"Жас географ" сайыс сабағы

Презентация қосу

№13 М.Мәметова
атындағы орта
мектеп
“Жас
8-сынып
географ”
Сыныптан
тыс сайыс
сабақ

Сабақтың мақсаты:
Қазіргі таңда ғылымның барлық
салаларының жедел дамуы,
техникалық прогресс, акселерация
ықпалы оқушының терең теориялық
ойлануына қабілеттілігін арттырып
отыр. Ал ұстаздың міндеті
оқушылардың даму мүмкіндіктерін
барынша пайдалана отырып, жас
ерекшелігіне сай ақыл ойды
дамытудың жоғары деңгейіне жету.
Сондай игі мақсатты көздеген бүгінгі
біздің география пәнінен сыныптан
тыс сабағымыз болмақ.

Топқа бөлу

І топ – Каспий
ІІ топ - Жайық

Сабақтың бөлімдері:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

1. Топ басшыларына сұрақ
2. Дұрыс-бұрыс білім минуты
3. Тапқыр топ
4. Бейне сұрақ
5. Ғажайып төрттік
6. Астаналар сайыста
7. Жұмбақ шешіп көрейік
8. Жас картограф
9. Пәндер байланысы
10. Ең,ең.ең...

І. Таныстыру

I кезең «Қанат қақты»
I топ капитанына қойылатын сұрақтар:
1. Қазақстан Республикасы туының авторы кім?
2. Қазақстан жер көлемі бойынша нешінші орында?
3. Отырар қаласының арабша аты.
4. Қазақ хандығының негізін қалаған кімдер?
5. «Арал теңізі» еңбегінің авторы кім?
6. Қазақстан Республикасының ең биік нүктесі?
7. Қазақстан қай жылы БҰҰ мүше болып
қабылданды?
8. Қазақстан Республикасы оңтүстігінде қай елдермен
шектеседі?
9. 1836 – 38 жылдардағы ұлт – азаттық көтеріліс
Қазақстанның қай жерінде болды?
10. Ұлттық валютамыз теңге қашан айналымға енді?

II топ капитанына қойылатын сұрақтар:
1. ҚР рәміздері қай жылы қабылданды?
2. Қазақстанның тұңғыш астанасы қай қала?
3. ҚР қанша ұлт пен ұлыс өкілдері тұрады?
4. Қазақстан жер бедерінің ең төменгі нүктесі.
5. Жоңғар Алатауы мен Іле өңірін зерттеген, Балқаш пен
Алакөлдің ұқсастықтарын дәлелдеген тұңғыш қазақ
географы кім?
6. Геологиялық жыл санау бойынша неше эра бар?
7. ҚР тәуелсіздігін алғаш таныған мемлекет.
8. Қазақ КСР – і қай жылы құрылды?
9. 1837 – 47 жылдардағы ұлт – азаттық көтерілістің
басшысы кім?
10. 2009 жылы халық санағы бойынша ҚР халқының
саны қанша болды?

2. «Дұрыс-бұрыс» білім минуты

“Каспий” тобына
сұрақ

1. Дүние жүзін айналып шыққан саяхатшы Фернан Магеллан

2. “Тайота” автомобилін шығаратын ел Германия

3. Ватикан мемлекеті Римде орналасқан

4. Камбоджа - АСЕАН ұйымына кіретін ел

5. Қазақстан солтүстігінде Өзбекстан
мемлекетімен шектеседі

6. Латвия, Литва, Эстония Балтық теңізі маңы елдері

“Жайық” тобына
сұрақ

1. Мекке мен Медина - Египетте орналасқан

2. Қазақстанның ең төмен нүктесі Қарақия ойысы

3. Шардара - Сырдария өзеніндегі су қоймасы

4. Қазақстан шығысында Түрікменстанмен
шектеседі

5. Орал тауының Қазақстандағы жалғасы Мұғалжар тауы

6. Қазақстанның ең биік нүктесі - Ақсораң

3. Тапқыр топ
• 1-сұрақ:
• Ежелгі еврей халқы және Көне
Өсиет
• Левит кітабында 4 жануардың
тізімі берілген: түйе, қоян,
тышқан .... Егер қандай белгілері
бойынша біріктірілгенін білсең,
төртіншісін ата.

Жауабы: Шошқа
Өйткені бұлардың бәрі
- лас жануарлар,
еврейлердің
дәстүрінде оларды
тамаққа қолдануға
болмайды.

2-сұрақ: Ежелгі
Мысырда мысықтарды
астық қорғауға
асыраған. Өгіздердің
көмегімен жер
жыртқан.Сонымен
қоса,б.з.д. ХІХ ғасырда
маймылдарды қандай
мақсатпен ұстаған?

Жауабы:
Жеміс
жидектерді
жинату үшін

3-сұрақ: Сақтар ең
алғашқы болып
тамаққа сары майды
қолданды. Оның қазіргі
сары майдан
айырмашылығы
қандай?

Жауабы: Оны
жылқының
сүтінен
жасаған.

• 4-сұрақ:
• Кештердің бірінде император
Наполеон ІІІ сарай әйелдеріне
жылтыр металдан жасалған
сырға, білезік, түйреуіштер сыйға
таратты. Өкiнiшке орай,
әшекейлер кеш аяғында қарайып
кетті. Қазір бiздiң заманымызда
бұл материалдан осы
әшекейлерді жасауды ойламас
едi. Металды атаңыз.
•

Жауабы:
Алюминий

4. Бейне сұрақ

1-сұрақ
Африканың Замбези өзенінде
табиғаттың ғажайып
кереметтерінің бірінен саналатын
сарқырама бар. Сонау алыстағы
ағылшынның әйгілі саяхатшысы
Давид Ливингстон ашып, оған
Англияның патшайымының есімін
берді.
Алып сарқыраманың ені-1800 м,
биіктігі-120м.

2-сұрақ
Оңтүстік Америкадағы Ориноко
өзеніндегі бұл сарқыраманы Эрнесто
Санчесом Ла Крус XX ғасырда
сарқыраманы ашқанымен, Джеймс
Эйнджелдың ұшқанына дейін кеңінен
танымал болмады. 1933 жылы АҚШ
ұшқышы Джеймс Эйнджел рудалар
іздеу ниетімен сол маңайда ұша
бастады. Жергілікті гидтер айтуынша
ол алмаз іздеген. 1937 жылдың
қазанның 9 қайта оралып ұшағын
Ауянтепуйға қондырмақшы болғанда
ұшақтың бір шассиі жарылады.
Нәтижесінде Эйнджел мен жұбайы,
барлығы үш адам тепуйдан төмен жаяу
түсуіне тура келеді. Олардың
өркениетке оралуына 11 күн кетті.

5. “Ғажайып төрттік”

1

3

4

1- ұяшық

арыарқаның бұл өлкесін табиғаттың ерекше әсемдігіне байланысты
Еуропаның тамаша аймақтарының біріне теңейді. Бұл өлкенің әсем
биғатына арнап С.Сейфуллин поэма, С.Мұқанов өз кітабын арқау ет
шоқтығы саналатын өлкедегі өзі аттас қала ерекше облыстың ортал

рақ: Бұл

әңгіме еліміздің қандай табиғаты әсем өлкесіне сай келе

2- ұяшық
Ф. Магеллан алғаш рет дүние жүзін айналып
шығу саяхаты кезінде
Оңтүстік Американың оңтүстік шетімен бұғаз
арқылы өтеді. Сол кезде
көптеген отты алауды көреді. Кейбіреулері оны
жағалаудағы алау, басқалары
жарылған қайықтың оты деп ойлайды.
Сұрақ: Бұл қай арал?

3- ұяшық

л Азияның жетекші мемлекеттерінің бірі. Жер аумағы бойынша дүн
нде 3 орын алатын ел. Экономикасының негізі – өнеркәсіп. Елде Ань
Бэньси металлургия кәсіпорындары бар.

Сұрақ:

Қай мемлекет туралы айтылып отыр?

4- ұяшық
Әлемдегі алпауыт мемлекет. Жер аумағы жөнінен 4-орын алатын
Солтүстік Америкада орналасқан экономикасы аса дамыған ел.

Сұрақ:

Бұл қай мемлекет?

Сергіту сәті
« Сен мені білесің бе ?»
айдары топографиялық
тұрғыда жасырылған
сурет жұмбақтар

• 1-сурет Көңіл күйі болмаған
адамның бейнесінде қандай
материк бейнеленген?

• 2-.суретте Қалпағы бар ер адам
бейнесінде қай мемлкет
бейнеленген?

• 3-сурет Орамалды әйел ана
бейнесінде қай елдер
бейнеленген?

6. “Астаналар сайыста

І топ
1. Украина

-

2. Молдова 3. Чехия 4. Канада 5. Перу 6. Эквадор 7. Өзбекстан 8. Әзербайжан -

ІІ топ
1. Беларусь

-

2. Норвегия 3. Дания 4. Мексика 5. Парагвай 6. Уругвай 7. Египет 8. Қырғызстан

-

7. “Жұмбақ шешіп
көрейік”

І топ
1. Үйге кірдің қара жер,
Назарыңды сала көр
Шыр үйіріліп, үңіліп,
Іздегеніңді таба бер

2. Зу-зу етеді,
Түртіп кетеді.

Бір ғажап әлемде жоқ аймақ
көрдім,
Алты ай түн, алты ай күндіз
жайлап келдім.

ІІ топ

1. Мен ылғи да, таң қаламын 2. Еркелеп жатамын,
көремін де,
Қаңтарда қатамын.
Төрт емес бір маусым бар
ол өңірде.

3. Аппақ қудай басы
бар,
Сан ғасырлық жасы
бар.

8. “Жас картограф”

Географиялық
нысандарды тап

3

1. КАСПИЙ ТОБЫНА
2. ЖАЙЫҚ ТОБЫНА

Картаны жақсы білеміз
бе?
• 1-топ
• Картадан Нью-Дели қаласы
мен Шанхай қаласының ара
қашықтығын есептеңдер
• 2-топ
• Мадрид қаласы мен Киев
қаласының ара қашықтығын
есептеңдер

9. Географияның басқа
ғылымдармен байланысы
• 1-топ (математика) Эхолот арқылы теңіз
тереңдігін өлшеу дыбыстың суда таралу
жылдамдығына негізделген.Кемедегі
құралдан мұхит түбіне дыбыс жіберіледі.
Дыбыс теңіз түбіне жеткен соң одан
жаңғырығы құрылғыға қайтадан естіледі.
Дыбыстың суда таралу жылдамдығы 1
секундта – 1500 метр.Дыбыс жаңғырығы
құрылғыға 8 секундта естілді делік, сонда
мұхиттың тереңдігі қанша?
• 2-топ (қазақ тілі) Жер шарының аса ірі
дүние бөлігін ежелгі гректер екіге
бөлген.Месопотамияны мекендеген ежелгі
финикиялықтар бұл дүние бөліктерін
«эреб»-батыс, «асу»-шығыс деп атаған.

• 1-топқа:
• (тарих) Ежелгі дәуірде тарихтың атасы –
Геродот өзінің «Тарих» еңбегінде география
туралы алғаш түсінік берді.Орта ғасырдың
өзінде география ғылымы араб
саяхатшыларының зерттеуімен дами бастады.
Ал география ғылымының тарихында үлкен
бетбұрыс жасаған Ұлы географиялық
ашылулар кезеңі қай ғасырда болған еді?
• 2-топқа:
• (әдебиет) Шеті бойлап, арктика ішіне,
•
Үш мұхитқа еркін жүрген көсіле,
•
Ағашы мол қай ел еді дамыған,
•
Жапырақты салған жалау төсіне

• 1-топ (геометрия) Жер шар тәрізді
болғандықтан глобустағы жер бетін жазық
картаға көшіргенде бұрмалануға
ұшырайды. Сондықтан оны азайту үшін
проекциялар қолданады.Белгілі бір
нүктеден жан-жаққа таралған кеңістікті
бейнелеу үшін , мысалы полюстерде
проекцияның қандай түрін пайдаланады?
• 2-топ (химия) Ауа дегеніміз әр түрлі
газдардың қосындысы.Оның ішінде нігізгі
бөлігін азот пен оттегі алады.Құрғақ ауа
көлемінің 78% азот, 21 % оттегі.Көмір
қышқыл газы небары 0,03%.Оның қызметі
қандай?

• 1-топ (физика) Толысу мен қайту
теңізде байқалатын құбылыс.Ол
тәулігіне 2 реттен қайталанады.Оны
ағылшын ғалымы И.Ньютон ашқан
болатын.Толысу мен қайту ненің
әсерінен болады деп айтты?
• 2-топ (биология)Мұхиттағы тіршілік
дүниесі жүзу деңгейіне байланысты 3ке бөлінеді. Ең жоғары қабатында
планктон(кезеген), одан төменгі
қабаты – нектон (қалқыма),ал ең
тереңде мекендейтін тіршілік иелерін
қалай атайды?

10. Ең,ең,ең...

Қазақстанмен ең ұзын шекарасы бар мемлекет
Қазақстанның ең биік нүктесі
Ең суық қыс қай жерде?
Ең ылғалды жер
Ең мол сулы өзен
Ең ірі мұздық
Еуропалықтардың ішінде ең алғаш ТяньШаньды зерттеген ғалым
8. Қазақстан Ғылым Академиясының ең алғашқы
президенті
9. Қазақстандағы ең көне платформа
10. Қазақстанда ең күшті жер сілкіну қай жылы
болды?
11. Елімізде ең алғаш мұнай қай жылы өндірілді?
12. Мыс рудасының ең ірі кен орны
13. Ең ірі су бөгені
14. Ең терең көл

10. Ең,ең,ең...
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

1. Қазақстанмен ең қысқа шекарасы бар ел
2. Ең төмен орналасқан нүкте
3. Ең ыстық жер
4. Ең жауын-шашын аз түсетін жер
5. Ең ұзын өзен
6. Қазақстан жайлы ең алғашқы деректер қай ғалымның
еңбектерінде кездеседі?
7. Ең алғашқы қазақтың географ-саяхатшысы
8. Геохронологиялық кесте бойынша ең көне эра
9. МШК Шкаласы бойынша жер сілкіну күшін сипаттайтын
ең күшті балл
10. Пайдалы қазбалардың қайсысының қоры жөнінен
Қазақстан дүние жүзінде ең алғашқы орында?
11. Хромит кені ең көп кездесетін тау
12. Ең ірі фосфорит кен орны
13. Балқаш-Алакөл алабының ең ірі өзені
14. Каспий теңізіндегі ең ірі арал
15. Ең алғаш ұйымдастырылған ұлттық саябақ

“Қорытынды
«Бұл заман білекке
сенетін емес, білімге
лау”
сенетін заман.
Заманауи әлемде елдің қуаты ең
алдымен азаматтарының білімімен
өлшенеді.
Сол білімді әжетке, тұрмыс игілігіне
жарата білуімен бағаланады.
Инемен құдық қазғандай, қиын да
күрделі, орасан қажыр-қайрат пен ерікжігерді талап ететін білімсіз – өмір тұл.
Терең білім – тәуелсіздігіміздің тірегі,
ақыл-ой – азаттығымыздың алдаспаны.»
Қазақстан Президентінің Назарбаев
Университеті студенттері алдында

Ұқсас жұмыстар

"Білімді ұрпақ" сайысы

Алтын тәж туралы ақпарат

Шоқан және орыс ғалымдары

Ақтық сайыс

Дәстүрлі емес сабақтар

1001 мақал. 101 жұмбақ

Математикалық "кафе"

Математика - ақыл-ойдың мәңгілік шұғыласы

Жалын тобынан қарсылас топтарға сәлем

Ақпаратты енгізу құрылғысы

Пәндер