Қазақстанның ежелгі тарихы. Қазақстан территориясындағы ерте дәуір

Презентация қосу

Қазақстанның ежелгі
тарихы.
Қазақстан
территориясындағы ерте
дәуір.
Палеолиттің ерекшелігі Евразия мен Африка аймақтарының сол
дәуірдегі мәдениеттерінің едәуір ұқсастығы болып табылады.

Кейінгі палеолит. Б.З.Б 40-35 МЫҢ ЖЫЛ.-
Алғашқы қауым адамы жабайы өсетін дәндерді, жеміс жидектерді
Ерте палеолит жинап, жануарларды аулаған.

Орта палеолит Б.З.Б
140-40 МЫҢ ЖЫЛ.
Мұз басу

12-10 МЫҢ ЖЫЛ.
дәуірі
Б.з.б 140
мың-12
мың ж.

Олдувэй (б.з.б. 2,6 млн Ашель (б.з.б. 800-140 мың жыл);
жыл-800 мың жыл); Мустье (40-35 мың жыл)
ПОЛЕОЛИТ
(ЕЖЕЛГІ ТАС ДӘУІРІ.) Б.З.Б 2,6 МЛН ЖЫЛ-Б.З.Б 10
МЫҢ ЖЫЛ.

МЕЗОЛИТ НЕОЛИТ
ОРТА ТАС ҒАСЫРЫ ЖАҢА ТАС ҒАСЫРЫ.
Б.З.Б 12-5 МЫҢ ЖЫЛ Б.З.Б 5-3 МЫҢ ЖЫЛ.
Олдувэй (б.з.б. 2,6 млн жыл-800 мың жыл);

Ескерткіштер Қазақстанның Жамбыл облысындағы
Қаратаудан 50-жылдары табылды (мұны тапқан Х.
Алпысбаев). Бөріқазған, Тәңірқазған және Тоқалы 1,2,3,
сонымен бірге Шу өзенінің оң жағалауындағы Қазанғап
қоныстары белгілі. Бұл жерлерден көбінесе тастан
жасалған шапқыштар табылған.
Ерте палеолит

Ашель (б.з.б. 700 -150-120 мың
жыл);

Мустье (Б.З.Б 150-120-35-30 мың жыл)

Төменгі
Төменгі немесе
немесе ежелгі
ежелгі палеолит
палеолит шамамен
шамамен
б.
б. з.
з. б.
б. 22 млн-нан
млн-нан 140
140 мың
мың жылға,созылды.
жылға,созылды.
Орта палеолит Б.З.Б
140-40 МЫҢ ЖЫЛ.
Ортаңғы палеолиттің ескерткіштері Қазақстанның
барлық аймағынан табылған Оңтүстік және Шығыс
Қазақстаннан, Маңғыстау түбегінен мустье дәуірінің
қоныстары табылған. Бұларға Сарысу өзені бойындағы
Мұзбел, Ертіс өзені, Қанай ауылының маңындағы
қоныстар жатады. Қазба жұмысы кезінде бизонның,
ақбөкеннің, арқардың, жабайы жылқының, т. б.
сүйектері, ал құралдардан қырғыштар, сүйір ұштықтар,
пышақ тәріздес пластиналар ұшырасты.
Кейінгі палеолит. Б.З.Б 40-35 МЫҢ ЖЫЛ.-
12-10 МЫҢ ЖЫЛ.

Отты пайдалану. Сүйектен
құрал жасау. Тасты сығып
өңдеу.(тасты баяу қыздыру
арқылы және баяу суыту
арқылы)
Тарихи Археологиялық Палеоантропологиялық
кезеңдер кезеңдер кезеңдер
Алғашқы қауым кезеңі Төменгі (100) және Архонтроптар мен
ортаңғы палеолит палеонтроптар
(45-40) кезеңі

Алғашқы Ертедегі Жоғары палеолит Неонтроптар
қауымдық алғашқы (12-10) және кезеңі
Туыстық қауымдық кезеңі мезолит (8)
қауым
кезеңі
Кейінгі алғашқы Неолит (5) Энеолит немесе
қауым ертедегі металдық ғасыр австралиопитек
(4,5 –5)

Таптар түзілу кезеңі Қола (3)
Темір
Атом ғасыры (ХХ ғасыры)

Б. з. б. 1 млн жыл – ежелгі адамдардың
Қазақстанды игере бастады.
МЕЗОЛИТ
ОРТА ТАС ҒАСЫРЫ
Б.З.Б 12-5 МЫҢ ЖЫЛ
Мезолит (мезо – аралық және грекше lithos – тас) – орта тас ғасыры, палеолит пен
неолиттің аралығындағы тас дәуіріне жататын археологиялық өтпелі кезең.
Бұл терминді XIX ғ-дың 70-жылдарының аяқ кезінде швед ғалымы О. М. Торелль енгізді.
Еуропада шамамен б. з. б. 9 – 5 мыңжылдықтарды, Таяу Шығыста ол б. з. б. X – VII
мыңжылдықтарды қамтиды. Палеолиттен Мезолитке көшу климаттағы өзгерістер
мұздықтардың еруімен байланысты.

Қазақстан
тұрғындарын
ың өмірінде
жеке аң аулау
әдісі жетекші
маңыз алды.
Мезолит
дәуірінің ең
маңызды
өнертабысы –
садақ пен жебе.
Бумеранг.
Пышақ пішінді пластинкаларды, оның ішінде микропластинкаларды бөлу техникасының өте жоғары
дамуымен ерекшеленеді. Осы кезеңде пышақ пішінді пластинкадан құралдар жасау өте кең таралды.

Әртүрлі микролиттерді дайындау, оның ішінде геометриялық бейнелі құралдар - сегменттер, трапециялар,
үшбұрыштар, тікбұрыштар, параллелограммдар өндірісі кеңінен дами бастайды. Микролиттер дайындауда
қолданылатын микроқиятын техника дамиды. Балта, шот балта, қашау сияқты кесу құралдарын,
макролиттік арнаулы құралдар - кетпен, қайла жасау кең таралады.

Кейбір мезолиттік мәдениеттерде тас қаруларды тегістеу техникасы, бұрғылау мен аралау техникалары
пайда болады.

Палеолитпен салыстырғанда түрлі сүйек индустриясы қалыптасады. Мезолиттік уақыттың тұрақтарында
әртүрлі сүйек және мүйізден жасалған гарпундар, садақтар мен сүнгілердің ұштары, пышақтар, қанжарлар,
балта мен шот және оларға муфталар, т.б. көптеп кездеседі. Осы құралдардың кейбір түрлері мезолитте
ғана жасалынған.

Өнердің сипаттарында да өзгерістер болды. Соңғы палеолитке тән жартастарға жазу біршама азаяды.
Өнерде шартты-тұспалды сипаттағы бағыт ұлғаяды. Геометриялық оюлар кеңінен таралады. Оюдың негізгі
элементтері түрлі сызықтар, нүктелер, штрихтер, "шыршалар", иректер, торлар, т.б. болды. Оюды
жүргізуде көбіне ойып түсіру және бұрғылау техникасы пайдаланылды. Зооморфты және антропоморфты
бейнелерден тұратын ұсақ пластика кеңінен таралды.
НЕОЛИТ
ЖАҢА ТАС ҒАСЫРЫ.
Б.З.Б 5-3 МЫҢ ЖЫЛ.
Соңғы
Соңғы полеолит
полеолит

2,6 млн-10000 = 2590000 жыл. полеолит. тас
2000+2000= 4000 жыл. Металл дәуірі.
2000000 – 140 000 = 1860000 ж. Орта
полеолит.
40000 – 12000 = 28 000 ж. Кейінгі полеолит.
12000 - 5000 = 7000 жыл. Мезолит.
5000 – 3000 = 2000 ж. Неолит. (жаңа тас
ғасыры) 0,007%
3000 – 2000 = 1000 ж. Энеолит. ( мыстытас)
2000 – 1000 = 1000 ж. Қола дәуірі. (б.з.б. 2-1
мың ж).
2800 – 1400 = 1400 ж. Темір дәуірі. (б.з.б 8 ғ-
б.з 6 ғ) Б. з. Б 0,07% Б. з.
Дәуірлер Қоғамдағы өзгерістер Адамдар қоғамы

Ерте палеолит “Жарып түсіру” техникасы арқылы (австралопитектер мен “тік
Б.з.б2,6 млн ж- Малта тас мәдениеті жүретін адам
140 мың ж. Чоппер (шапқы)
Чоплинг (екі жағы сүйірлеп
қашалған тас)

Ортаңғы неандерталдықтар
палеолит .б.з.б
140-40 мың ж.
Соңғы полеолит Пышақ, қырғыш, сүңгі, найза Кромоньон (үңгір адамы)
Б.з.б 40-12/10
мың ж.
Мезолит Шаруашылық пен материалдық мәдениет
(Ортатас) елеулі өзгерістерге ұшырайды. Геометриялық
Б.з.б 12/10-5 фигуралар. Егін егу мен малды ұстау қолға алына бастады.
мың ж. Балық аулау мен аңшылықтың жаңа түрлері қалыптасты.
Қонысты жиі ауыстырғандықтан мәдени қабат қалыптасып
үлгермеген. Сондықтан аз зерттелген.

Неолит. Ањшылық пен балық аулаушылықпен қатар егіншілік пен мал Рулық қоғамда өмір сүрді.
Б.з.б 5-3 мың ж. баѓушылық пайда болады. Қыш ыдыс-аяқтар жасау, садақ пен жебені Рулық қоғамдық меншік.
ойлап табу. Аралау мен б±рѓылау кењ тарады.
Атбасар мәдениеті.
Аң аулау – жинау шаруашылығы мал, егін өсіру шаруашылықтарына
айналды. Үй жануарлары мен мәдени өсімдіктердің жасанды сұрыптау Маханжар мәдениеті
мен гибридтеу нәтижесінде алынған тұқымдары мен сорттары, мата Хвалын мәдениеті.
тоқу, металлургия т.б. пайда болды.
Тамақты отқа пісіріп жеу. Тоқыма. Тау-кен істері.
(Неолиттік революия)

Энеолит. б,.з.д Мысты пайдалану. Саз балшықтан жасалған ыдыстар Ботай мәдениеті.
4-3 мың ж. көбейді.
Неандерталь
Ми көлемі 1400-1600 см 3

Тесік тас үңгірінен табылған бала.

Адам эволюциясы.
дардың
дардың зерттеуі
зерттеуі бойынша
бойынша адамдардың
адамдардың өмір
өмір сүру
сүру жасы.
жасы.
Ерлер әйелдер Орта жас
Мустье 26,2
кезеңі
Жоғарғы 33,3 28,3 31,0
полеолитт
егі адам
Мезолит 35,3 29,3 32,3
30 мың жыл бұрын
Неолит 34,3 29,8 32,1 өмір сүрген адамдар

Виллендорвтық
Венера

Кроманьон
Материархат
Рулық қауым

Патриарх

Ұқсас жұмыстар

Қазақстан территориясындағы палеолит ескерткіштері

КӨШПЕЛІЛЕРІНІҢ МӘДЕНИЕТІ

Қазақстан территориясындағы тас дәуірінің тұрақтары

Алғашқы адамдардың тас құралдары

Тас дәуірінің кезеңдері

Әлем халықтарының этнологиясы пәні

Қола дәуір

ТАС ДӘУІРІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАН. МЕЗОЛИТ. НЕОЛИТ. ЭНЕОЛИТ

Қола дәуірі

Қазақстан тарихын оқытудың мақсаты мен міндеттері және оның басты кезеңдері мен тарихнамасы

Пәндер