МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫН ҚОРҒАУ

Презентация қосу

МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫН
ҚОРҒАУ
Меншік институты әлі де болса көптеген ғалымдардың
назарын аударатын мәселе. Меншік қатынастарын
құқықтық реттеу кез келген қоғамның экономикалық
негізін құрайды. Қазақстан және бұрынғы одақ
көлеміндегі мемлекеттердің жоспарлары экономикадан
нарықтық экономикаға өтуінің өзі меншік
қатынастарының өзгеруіне, мемлекеттік меншікті
жекешелендіру нәтижесінде жеке меншіктің дамуынажәне
де жеке кәсіпкерлікке қолайлы жағдай жасауға
мүмкіндіктер туындады.
Бұл курстық жұмыстың өзектілігі

- нарықтық қатынастардың даму кезінде қоғамдық
қатынасқа түсуші субъектілер кез келген шаруашылық
қызметтерін жүзеге асыру барысында өздеріне тиесілі
меншігіндегі мүлікпен қатынасқа түседі. Ал сол мүлікке
меншік иесі қандай құқықтарды жүзеге асырады, оны
құқықтық реттеу мәселесі әлі де болса зерттеуді
қажет етеді.
Меншік институты Қазақстанның қалыптасуынан
бастап зерттеліп келеді. Меншік құқығы субъективті
азаматтық құқық ретінде, ал экономикалық жүйеде және
құқықтық қатынастарда меншік құқығының орны
меншік құқығының объектісі ретінде қарастырылады.

Бұл қазіргі кезде жүргізіліп жатқан экономикалық
реформалардың бағытын дұрыс белгілеуге өзінің ықпалын
тигізеді. «Меншік құқығы» әлі де болса бүгінгі таңда өзекті
мәселелердің бірі болып табылады.

Осы курстық жұмысында иелену, пайдалану, билік ету,
меншік, виндинациялық талап, неготорлық талап және
т.с.с. терминдер қолданылады.
Меншіктің берілген бұл жай
Меншік құқығы түсінігін, анықтамасынан біз мынаны
оның пайда болуын және түсінеміз, Меншік – бұл
ерекшеліктерін адамның затқа қатынасы.
карастырайық.
Бұл тұрғыда ең алғаш
меншік ретінде жеке тұлғаға
немесе ұжымға тиесілі затқа Меншік бұл – қоғамдық
олардың өз мүлкі сияқты қатынас. Қоғамдық қатынас
қарауы анықталған. Мұнда ретіндегі меншіктің мазмұны
меншік менікі және сенікі деп меншік иесінің басқа
бөлінуді астарлайды. Мұнсыз тұлғалармен материалдық
тіпті меншік жоқ. Бұл құндылықтарды пайдалану,
тұрғыдан алғанда қандай да айырбастау, бөлу, өндіру
бір болмасын меншік нысаны процестерінде түсетін
жеке болып табылады. байланыстармен
қатынастарынан туындайды.
еншік иесінің еркі өзіне тиесілі затқа
қатынасында, оны иелену, пайдалану
және билік етумен сипатталады.

Пайдалану – затты өндіру
Иелену – меншік иесінің
немесе қолдану барысында,
затқа шаруашылық билігін
одан пайдалы қасиеттерін
білдіреді.
алуды білдіреді.

Ал билік ету – затқа
қатынасты оның тағдырын
шешетін актілерді жасауды
білдіреді.
меншік құқығының нысандары:

Иелену құқығы – мүлікті іс жүзінде иеленуді жүзеге
асырудың заң жүзінде қамтамасыз етілуі болып табылады.

Пайдалану құқығы – мүліктен оның пайдалы табиғи
қасиеттерін алудың, сондай-ақ одан пайда табудың заң
жүзінде қамтамасыз етілуі. Пайда, кіріс, өсім, жеміс, төл
алу және өзге нысандарында болуы мүмкін.

Билік ету құқығы – мүліктің заң жүзіндегі тағдырын
белгілеудің заңмен қамтамасыз етілуі.
жалпы меншік құқығы:

жеке меншік Мемлекеттік меншік

Жеке меншік
Республикалық меншік
азаматтардың және
республикалық қазынадан
мемлекеттік емес
және заң құжаттарына
заңды тұлғалар мен
сәйкес мемлекеттік
олардың
республикалық заңды
бірлестіктерінің
тұлғаларға бекітіліп
меншігі ретінде көрініс
берілген мүліктен тұрады.
табады.
Ортақ меншік екі ерлі-
немесе бірнеше зайыптылардың
адамның меншігіне ортақ меншігі;
мүлік түскен кезде
пайда болады, оны шаруа (фермер)
өзінің мақсаты қожалығының
өзгертілмейінше
ортақ меншігі;
бөлуге болмайды,
өйткені ол заңға
сәйкес бөлінуге шаруа (фермер)
жатпайды. қожалығының
ортақ меншігі;
Жалпы ортақ
бірлескен меншік:
Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың меншік құқығы
– мемлекеттік емес заңды тұлғалардың материалдық
игіліктерді оларға ие болу мүмкіншілігін қорғайтын,
бекітетін құқық нормаларының жиынтығы болып
табылады. Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың
субъективтік (тұлғалық) меншік құқығы заң
нормалары арқылы танылатын және қорғалатын
өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иелену, пайдалану
және билік ету құқығы болып табылады.

Мемлекеттік меншік құқығы субъективтік мағынада
мүлікті иелену, пайдалану және билік ету жөнінде
мемлекеттің өкілеттігіне жататын құқықтардан
тұрады, мемлекет оның Қазақстн халқының мүддесі
жолында өз қалауы бойынша жүзеге асырады.
Мемлекеттік меншік объектілеріне мыналар жатады:

қозғалмалы және қозғалмайтын заттар;

ақша, шетелдік валюта;

бағалы қағаздар;

міндеттемелік және басқалай заттық құқықтар
мен міндеттер.

меншіктің субъективті құқығы – меншік иесіне бекітілген мүлікті
пайдалану, иелену, билік етуді заңмен қамтамасыз етілген мүмкіндік
және оған қатысты өз мүддесі үшін заңмен қорғалатын мүдделерін
бұзбайтын кез келген әрекет жасауға, сондай-ақ билік ету барысында
үшінші тұлғалардың араласуына жол бермеу мүмкіндігі.
Меншік құқығын немесе өзге де
заттық құқықтарды қорғаудың
міндеттемелік әдістерінің ерекшелігі
сонда, мүлкі заңсыз алынған немесе
бүлінген меншік иесіне немесе
өзгедей заттық құқық иесіне
мүліктің құны төленеді немесе
бүлінгені өтеледі, яғни келген зиян –
шарттан тыс міндеттемелерден
туындаған шығын төленеді.
Сонымен, қорғаудың заттық-
құқықтық тәсілдерінде мүлік зат
түрінде қалпына келтірледі, ал
міндеттемелікте – ақшалай өтеледі.
Заттық – құқықтық тәсілдерді
қолданудың ерекшелігі сонда –
мүлік зат түрінде болады, ал
бүлінген мүлік қалпына келтіріледі,
олай болмаған жағдайда меншік
құқығын немесе өзге де заттық
құқықтарды қорғаудың
міндеттемелік - құқықтық тәсілдері
қолданылады.
Меншік құқығын немесе өзгедей заттық құқықтарды қорғаудың
міндеттемелік - құқықтық тәсілдеріне мыналар жатады:
1) Мемлекеттік басқару органының, жергілікті өкілдік
органның меншік иесінің немесе өзгедей заттық құқық иесінің
құқықтарын бұзатын, заңнамаға сәйкес емес нормативтік-
құқықтың немесе жеке актісінің нәтижесінде меншік иесіне немесе
өзгедей заттық құқық иесіне келген шығындардың орнын толтыру.
2) Мемлекеттік басқару органның, жергілікті басқару немесе
өкілдік органның, не лауазымды адамның актісін заңсыз деп тану,
сондай-ақ заңнамаға қайшы құқықтың актіні қолбанбау туралы
талап қою.
3) заң актілерінде көзделген негіздер бойынша меншік құқығы
тоқтоғанда оны қорғау.
Азаматтар мен заңды
тұлғалардың мүліктік құқығы,
оның ішінде меншік құқығы
мен өзгедей заттық құқықтары
әртүрлі құқықтық салаларды
қорғайды. Мүліктік
құқықтарды қорғау жүйесінде
азаматтық құқық маңызды рөл
атқарады, себебі мүліктік
құқық құқықтың бұл
саласының тікелей объектісі
болып табылады. Сонымен
қатар азаматтық құқықтың өзі
меншік құқығы мен өзгедей
заттық құқықтарды әртүрлі
тәсілдермен қорғайды.

Меншік құқығы мен өзге де заттық құқықтарды қорғаудың АК-ның
15-тарауында көзделген тәсілдерінің жүйесі. Меншік құқығы мен өзге
де заттық құқықтарды қорғау тәсілдері, өздерінің құқықты қорғау
сипатына қарай, заттық-құқықтық және міндеттемелік болып
топтасады.
Бірақ, Қазақстан Республикасының азаматтық заңдары меншік
құқығын қорғаудың негізгі 3 түрін көрсетеді:
1) меншік құқығын тану туралы талап;
2) Виндикациялық талап;
3) негаторлық талап;

Меншік құқығын қорғаудың
заттық - құқықтық әдістерін затқа
меншік құқығын кез келген қол
сұғушылықтан абсолют қорғау деп те
атайды. Қазір осы қорғау бізде осындай
қолсұғушы субъектіге тәуелсіз жүзеге
асырылады, ал ертеректе азаматтық
заңнамада меншіктің кейбір түрлеріне
Осы зерттеудің нәтижесінде біз мынандай қорытынды мен шешімге
келдік:

Екіншіден, жеке меншік құқығын
Біріншіден еліміздің азаматтық құқықтық қорғау бір
жаңа шаруашылық бірімен байланысты, бір бірімен
нысанына көшуі мен әрекет ететін құралдардың жүйесін
нарықтық экономика ұсынады.Бұл жұмыстың мақсаты
азаматтық – тек азаматтық – құқықтық қорғау
құқықтық реттеу тәсілдері құралдарын көрсету ғана
аясының кеңеюіне емес, сонымен қатар, олардың ара
алып келеді. қатынасын және орнын көрсету
Азаматтық құқық болып табылады.Реттелетін және
өзінің арсеналында қорғалатын қатнастарды өзгерумен
ғасырлар бойы және дамумен байланысты
өңделген заңды азаматтық – құқықтық қорғаудың
құралдары бар,олар тәсілдерімен тәртібі өзгеріске
қоғамдық өңдірісте ұшырап отыруын есепке алу қажет.
тәртіп пен Меншік құқығын қорғау тәсілдерін
ұйымдастырушылықт есепке ала отырып олардың
ы қамтамасыз етеді. әрқайсысының мәні бағаланып
отырды.
Назарларыңызғ
а рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Меншік құқығын иемдену тәртібі

Жер қатынастары негізінде туындайтын құқық бұзушылықты реттеу

АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ. МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫ

Жерге меншік құқығы

Жер құқығының әдістері

Мүлікке салық

Жер құқығы қатынастары

ЖЕР ҚҰҚЫҒЫ

Табиғат объектілеріне меншік құқығы және табиғи ресурстарды пайдалану құқығы

Жерге мемлекеттік меншік

Пәндер