Қытай мен Патшалы Ресей арасындағы Петербург келісімі

С а б а қ т ы ң т а қ ы р ы б ы :

Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс

аударуы

2013 жыл

Тарих пәнінің мұғалімі: Кариева Гүлбану

" Тарихты білмей - өткенді, қазіргі

жағдайды білу, келешекті болжау қиын "

Әбу Насыр әл - Фараби

Үй тапсырмасы ХІХ ғасыр соңындағы Қазақстанның саяси-әлеуметтік дамуы

Отаршылдық езгінің күшеюі

2. Сот құрылымындағы өзгерістер

3. Жұмысшы ереуілдерінің басталуы

Сынып 3 топқа бөлінеді:

1. " Татулық "

2. " Бірлік "

3. " Ынтымақ"

"Шын білім әрдайым ақиқат

анық болатын білім"

1886 жылы 2 маусым

ереже

1. Сызбаны толтыру

орталығы

1891 жылы 25 наурыз ереже

үш облыс

орталығы

1886 жылғы ережеге сәйкес

құрылған сот жүйесі

2. Білім минуты

1. ХІХ ғасырдың 60 жылдарындағы қабылданған

реформалар не себепті бірден іске аса қойған жоқ?

2. 17 баптан тұратын жаңа патша заңы кімдердің

мүддесін қорғады?

Уездік және болыстық тұрғындарға қатысты

мәселелерді шешетін сот жиыны қалай аталды?

Өндіріс орнын өз еркімен тастап кеткен

Жұмысшыларға қандай жаза қолданылды?

Ереже бойынша генерал губернаторға қандай билік берілді?

Патша өкіметінің әлеуметтік езгіге салу саясатын неден

көруге болады?

1. Мұсылман тұрғындардың ісін жүргізетін төменгі сот қалай

аталды?

2. Қалалық полиция басқармалары қандай ірі облыстық

орталықтарда құрылды?

1. Жұмысшылардың Қазақстан жағдайындағы таптық

қарсылықтарын ата?

Алғашқы бас көтерулердің бірі Көкшетау кен

округіндегі жұмысшылардың қойған талаптары қандай?

3. Картамен жұмыс

3. Қазақ жерін басқару жөніндегі 1867-1868 жылғы уақытша ереже мен

1886 -1891 жылдардағы ереженің қандай айырмашылықтары бар? Картадан көрсет

2. 1886-1891 жылғы ереже бойынша қазақ жерінде

неше генерал-губернаторлық құрылды? Картадан көрсет

1. 1867-1868 жылғы уақытша ереже бойынша қазақ жерінде

неше генерал-губернаторлық құрылды? Картадан көрсет

Патшалы Ресейдің Қазақстандағы

көз тіккен аймағы қай жер еді?

“ Барлық Азия елдері

үшін Орда кілт пен

қақпа ”

Кіші жүзді Патшалы

Ресей құрамына

қосқан хан

Екі жүзді саясат

ұстанған хан

Орта жүздің соңғы

ханы

Қазақтың соңғы ханы

Кіші жүздің соңғы

ханы

Бөкей Ордасында

тұңғыш

мектеп ашқан хан

Байбақты руынан

шыққан, Пугачев

көтерілісіне қатысқан

батыр

Ғажайып алаң

1741 жылы жоңғар

тұтқынына түскен

хан

28. 02. 2013

Жаңа сабақтың тақырыбы:

Ұйғырлар мен дүнгендердің

Жетісуға қоныс аударуы

Қазақстан тарихындағы белгілі оқиғалардың бірі:

Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісу өлкесіне қоныс аударуы.

Ұйғырлар

Қытайдың батысын, Қазақстан мен Орта Азия аймағын мекендейтін түркі тілдес отырықшы халық

Дүнгендер

Мұсылман дінін ұстанатын қытай

тілдес халық . Тілдері қытай

тіліне жақын

Маңызды оқиғалар

1864 жылы

Ұйғырлар мен дүнгендер бірігіп, Қытайдың зорлық-

зомбылығына қарсы көтеріліп, жеңіске жетеді. Сөйтіп

Тараншы ( Құлжа ) сұлтандығы құрылады.

Осы сұлтандық Жетісу жеріне қыр көрсете бастайды.

Бұл қауіпті жою үшін Жетісу генерал- губернаторы Колпаковский Құлжаға басып кіреді.

1871 жылы

Құлжа Жетісудың бір уезі ретінде 1881 жылға дейін бағынышты болды.

Патша өкіметінің бастамасы бойынша ұйғырлар мен дүнгендер Жетісу жеріне қоныс аудара бастады.

1881 жылғы екі ел арасында жасалған Петербург келісімі

бойынша Ұйғырлар мен дүнгендер қай елдің қол астында болғысы келетіні туралы 1 жыл

ішінде өздері нақты шешім қабылдауға құқықты болды.

Бұл шартты пайдаланған ұйғырлар мен

дүнгендердің бір бөлігі 1881 жылдан бастап Жетісу

жеріне өз еріктерімен қоныс аударды. Себебі қытайлар

ұйғырлар мен дүнгендерге қысым жасап, мазаларын кетірді.

Ұйғырлар мен дүнгендерді Қазақстан мен

Орта Азияға қоныстандыру арқылы патша өкіметі екі

түрлі мақсат көздеді:

Қытайдың Құлжа өңіріндегі экономикалық базасын осалдата түспек болды.

2. Әскери-саяси жағдай шиеленісіп кеткен жағдайда оларды Қытайға қарсы әскери күш ретінде пайдалану.

1881-1884 жылдары

45 мың ұйғыр,

5 мың дүнген қоныс аударды

1897 жылғы жалпы

санақ бойынша

ұйғырлар - 56 мың,

дүнгендер - 14136 адамға көбейді.

1907 жылы

ұйғырлар - 64 мың,

дүнгендер - 20 мың

Қоныс аударушылар саны:

Ұйғырлар мен дүнгендерге

20-25 десятина жер берілсе

Қоныс аударушы орыс

шаруаларының әрбір ер азаматына

ереже бойынша 10 десятина жер

беру керек болатын, бірақ 3 десятинадан

ғана жер берілген

Ұйғыр, дүнген егіншілеріне

қосымша күшті талап ететін

қолмен суландырылатын жерлер берілді.

Жетісу өңірінің шұрайлы,

топырағы құнарлы жерлері берілді

Қазіргі Алматы

облысында 6 ұйғыр

болысы ұйымдастырылды

Жаркент

Ақкент

Қарасу

Қорамса

Малыбай

Ақсу-шарын

Дүнгендердің ғажайып ертегілері бар. Ертегілер мен аңыз

әңгіме айтушылар “фофуди” деп аталды.

Ұйғырлар мен дүнгендердің рухани мәдениетін зерттеумен

кезінде Ш. Уәлиханов, Н. М. Пржевальский, В. И. Роборовский

және басқалары айналысты. Олар бұл халықтардың тарихы,

этнографиясы, мәдениеті жөнінде бай мағлұматтар қалдырды.

Ұйғыр ақындарының шығармаларында 1916 жылғы

оқиғалар да өз көрінісін тапты. Ол кезде ұйғырлардың

да ер азаматтары майдан тылында жұмыс істеу үшін

әскер қатарына шақырылған болатын.

Ұйғырлар мен дүнгендердің рухани мәдениеті

Ауыз әдебиетінің тамаша ескерткіштеріне,

дүниежүзілік мәдениет қорына жататын

“ Он екі мұқам ” осы халықтың рухани ғажайып

төл туындылары. Мусса бен Айса Сайрамидің бұл

еңбегі мәңгі есте қаларлық шығарма

Ұйғырлар негізінен көкөніс, дәнді- дақылдар өсірумен айналысты

- Мақта, жібек құртын өсіруменде айналысты

Суармалы жер шаруашылығын, жер өңдеуді жақсы меңгерген.

Алыпсатарлықты да кәсіп етті. Верныйдан Ташкентке тауар алып барып сатты.

Қолөнер кәсіпшіліктері де дамыды

- Мал шаруашылығы қосалқы кәсіп сипатында болды. Малды көлік не жұмыс күші ретінде ұстады.

Ұйғырлардың шаруашылығы

Маньчжурлар ұйғырларды жер өңдеуді жақсы

меңгеруіне байланысты “ Тараншы ” деп атаған.

Ол жер жыртушы, диқан деген мағына береді.

Орыстар ұйғырларды “ Таранчи ” деп атаған.

Атақты бай ұйғыр Вали Ахун Юлдашев болды. Оның бір

өзі 10 мың десятинаға дейін жерді жалға ала алатын.

В. А. Юлдашев өз қаражатына Ұлыбританиядан

алдыртқан кемесін Іле өзеніне алғашқылардың

бірі болып жүргізді.

Қоныс аударушы дүнгендердің алғашқы толқынын

Бый Янь Ху басқарды.

Дүнгендердің кәсіпшілігі:

Кәсібі егіншілік, бау-бақша өсіру, ұсақ-түйек сауда жасау

ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастап Жетісуда алғашқылардың бірі болып күріш еге бастады.

Мал өсіру қосалқы сипат алды. Жүк тасу кәсібімен айналысу үшін жылқы мен өгіз ұстады.

Қамыстан ши тоқыды

Сынған ыдыстарды құрсаулап жөндеуді кәсіп етті.

Құжаттар сөйлейді:

Бейнеролик

Қазақстан - көпұлтты мемлекет

ҚР -ң конституциясы 14 бап 2 тармағы

“ Тегіне, әлеуметтік, лауазымдық

және мүліктік жағдайына,

жынысына нәсіліне, ұлтына,

тіліне, дінге көзқарасына,

нанымына, тұрғылықты

жеріне байланысты ешкімді

ешқандай кемсітуге болмайды. ”

Елдегі биліктің әр бұтағынан да өзге ұлт

өкілдерін кездестіруге болады. Конституция

бойынша Парламент мәжілісіне 9 депутат

Қазақстан Халқы Ассамблеясының

атынан сайланады.

ҚР -ң конституциясы 51 бап 1 тармағы

Тәуелсіздігінің 22-ші жылына аттаған елдің бүгінгі бар

жеткені бір ғана бірліктің арқасында. мемлекеттің әл-ауқаты

артып, елдің тұрмысы түзелді. Аяғымыздан енді тұрып

жатқан кешегі елең-алаң заманда ынтымақ пен татулығымыз

болмағанда, жұрт болып жұмылып, ел болып еңсе көтерудің

өзі неғайбыл еді. Осы бірлік пен түсіністіктің арқасында небәрі

22 жылдың ішінде тәуелсіз ел құрдық. Қазақстанымызды бүкіл

дүние жүзіне әйгілі халық, әйгілі мемлекет жасадық.

Экономикамыз көтерілді. Халықтың әл-ауқаты жақсарды.

«Шығыстың барыстары» деп жүретін мемлекеттердің қатарына

қосылды. Елдегі татулықтың берік тірегіне айналған

мызғымас институт Қазақстан Халқы Ассамблеясы

табысты жұмыс істеп келеді. Тілі басқа болса да тілегі,

жүзі басқа болса да жүрегі бір жүз отыздан аса ұлт пен ұлыс

үшін бір ғана мүдде -достық болса, олардың ортақ арманын

бір ғана Отан орындайды. Ол Қазақстан

Жаңа сабақты бекіту

Тараншы деп ұйғырларды кімдер атады?

Дүниежүзілік мәдениет қорына жататын ауыз әдебиетінің тамаша ескерткіші ?

Ойлан тап

1881 жылы Патшалы Ресей мен Қытай арасында жасалған келісім қалай аталды?

Ұқсас жұмыстар

Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс аударуы

Қазақстанның сыртқы саясатындағы басты мақсат - бейбітшілік, соғысты болғызбау

Шанхай ынтымақтастық ұйымы

Қазақстан Республикасы үрдіс алған мемлекеттік бағдарламалар - әлемдік тәжірибе нәтижесі

Қазақстанға тікелей инвестиция берушілердің тізімінің басында АҚШ орналасқан, одан кейін

Орталық Азиядағы Қауіпсіздік мәселес

Әбілқайыр ханның Ресей патшалығымен дипломатиялық келіссөздері

Қатысушы аймақтар

Егеменді Қазақстанды дүниежүзілік қауымдастықтың тануы

Жібек жолы бағдарламасы

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz