұйрық
1. Көбінесе ІІ жақта тұрады
Мыс:сен тұр,жүр
2. –шы, -ші жұрнақтары арқылы
Мыс: Көрші, берші

Ашық
3 шақтың біреуінде
тұруды қажет етеді

Қалау
1. Етістіктің –ғы, -гі,-қы,-кі,+көм.ет.
Мыс: көргім келді
2. Етістіктің са,се игі еді
Мыс: айтса игі еді
3. –ғай,-гей,-қай,-кей
Мыс: келгейсің

Толық лексикалық
мағынасы жоқ, түрленбейді,
сөйлем мүшесі болмайды,
тек сөз бен сөзді,сөйлем
мен сөйлемді
байланыстырады

Шылау

Жалғаулық
(мен,бен, пен, бірақ,
дегенмен, кейде,
өйткені, сол себепті)

Септеулік
(туралы, сайын,дейін,
таман,қарай, соң, кейін,
бері, қатар,бірге)

Демеулік
Сұраулық(-ма,-ме,-ба,-бе,-ше)
Шектік (-ақ,-ғана)
Нақтылау(-ғой,-қой,-ды,-ді)
Күшейткіш (-ақ,-ау,-да,-де)
Болымсыздық(түгіл, тұрсын)
Белгісіздік (-ау,-мыс,-міс)

Адамның көңіл-күйіне
байланысты,
жан-жануарларға
қаратылып айтылатын
сөздер

Одағай

Шақыру
(шөре-шөре,
кә-кә)

Жекіру
(тәйт,жә,тек)

Көңіл-күй
(алақай,қап, бәрекелді,
әттеген-ай, ойбай)

Іс-мезгілін, мекенін,
мақсатын мөлшерін
білдіреді

Үстеу

Сұрақтары: қашан? Қашаннан?
қайдан?қалай?қайда?

Мезгіл: қашан?қашаннан?
М:бүгін, күндіз

Сын-қимыл
(қалай?қайтіп?
қалайша?)
М: орысша, тез,
шапшаң

Себеп-салдар
(не себепті? Неге?)
М:босқа, амалсыздан,
бекерге
Күшейткіш
(қалай?қандай?)
М:орасан, кілең,
өте

Мекен:қайда?қайдан?
М:ілгері,алға,артта

Мөлшер: қанша?
қаншама?
М:анағұрлым, сонша
Мақсат:
не мақсатпен?
қалай?
не үшін?
неліктен?
М:әдейі,жорта,
қасақана

Заттың санын,
ретін білдіреді

Сан есім

Бөлшектік:
М.екінің бірі
Екіден бір

Есептік
М: Жиырма, екі

ТоптауШ.с
М.бес-бестен
Сегізтоғыздан
Жинақтық
(-ау,-еу)1-7
М.екеу, алтау

Сұрақтары: қанша?неше?
Нешеу?нешінші?

Реттік: (-ынші,
-інші,-ншы, -нші)
М:алтыншы, екінші
Болжалдық
1) -лап,-леп,-дап,-деп,-тап,-теп,-лаған,
-леген,-даған,-деген,-таған,-теген
2) сане.+к.ж.+б.с немесе ж.с.
М:он бестерде, он бестерге
3) е.с.с. ~ көмекші сөз
М: беске таман, он жарым т.б.
4) е.с.е. қосарлану арқылы
М: екі-үш,алты-жеті т.б.

Есім сөздердің
орнына жүреді

Есімдік

Болымсыздық
(ешкім, ешбір,
ешқандай, түк
Дәнеңе,дым)

Белгісіздік
(біреу,әркім,
әлдеқандай,
әлдене)
Сілтеу
(бұл, осы,
мынау,
анау)

Сұрақтары: кім?не?
неше? қанша?

Өздік
(өз)

Жалпылау
(бәрі,барша,
күллі
түгел)

Жіктеу
(мен,сен,сіз,
ол(көпше))
Сұрау
(кім?не?қандай?
қалай?қанша?
қандай?)

IV. Тест жұмысы (морфология бөлімі бойынша)
№

Оқушының жауабы

Мұғалімнің
жауабы

Балл

V. Үйге тапсырма : Ережелерді қайталау

Ұқсас жұмыстар

Морфология бөлімін қайталау туралы ақпарат

Қазақ грамматикасын зерттеуші ғалымдар

Excel программасында мәліметтер қорымен жұмыс жасау

Білімге деген жаңа көзқарастар мен түсініктер

Бастауыш мектепте қазақ тілі грамматикасын оқыту

Тура мағыналы сөздер Ауыспалы мағыналы сөздер

Тарихи морфология

Бөлім атауы

Грамматикалық мағына

Жай бөлшектердің қасиеттері

Пәндер