Селекция ғылымы

Презентация қосу

Селекция ғылымы!
1

Селекция - жануарладың асыл
тұқымын,өсімдіктердің
сорттарын,
микроорганизмдердің
штаммаларын
шығарудың,жаңартудың
әдістерін және биологиялық
негізін зерттейтін ғылым.
2

Селекция ғылымының
теориялық негізі-генетика.
«Селекция» –сұрыптау деген
мағынаны білдіреді.
3 1. Жануарлардың, өсімдіктердің және
Селекцияның микроорганизмдердің тұқымдық,
теориялық негізін сорттық,түрлік, және туыстық
қалаған -Н.И.Вавилов. ерекшеліктерін зерттеуді көрсетті.
Селекция үшін қажетті 2. Тұқым қуалайтын өзгергіштік белгілер
бастапқы материалды мен қасиеттердің дамуына сыртқы орта
білмей, олардың шығу факторларының әсер ететіндігін
тегі мен эволюциясын анықтады.
зерттемей 3. Организмдердің пайдалы белгілері мен
тұрып,жануарлардың, қасиеттерінің тұрақтандырылуына
өсімдіктердің қазіргі жағдай жасайтын қолдан сұрыпталу
сорттарын,тұқымын жүйесін жасады.
жаңарту,жақсарту
мүмкін емес.
4 Сұрыпталу міндеттері

Өнімдердің, іріктемелердің және қолтұымдардардың сапасын
жақсарту

Іріктемелер Механикаландыр
Іріктемелер мен ылған немесе
түсімділігі Ауруға қолтұқымдарды өнеркәсіптік
мен қарсы ң экологиялық бағытта
қолтұқымдар өсіріп,дамытуға
тұрақтылы сапасын жарамды
өнімділігін қты жақсарту іріктемелер мен
арттыру арттыру қолтұқымдар
шығару
5

Мәдени өсімдіктердің шығу
орталығын анықтаған-И.В.Вавилов.
7-орталыққа бөлінеді.Әрбір орталық
белгілі бір мәдени өсімдіктердің
шыққан отаны болып есептеледі.
6
Селекция әдістері

Будандастыру Сұрыптау Мутациялық
селекция
7 Табиғи
сұрыптау
Cұрыптау
Қолдан
сұрыптау

Мақсатсыз (санасыз ) Мақсатты (саналы)
жабайы жануарларды
қолға үйрету( ит –
қасқыр) жабайы
өсімдіктерді
сұрыптау Жаппай Жеке (бір дарадан
(белгілі көп ұрпақ алу)
мақсат,жаңа
түр)
8
Өсімдіктердің
БУДАНДАСТЫРУ
сорттары,жануарлардың жаңа
сорттарын шығару

Туыстас емес Тур ішіндегі будандастыру
Аутбридинг

Әріден будандастыру

Туыстық
будандастыру Ұрпақта бағалы белгілер беки
инбридинг түседі,сорттармақтар алу үшін
қолданылады
9 Ата –анасымен салыстырғанда,
буданның тіршілік қабілеті
Гетерозис
артып, мол өсім
береді.мыс:1914 жыл америка
ғалымы В.Шелл-жүгері

Жыныстық
гетерозис
Жыныс органдарының жақсы
дамуына байланысты тұқым
мен жемістің өнімі артады.

Денелік Вегетативті органдардың
гетерозис іріленуі

Будан өсімдіктердің ортаға
бейімделіп тіршілік қабілетінің
Бейімделг артуы,мыс:қазақтың ақбас
іш
сиыры,қашыр
гетерозис
10
Әріден будандастыру- әр түрге және
туысқа жататын организмдердің
будандасуы.Мақсаты- бір түрге жататын
дараларды будандастыруда беріле
алмайтын белгілер мен қасиеттердің
тұқым қуалауын зерттеу.мыс:қара бидай
мен бидай,бидайды бидайықпен.
(Г.Мендель,И.В.Мичурин,Н.В.Цицин т.б)
11
Мутациялық селекция

Табиғи мутацияларҚолдан тудырған
мутация (Спонтанды)

Микроорганизмдер
селекциясы
Гендік,хромосомалық
соматикалық
Мукор,ашытқы саңырау
генеративтік құлақтары,азотобактериялар
Мутация тудыратын факторлар-мутагендер.
дың түрлері
Мутация бөлу процесін-мутагенез дейді.
12
Полиплоидия-жасушаның хромосомалар
санының өзгеруінен туындайтын геномды
мутацияларға жатады.(Б.А.Астауров-жібек құртының
жұмыртқаларына t-мен партагенез жолымен
полиплоидті түрін алды)
Автополиплоидия-бір түрге жататын
организмдердің хромосома санының еселеніп
артуы. (Алма ,жүзім, қарбыз)
Аллополиплоидия- әр түрге жататын
организмдердің хромосомалар жиынтығының
бірігуі нәтижесінде пайда болады.(мыс:тұрып
пен қырыққабат)

Ұқсас жұмыстар

Қазақ қойы арқар мериносы

Қой шаруашылығы - мал шаруашылығының негізгі саласы

Қой шаруашылығы

Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті селекцияда пайдалану

1. Селекция 2. Жасушалық селекция 3. Жасушалық селекцияның әдістері

Жасушалық селекция

Өсімдіктер селекциясы

Сұрыптау, сұрыптау түрлері. Өсімдіктің Жемісі

Гетерозис пайда болу заңдылықтары

Жануарлар селекциясында қолданылатын будандастыру әдістері

Пәндер