Зат есімнің түрленуі.

Презентация қосу

Ақтөбе облысы Байғанин ауданы
Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Жубанова Кенжегул Бахитовна

Зат есімнің түрленуі
7-класс

Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік: зат есімнің түрленуі туралы түсіндіру,оқушылардың ой-өрісін кеңейту,зат есімтақырыбынан алған білімдерін
еске түсіру,зат есім тақырыбы бойынша білімін жетілдіру;
2.Дамытушылық: Жеке тұлғаның ой-қабілетіне әсер ету
арқылы өздігінен жұмысқа баулу,сөйлеу шеберліктерін,тіл
байлықтарын дамыту;
3.Тәрбиелік: оқушыны білімділікке,ойлылыққа жетелеу,пәнге
қызығушылығын арттыру,тапқырлыққа, еңбекқорлыққа,
ана тілін қадірлеуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі : Білімді пысықтау
Сабақтың әдіс-тәсілдері :
сұрақ – жауап, топпен жұмыс, талдау, жаттығу
орындау, ойлау, дәлелдеу.

Сабақтың жоспары:
1.Ой шақыру (топқа бөліну тапсырмасы)3мин.
2. Топтастыру(берілген тақырыпқа талдау)5мин.
3.Практикалық жұмыс(сөйлемдерді талдау)5мин.
4.Шығармашылық тапсырма (ойтолғау)10мин.
5.Семантикалық картамен жұмыс (дұрысын белгілеу) 5мин.
6.Бой жазу2мин.
7.Сәйкестендіру5мин.
8. Тест тапсырма 3мин.
9. Ой қорыту(сабақтан алған әсерім)3мин.
10Үйге тапсырма2мин.
11.Бағалау 2мин.

Сабақтың ұраны:
Қазақ тілім - өз тілім дана
тілім.
Абай ,Мұқтар сөйлеген дара
тілім.
Қастерлейді ұл-қызың
мәңгі сені
Болашағым ,бақытым
қазақ тілім

Септік
жалғау
Ағын судың өлгені-

Өркенім өссінжалғау
десең,
Тәуелдік
Кекшіл болма-

Алты ай қыста қатқаны..

Зат есімнің
Тақырып
түрленуі

Көптіксөздің
жалғау
Шешендік
түрлері

Біз қазақ деген
мал
Жіктік
жалғау
баққан елміз...

1-топ

Тәуелдік жалғауы

2-топ

Септік жалғауы

3-топ

Жіктік жалғауы

Өзі жалғанған сөзді
Байланысуы
ілік септіктегі сөбен
байланыстырады

Үш жақтың
3жақта
бірінде
айтылады

Тәуелдік
Тақырыпты
жалғауы
топтастыр
Бір заттың
екінші
затқа
Анықтама
тәуелді екенін

Бір немесе бірнеше
Оңаша
заттың
бір адамға
тәуелді
екенін білдіріп
тәуелдену
Бір немесе бірнеше
Ортақ
заттың
көп адамға
тәуелді
екенін білдіріп
тәуелдену

Кімнің меншігі
екенін,не нәрсеге
Ілік септігі
тән екенін білдіреді

Атау септік тұлғасы
зат есімнің түбір
Атау септігі
тұлғасымен
сәйкес
келеді.

Іс-қимылдың
бағытын,мекенін,
Барыс септігі
мезгілін білдіерді

Тақырыпты
Септік жалғауы
топтастыр

Іс-қимылдың
объектісін,затты
Табыс септігі
нұсқайды
Іс-қимылдың
орнын,мекенін,
Жатыс
септігі
мезгілін,кімде
екенін білдіреді

тәуелді екенін
Іс-қимылдың
Көмектес
амалын,істелу
құралын,бірлестікті
септігі
білдіреді.

Заттың шығу
көзін,мекенін,мезгілін
Шығыс септігі
білдіреді

Адам аттары мен
Жіктелетін
кәсіп аттары
сөздер
жіктеледі

Лексикалық
мағынасы тек
Анықтама
адамды білдіретін зат
есімдер жіктеледі
1-жақ
-мыз,-міз
Көпше
-пыз,-піз
-быз,-біз
2-жақ
-сыңдар,-сіңдер
Көпше
-сыздар,-сіздер

Өзен,сай,қағаз,жанЖіктелмейтін
жануарлар атауы

сөздер

Ауыспалы
мәндегі
Жіктелетін
сөздер жіктеледі

сөздер

Тақырыпты
Жіктік
топтастыр
жалғауы

1-жақ
-мын,-мін
-пын,-пін
-бын,-бін

Жекеше
3-жақта
Жалғауы жоқ
Жекеше
Көпше

2-жақ
Жекеше
-сың,сің
-сыз,-сіз

Тапсырманы орында
1-топқа

2-топқа

3-топқа

Сөйлемдегі асты
сызылған сөздерге
морфологиялық
талдау жаса

Қажетті септік
жалғауын қойып,
қандай септік екенін
анықта

Сөйлемге
синтаксистік
талдау жасау

Ата-бабаларымыз
ана тілімізді
шұрайлы да көрікті
қалпында кейінгі
ұрпақтарына
аманат ете білген.

Нәресте... дүниеге
келу құрметі...
арналған салтдәстүрдің бірішілдехана

Қазақ баласын
ағаш бесікке
бөлейді.

Шығармашылық жұмыс
1-топқа Ана тілім
2-топқа

Тәуелсіз Қазақстан

3-топқа

Алаш Астанасы

Семантикалық карта
мысал

Балам
Кітаптың
Мұғаліммін
Доссыңдар
Ағалар
Терезесі
Ақынға

Жіктік жалғау

Көптік жалғау

Септік жалғау

Тәуелдік
жалғау

Семантикалық карта
мысал

Үлкенсің
Тәлімгер
Қазақты
Әкем
Кілемдер
Астанадан
Еліммен

Жіктік жалғау

Көптік жалғау

Септік жалғау

Тәуелдік
жалғау

Семантикалық карта
мысал

суретің
Қыздар
оқушымын
әкесінде
халықтан
тіліміз
батырсың

Жіктік жалғау

Көптік жалғау

Септік жалғау

Тәуелдік
жалғау

Сәйкестендір
Сен
Жердің
Мен
Қаланың
Біздің
Менің

елім
мектебімізге
жүзіне
адамы
қазақпын
ұлансың

•
•
•
•
•
•

Жауабы:
Менің елім
Біздің мектебімізге
Жердің жүзіне
Қаланың адамы
Мен қазақпын
Сен ұлансың

Қазақ тілінде неше жалғау бар?

Жауабы: 4

Көптік жалғауы
жалғанбайтын сөздерді ата

Мұнай,газ,тары,сүт т.б.

Кім кімге ие? Не неге ие?
Қандай жалғауда тұр?

Атау септігібарыс септігі

Буын талғамай жалғанатын
қандай септік?

Көмектес септігі

Жіктеу есімдігімен
байланысқа түсетін
қандай жалғау?

Жіктік жалғауы

Ілік септігімен тіркесетін
жалғау

Тәуелдік жалғау

Менің сабақ туралы білетінім

Үйге тапсырма:
Менің елім -Қазақстан

Біз еліміздің гүлденуіне өз
үлесімізді қосамыз!

керемет

жақсы

қызықты

тамаша
тартымды

Ұқсас жұмыстар

Көптік жалғау жалғанбайтын зат есімдер

Сын есімнің түрленуі

Айнұр сөзін Інім сөзін Мұғалім сөзін септеу тәуелдеу жіктеу

Етістіктің түрленуі. Шақ туралы түсінік

Зат есімнің түрленуі жайлы ақпарат

Әдемі зат

Зат есімнің түрленуі туралы ақпарат

Септік жалғауы

Бастауыш сыныптарда сын есімнің шырай түрін окытудын жолдары

Бастауыш мектепте сөз таптарын оқытудың тиімді әдіс - тәсілдері

Пәндер