Сөзмерген танымдық ойын
«Сөзмерген» танымдық ойын. 5-6-7 сыныптар үшін
№162 орта мектеп
Қазақ тіл мен әдебиет пән мұғалімі:
Аймаханов Ержан Асылтұрсынұлы
Қызылорда облысы
Жаңақорған ауданы
Ана тілім - әрекетім азығы,
Бар ғаламды тануымның қазығы.
Ой- санамның өсуінің куәсі,
Ғасырлардың кейінгіге әз үні.
Ана тілім- бәрін сөйлер шежірем,
Тілсіз нені білдіре алам, не білем?!
Тілім барда ғана мынау ғаламның
Кілтін табар саналысы сезінем.
О, адамдар, қадіріне жетіңдер,
Ана тілің- анаң, сыйлап өтіңдер.
Мақсаты :
Қазақ тілі - қазақ халқының ана тілі . Тілді құрметтеуге, қадірлеуге баулу.
Қоршаған орта жөніндегі өз ойларын тіл арқылы жеткізу.
Тіл ана тілі атануы үшін, ол күнделікті өмірде ұдайы қолданыста болуға күш салу.
Өз ойын жеткізуге, алға қойған мақсатына ұмтылуға күш беру.
Сөздің жүйесін, қисынын келтіріп жаза білу.
Ана тілі- халықтың өткен ұрпағын, қазіргі және келешек ұрпағын мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал.
К. Д. Ушинский
Тіл қаруы- сөз, сөз қаруы- ой. Ақылды ой, алғыр сөз- адамның ең жоғары қасиеті. Мұралардың ең қымбаты- сөз. Сөз күн шалмас қараңғы көңілді шалады, күн жылытпас суық көңілді жылытады. Асылы адам да, нәрсе де тозады, жоғалады. Асыл сөз мәңгі жасайды.
Ғ. Мұстафин
Жоспары :
І кезең . «Мықты болсаң, тауып көр»
ІІ кезең . «Жүйрік болсаң, тауып көр»
ІІІ кезең . «Ойлы болсаң, озып көр»
ІҮ кезең . «Тапқыр болсаң шешіп көр»
І кезең «Мықты болсаң, тауып көр»
Бұл кезең 10 тапсырмадан тұрады, әр дұрыс жауап 10 ұпай болып есептеледі. Тұрақты сөз тіркестеріне мықты екендеріңізді байқаумыз. Кестедегі сөздерді байланыстыра отырып, тұрақты сөз тіркестерін табу, мағыналарын ашу.
1
қар
отыру
2
су
3
мұз
4
бу
Мұзға отырғызу- алдау, арбау
1
қарасу
сөз
2
жарасу
3
санасу
4
тарасу
Сөзі жарасты- уәделесу
1
мысық
қаптады
2
тауық
3
ит
4
күшік
Ит терісін басыңа қаптады- ұрсу
1
тон
қашу
2
ішік
3
шидем
4
шапан
Ат тонын ала қашу- мойындамау
1
тай
таңба
2
құлын
3
ат
4
жылқы
Тайға таңба басқандай- анық
1
мұрын
көтеру
2
Тіл
3
тіс
4
ерін
Мұрынын көкке көтеру- менменсу
1
ауыз
тана
2
көз
3
құлақ
4
мұрын
Құлаққа ұрған танадай- тыныштық
1
тағу
қанат
2
бағу
3
қағу
4
табу
Қанат қақты- талпыну
1
санасқан
аспан
2
жарасқан
3
таласқан
4
қарасқан
Аспанмен таласқан - биік
1
білезік
тілеп алу
2
алқа
3
сақина
4
сырға
Сау басына сақина тілеп алу- өзіне бәле тілеу
ІІ кезең. «Жүйрік болсаң озып көр» кестедегі сөздерден мақал құрастыру
1
апа
жаға
2
ата
3
аға
4
қарындас
Ағасы бардың- жағасы бар
1
жау
дос
2
Адал
3
Қас
4
арам
Адал дос- алтыннан да қымбат
1
ізет
бала
2
әдеп
3
талғам
4
мәдениет
Әдепті бала-арлы бала,
Әдепсіз бала -сорлы бала
1
ас
арқау
2
тамақ
3
ауқат
4
сүт
Ас-адамның арқау
1
жануар
бітеді
2
мал
3
Қой
4
түлік
Мал басқа бітеді, қына тасқа бітеді
1
білім
жеткізер
2
ақыл
3
өнер
4
ырыс
Ақыл көпке жеткізер, өнер көкке жеткізер
1
Батыр
айласыз
2
Азамат
3
Ұлан
4
жігіт
Айласыз батыр алдырар
1
Сезім
қызыл
2
Достық
3
Би
4
өнер
Өнер алды- қызыл тіл
1
сөйлем
өтеді
2
Сөз
3
Оқу
4
тіл
Сөз сүйектен өтеді, таяқ еттен өтеді
1
Ағайын
жылату
2
Бауыр
3
Дос
4
көрші
Дос жылатып айтады
ІІІ кезең. «Ойлы болсаң, озып көр» Тілімізде көнерген сөздер көп. Сол сөздердің мағынасын ашамыз
1
тағам
тесе
2
Ұста құралы
3
Еңбек құралы
Еңбек құралы- тесе
Кетпеннің кішкене түрі
1
техника
зымырауық
2
киім
3
ойыншық
Зымырауық- ойыншық атауы
1
қала
ерулік
2
үй
3
ауыл
Ерулік-жаңадан көшіп келген үйді көрші- қолаңның қонаққа шақыруы
1
садақ
қорамсақ
2
айбалта
3
найза
Қорамсақ-садақтың жебесін салып, белге байлайтын, жеке- жеке ұясы бар оқсалғыш
ІҮ кезең. «Тапқыр болсаң, шешіп көр»
«Жұмбақ адамның дүниетану жолындағы ойының, қиялының шамасын білдіреді»
М. Әуезов
Жұмбақтар
Қаудыр- қаудыр жарғағым, қартайғанша тозбайды.
(Құлақ)
Тұмсығы мықты, ой мен қырды тегістеп шықты.
(үтік)
Тау басына шөп шықты, шөп шыққанда көп шықты.
(бас пен шаш)
Қимылдаса қос шебер, қыруар-қыруар іс өнер
(адамның қолы)
Қорытынды.
«Жүзден- жүйрік, мыңнан тұлпар» шыққан, сөзге жүйрік, тілге шешендігімен көзге түскен оқушымыз марапатталады.
Кіршіксіз қардай сақтаңдар!
Ана тілін, жамағат!
Шұбарлама тіліңді,
Аманат саған, аманат!
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz