Қожа қандай бала

Презентация қосу

Бердібек Соқпақбаев
“... Алыстан арбалап
материал тасымаймын,
архивтің шаңын
жұтпаймын. Жақыннан
өз басымнан
кешкенді,өзім байқап-
түйгендерімді, өз
айналамды дорбалап
жинаймын .
Бір сөзбен айтсам:
өзін жазатын
жазушымын. Мінез-
құлық жағынан Қожа
өзге емес, менің өзіме
ұқсайды.”
• 'Бердібек Соқпақбаев' — қазақ балалар жазушысы. Бердібек Соқпақбаев 1924
жылы Алматы облысы Нарынқол ауданы Қостөбе ауылында дүниеге келді.
• Ата-анасынан ерте айрылған ол кісілердің қолында жүрген. Балалық шағындағы
басынан өткен қиындықтар мен жоқшылық жайлы «Балалық шаққа саяхат»
кітабында бейнеленген. 1950 жылы «Бұлақ» атты тұңғыш жинағы шықты.
Балаларға арнап «Менің атым Қожа», «Аяжан», «Гауһар» т.б. повестер, «Кездесу»,
«Бозтөбе» поэмаларын жазған. «Қазақфильм» студиясында «Менің атым Қожа»
повесі бойынша фильм түсірілді.
• Абай атындағы Қазақ педагогтық институтының филология факультетін бітірген.
Бірнеше жыл ауылда мұғалім болып еңбек етті. «Қазақфильм» киностудиясында
редактор болып, «Қазақ әдебиеті», «Балдырған» басылымдарында қызмет етті.
Кейін Қазақстан жазушылар одағында балалар әдебиеті бойынша әдеби
консультант қызметін атқарды.

• Чемпион» повесі (1951)
• «Алыстағы ауылда» повесі (1953)
• «Менің атым Қожа» повесі (1957)
• «Балалық шаққа саяхат» повесі (1960)
• «Өлгендер қайтып келмейді» романы (1967 — 1 т., 1974 — 2 т.)
• «Қайдасың, Гауһар?» (1966)
• Оның сценариі бойынша 1967 жылы қойылған «Менің атым Қожа» фильмі
Францияның Канн қаласында жасөспірімдерге арналған халықаралық
кинофестивалінің жүлдесіне ие болды.
Менің атым Қожа
Жанр: комедия, семейный
Мемлекет : Қазақстан
Шыққан жылы : 1963
Режиссер: Абдолла Қарсақбаев
әңгіме авторы : Бердібек Соқпақбаев
Сценарий: Б. Соқпақбаев, Н. Зелеранский
Сазгер : Нұрғиса Тілендиев
Кейіпкерлерді сомдаған
Қожа - Н. Сегізбаев
Сұлтан - М. Көкенов
Жанар - Г. Қурабаева
Жантас - Е. Құрмашев
Миллат (Қожаның шешесі) - Б. Римова
Рахманов - Қ. Қожабеков
Майқанова - Р. Мухамедьярова
Қожаның әжесі - З. Құрманбаева

Фильм туралы: Барлық мектепке аты шулы "сотқар" Қожа, бар ынтасын салып,
жақсы болуға тырысады. Әкесінен жетім қалған Қожаберген, үйлеріне келіп
жүретін, Қаратайдан шешесін қызғанады. Досы, Сұлтан екеуі неше түрлі қызық
оқиғаларды бастарынан кешіп, көрермендерді талай рет қуантады. Ауылда беделі
жоғары болған Қадырдың баласы, Қожа, әкесінің абыройын "шелектеп" төктім
деп уайымдайды. Дегенмен, Қожа - ашық мінезді, арам пиғылы жоқ, ақкөніл бала.
Кейіпкер туралы әңгімеле?
• “Менің атым Қожа” повесі бойынша
1964жылы фильм экранға
шығарылды.Бұл фильм Кан
фестивалінде “Режиссерлігі үшін”деген
арнайы сыйлық алды
Бұл қай жерде болып еді?
Қашан,кіммен кездесті?
Бердібек Соқпақбаев
Жақсы бала жеткізеді мұратқа,
Жаман бала қалдырады ұятқа
І топ.Жақтаушы топ. «Қожа- жақсы бала»
ІІ топ. Даттаушы топ. «Қожа- тентек бала»
Қожаның оқулық сатып алу үшін
дүкенде Сәбира Майқановаға
өтірік айтуы дұрыс па?
Лагерьге жолдама бермегені үшін
Майқанова апайды ренжіткен
Қожаның ісіне қалай қарайсың?
«Бір секундқа кідіріп, мұрнымды көкке шүйіріп,
маңғаздана қалдым да, қолымды кеудеме қойып,
тәжім еттім. Мұным балалардың құрметіне
сыпайыгершілікпен қайтарылған жауап болды да
шықты.Балалар ду күліп жіберді» Қожа қандай
бала?
«Қысқы кешті» жаттамаған
Қожа қандай күйде болды?
-Мұнда неғып отырсың?
-Педсоветке келдім.
-Онда сенің не шаруаң бар?
-Мен жөнінде мәселе қарап жатыр
-Сені мұғалім етеміз дей ме?
-Директор етеміз дейді.

Бұл жерде Қожа қандай бала?
«Бағана Майқановаға істегенім тұрпайылық
болды- ау»деген ойынан Қожаның қандай
екені көрінеді?
- Мама! Сен жылап жатырмысың?
Маматай қойшы! Ең соңғы рет кешірші! Ант
етемін!- деп Қожа мамасының тізесін құшақтай
жығылған қалпында жылап жібереді.
Қожа қандай бала?
Сұлтанға еріп, «бұзық бала» атануына
көзқарасың. Бұндай балалар бүгінде
араларыңда кездесе ме?
Егер Қожаның орныңда сен болсаң, қандай
әрекет істер едің?
І.ТАБАЛДЫРЫҚ
4 сұрақ арқылы 4 ойыншы таңдалады.

1.Төбемнен шатыр етіп жай түскендей болды.
Не істерімді білмеген қалпымда орнымнан сүйретіліп
түрегеле бердім. Маңдайымнан бұрқ етіп суық терім
шығып кетті.Ох,шіркін- ай!
Жауабы:

Орыс әдебиетінен Анфиса Михайловна А.Пушкиннің
«Қысқы кеш» өлеңін жатқа сұрағандағы сәт.
2.Есікті аша бергенімде,тынысым мүлде
бітіп,жүрегімнің соғуы тоқтап қалғандай
болды. Сол кездегі келбетім көлденең көзге
тірі аруақ тәрізді қыбырлаған бірдеңеге ұқсар
деймін.
Жауабы:

Бақа оқиғасынан кейін апасына кездесер сәт
3.Маңдайдан буым бұрқырап,есік алдына шықтым.
Сәйбек көрінбейді. Омырауымды ағытып, желпініп, ойланып
тұрмын. Не айтты ішінен?
Жауабы:

«Не деп шешер екен?
Мектептен шынымен-ақ шығара ма?»
4.Осының бәрі осылай бола тұрса да, мен өзімді
ақтап,бір ауыз сөз айтпадым.
Ақталудың тіпті қисыны бар ма? Бәрін
мойындадым.Бір айтқаным...не?
Жауабы:

“Кешіріңіздер! Соңғы рет тағы бір кешірім жасап,
сынап көріңіздер.Бұдан былай қарай тәртіпсіздік
істейтін болсам, қандай жаза қолдансаңыздар да
ризамын!”
ІІ. Әудемжар

4 асық иіріледі. Бүк-соңғы, шік бастайды

Адамның атының сүйкімді болуы да зор
бақыт па деймін.Мәселен,...деген аттарды алып
қараңдаршы,айтуға да ықшам,естір құлаққа да
жағымды. Ол қандай есімдер?
Жауабы:

Мұрат,Болат,Ербол,Бақыт.
2. Тағы да мамам тұрып, басын изеп,
мақұлдап,бірдеңе айтты. Анасы не
айтты?
Жауабы:

«Шығарсаңдар,шығарыңдар мектептен! Кетсін қаңғып.
Менің де жүйкемді жүн етіп, құртып бітті бұл оңбаған!»
3.Лаула,Лаула жігер оты! –деп шығарма қалай аяқталған еді?
Жауабы:

Самға қиял құсы! Асығатыным да, аңсайтыным да ертеңгі болашағым.
4.Мамам жайлауға жүріп кетті.Мен мектепке келе жатырмын.
Көңілім көтеріңкі,бойым сергек.
Анасының қандай сөзі құлағынан кетер емес?
Жауабы:

« Мен үшін сенің адам болғаныңнан артық ешқандай да бақыт жоқ».

Бәрі жауап берген жағдайда асық иіріп, 1 ойыншы ойыннан
шығады.
ІІІ. Қозыкөш

1. -Қадыров түбінде адам болатын бала,-дейді
Майқанова. Ахметов не деп қостады?
Жауабы:

-Оты бар, -деп қостады Ахметов.
Шешесі таңертең жайлауға қайтпақшы болды.
Қожа анасын құшақтап не деп жылады?
Жауабы:

- Жоқ,маматай, кетпеші,жаным мама!
Ендігәрі тәртіпсіздік істе -сем,оңбай,көгермей кетейін.
Көк көз келіншек сатушыға не деп дауыстап жатыр?
Жауабы:

-Анау сұр кепкалы балаға бермеңіз.
Ол кезексіз кіріп кетті.
Қожаның айтуы бойынша Жантас қандай бала?
Жауабы:

Біреуді біреуге атыстырып,от тастап жүретін қу,сабақ
үстінде сыбырлап сыпсыңдағыш,өзі тақтаға шыққанда
көрінгенге құлақ түргіш бал.
ІV. Беласар

Қолтығымда добым бар. Бүгін оларды қалайда
жеңуіміз керек.
Қай команда ұтылған еді?
Жауабы:

Біздің «Спартак»кеше «Қайраттықтардан»
жеті де бес болып ұтылған еді.
Өзге ештеңең болмаса да,әуелі оқулықтарың сай болсын,-
деп Қожа қалай мақалдап еді?
Жауабы:

Оқулығы сай бала –көңілі жай бала.
3. - Саған бұл жолы жолдама берілмейді.Екінші
кезекте барасың.
- Неге?
- Неге болушы еді-деп Майқанова қандай себеп
айтты?
Жауабы:

Барлық оқушыға бірден жетіспейді.
Ал,екіншіден,ең әуелі біз лагерьге үлгілі,
тәртіпті оқушыларды жібереміз
V. Жолайрық

-Мама, сен жылап жатырмысың?- дегенде мамасы не деді?
Жауабы:

-Иә, жылап жатырмын. Қайтейін жыламай...Қу жалғыз,сенен ақ
өлетін болдым ғой.Осы сен не болып барасың күннен күнге.
Бұл не сұмдық?
Жүрген жеріңе шөп шықпағыр боп барасың ғой. Ұялмайсың ба, бір
мезгіл елден жұрттан...
.

ҮІ. Алтын көмбе

Сұрақ. Сабақты жақсы оқу – үлгілі оқушының бірінші белгісі.Мен осы
тоқсанның ішінде қалай еткенде де озат оқушылардың қатарына
қосылуым керек.Ол үшін құпия кеңесте Қожа не істеймін деп шешті.
Жауап:

а) Сабақтан бір сағат та себепсіз қалмаймын.

ә)Үйге берілген тапсырманы мезгілінде орындап отырамын
Бұл кім?
“Шыбыным,әйтеуір ешкімге
тимей,ұрынбай,жайыңа жүр. Сенің
тентектігіңді менен басқа ешкім де
көтермейді.Біреудің ала жібін
аттаушы болма.”
Бұл кім?
“Мен сенің әкеңе қарыздыгер
адаммын.Менің мойнымда оның
тиыны емес,бақандай бір қарасы
жүр.”

Ұқсас жұмыстар

Қожаның қаулысы

Менің атым Қожа повесінен үзінді

ҚОЖА ҰҚСАСТЫҚТАР ЖАНТАС

Менің атым Қожа. Презентация. 6-сынып

Қазақ тілі сабағы

Менің атым - Қожа. Қожа қиялшыл, сезімтал бала

Адамның сыртқы келбеті және мінезі

Жолдама жайында

Бердібек Соқпақбаев “Менің атым- Қожа”

Б.Соқпақбаев "Менің атым-Қожа"

Пәндер