Фонетика. Дауысты дыбыстар - Қазақ тілі (5-сынып)

Презентация қосу

Қазақ тілі
(5-сынып)
Сабақтың тақырыбы:

Фонетика.
Дауысты дыбыстар
Сабақтың мақсаты:
1. білімділік: Оқушыларды дауысты
дыбыстармен таныстыру; олардың түрлерін
меңгерту; мәтінмен, суретпен жұмыс
жұргізу; жаңа сөздерді меңгерту.
2. дамытушылық: Оқушылардың ой-өрісін,
қабілетін арттыру, сөздік қорын молайту,
ауызекі сөйлеу тілін дамыту.
3. тәрбиелік: Оқушыларды өз мектебіне,
сыныбына деген ізгі ниеттерге, пәнге деген
қызығушылыққа, сүйіспеншілікке
тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-
жауап, әңгімелеу
Сабақтың көрнекілігі:
интерактивті тақта, суреттер.
Бірінші ақпан
Сынып жұмысы
Фонетика. Дауысты дыбыстар
Қазақ тілінде 42 әріп бар: А,Ә, Б,
В, Г, Ғ, Д, Е, Ё, Ж, З, И, Й, К, Қ, Л, М,
Н, Ң, О, Ө, П, Р, С, Т, У, Ұ, Ү, Ф, Х, Һ,
Ц, Ч, Ш, Щ, Ъ, Ы, Ь, І, Э, Ю, Я
Дауысты дыбыстар: А, Ә, Е, И,
О, Ө, У, Ұ, Ү, Ы, І, Э
Фонетика – тіл білімінің дыбыстық жағын
зерттейтін сала. Ол дыбыстардың жасалу,
айтылу және буын мәселелерін
қарастырады.
256-жаттығу.
Мәтіннен тек дауыстылардан басталып тұрған сөздерді
теріп жазыңдар.
Ғылым- білімге түгелдей берілген адам ғана ойлаған мақсатына
жете алады.
Білімнің керек емес жері жоқ. Білімнің де білімі бар, жаттап
алған құрғақ білімнен пайда аз. Адамды адам ететін, оның өмір сүруін
жетілдіретін, іс-әрекетпен, тәжірибемен байланысқан білім ғана
нағыз білім болып саналады.
Өмірмен жанасқан білім- бұл өлшеусіз байлық. Білім- сенің
серігің, өмірлік жолдасың. Адам өзінің барлық керегін, ой- арманын,
талап-тілегін тек білім арқылы ғана қанағаттандыра алады.
Дауысты дыбыстардың жіктелуі
Тілдің қатысына Жақтың қатысына
қарай қарай

Жуан Жіңішке Ашық Қысаң

а, о, ұ, ә, ө, ү, і, а, ә, о, ы, і, и,
ы, (у) е, э, и, (у) ө, е, э у, ұ, ү

Ерін мен езудің
қатысына қарай

Еріндік Езулік

а, ә, е,
о, ө, ұ, ү, у
э, ы, і, и

Дауысты дыбыстар: а, ә, о, ө, е, ы, і, ұ, ү, и, э, у (12
дыбыс)
Фонетикалық талдау
Қызылорда
Ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік
Ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік
О – дауысты, жуан, ашық, еріндік
А – дауысты, жуан, ашық, езулік
Жеті атасын табу
Қазақ тілі Қазақ тілі
Ы Фонетика Е Фонетика
Дыбыс
Дыбыс Дауысты дыбыс
Дауысты дыбыс Жіңішке
Жуан Ашық
Қысаң Езулік
Езулік
Қазақ тілі
Ұ Фонетика
Дыбыс
Дауысты дыбыс
Жуан
Қысаң
Еріндік
«Сөз ойла, тез ойла» ойыны
ы: Қай жағынан оқысаң да мағынасы
өзгермейтін сөздер ойлап жазу.

қазақ, нан, ата, апа, аға,
ауа, іні, ана, ала, қалақ.
257-жаттығу
Өлеңді түсініп оқы
Алақай,
Алақай!
Шаттанды
Балақай:
Сабақты
Сағындық,
Мектепке
Ағылдық
Бір сыныпқа
Көштік біз,
Бір жасқа
Өстік біз.
Береке-
Салты күз,
Мереке-
Алтын күз!
Е. Өтетілеуұлы
Алақай, мектеп, береке сөздерінің ішіндегі дауысты дыбыстарға дыбыстық талдау
жаса,
«Кім тапқыр?» ойыны
Ойынның шарты: ребустар мен әріп жұмбақтарды шешу.
Ауылда жоқ, жерде бар,
Дауылда жоқ, елде бар. (Е)
Шәйнекте бар, кеседе жоқ,
Әйнекте бар, көшеде жоқ.
(Ә)
Шөлде бар, шалшықта жоқ,
Көлде бар, балшықта жоқ.
(Ө)
«Кім тапқыр?» ойыны
Жерде жоқ,
Отта бар.
Барда жоқ,
Жоқта бар. (О)
Жаңада бар,
Ескіде жоқ.
Танада бар,
Ешкіде жоқ. (А)
«Адасқан әріптер» ойыны
“Адасқан әріптерді” орнына қой және ашық
дауыстылардың астын сызу.

м,ә д,е и, ен, т, е, і, т, ә ,е
мәдениетті
а
ұстаз
ұ,а,з,т,с
б,л,а,б,қ,ш,а,а,а
балабақша
а а а а
Семантикалық картамен жұмыс
дауысты жуан жіңішке ашық қысаң еріндік езулік дауыссыз

О + + + +
Қ +
У + + + +
Ш +
Ы + + + +
Семантикалық картамен жұмыс
дауысты жуан жіңішке ашық қысаң еріндік езулік дауыссыз

Ә +
Р
І
П
Бағалау
Сабаққа қатысып,белсенділік
танытқан оқушыларды біліміне лайық
бағалау.
Сабақты бекіту
Сандар санап,оны талдап,
Қағазға жазу түсірдік
Соныменен сабақта
Нені оқып, үйрендік?
Тест тапсырмаларын орындау
1. Қазақ алфавитінде қанша әріп бар?
А)22 Ә)18 Б)30 В)42
2. Қазақ алфавитінде қанша дауысты дыбыс бар?
А)8 Ә)3 Б)15 В)12
3. Дауысты дыбыстарды көрсет
А)Ы,И,А Ә)Ө,В,Г Б)Ж,О,Л В)Қ,И,Е
4. Еріндік дауыстыларды көрсет
А)А,О,Ө,Е Ә)Ұ,Ү,О,Ө Б)О,Ү,И,Ә В)Қ,Ұ,О,Е
5. Қысаң дауыстылар нешеу?
А)8 Ә)7 Б)6 В)8
Тест тапсырмаларын орындау
6. Езулік дауыстылар нешеу?
А)4 Ә)5 Б)3 В)7
7. Ашық дауыстылар нешеу?
А)4 Ә)8 Б)6
Б)6 В)5
8.“Ә” қандай дыбыс?
А)Ашық, еріндік Ә)Жуан, езулік
Б)Жіңішке, аш В)Қысаң, езулік
9. Қысаң дауысты дыбыстан басталатын
сөзді белгіле.
А)Ардақты Ә)Ыдыс Б)Салмақты В)Көңілді
10. Езудің кейін қарай тартылуы арқылы
жасалған дауысты дыбыстар қалай аталады?
А)Езулік Ә)Жуан Б)Ашық В)Еріндік
Үйге тапсырма

1. Дауысты дыбыс туралы жұмбақтар
құрастыру.
2.Дауысты дыбыстарды қайталау
Назарларыңызға рахмет!
Сабақ көрсеткен:
АЛИБАЕВА МАДИНА
МАҚҰЛБЕКҚЫЗЫ
№166 қазақ орта
мектебінің мұғалімі

Ұқсас жұмыстар

Тіл дыбыстарының жасалу жолдары

Фонетика

Ғалымдардың фонетикаға қатысты зерттеулері

Тіл алды дауыссыздары

Фонетиканы, морфологияны қайталауға, бекітуге арналған тапсырмалар топтамасы; Тіл дамытуға арналған тапсырмалар

ОҚУШЫЛАРДЫ ҰЛТТЫҚ БІРЫҢҒАЙ ТЕСТІЛЕУГЕ ДАЙЫНДАУ ЖҮЙЕСІ

Салыстырмалы фонетика

Фонетика және оның салалары

Сипаттамалы фонетика

Бастауыш сыныптарда қазақ тілі сабағында фонетиканы оқыту

Пәндер