Озонның физикалық қасиеттері

Озон, табиғатта таралуы және қасиеттері.

26. 11. 2010.

САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ:

Озонның табиғатта таралуы, құрылысы, қасиеттері және маңызы туралы түсінік беру.

САБАҚ БӨЛІМДЕРІ:

1. Мектеп-білім ордасы.

2. Білім алу бекеті.

3. Пысықтау бекеті

4. Ойлан, тап!

5. Білім қаласы.

Табиғатта кездесуі, ашылу тарихы

Қолданылуы

Алынуы

Химиялық қасиеті

Физикалық қасиеті

Периодтық жүйедегі орны, атом құрылысы, валенттілігі

Оттегі

1. Атмосферадағы ауада 21%, жер қыртысында 43, 13%, суда 88, 89%, құмда 53%, саз балшықта 56%, күн және сары жұлдыздар атмосферасында 23%, адам организмінде 65%, метеориттерде 36% кездеседі.

Оттегіні ең алғаш ашқан 1774 жылы ағылшын химигі Д. Пристли және 1772 жылы швед химигі К. Шееле оттекті алған.

2. Периодтық жүйеде оттек элементі 8-орында тұр. Оттегі екінші кіші периодта, екінші негізгі топшада орналасқан.

Рет саны-8, салыстырмалық атомдық массасы-16, 8 протон, 8 нейтрон, валенттілігі-ІІ.

Оттектің физикалық қасиеттері

Иіссіз, түссіз, дәмсіз газ

Ауадан сәл ауыр

Суда аз ериді

Ауадан ажырату қиын

Фотосинтез процесіне қатысады

-218⁰С

-183⁰C

Оттектің химиялық қасиеттері

С+О₂→СО₂

2Cu+O₂=2СuO

4Al+3O₂→2Al₂O₃

4P+5O₂→2P₂O₅

2C₂H₂+5O₂=4CO₂+2H₂O

3Fe+2O₂=Fe₃O₄

Оттектің алынуы

2H₂O₂ → 2H₂O+O₂↑

2Pb(NO₃) ₂→2PbO+4NO₂+O₂↑

2KMnO₄→K₂MnO₄+MnO₂+O₂↑

2KClO₃→2KCl+3O₂↑

2HgO→2Hg+O₂↑

4MnO₂→2Mn₂O₃+O₂↑

Оттектің қолданылуы О₂

Медицинада

Авиация қозғалтқыштарында.

Авиацияда, космонавтикада тыныс алу үшін

Химия өнеркәсібінде

Отынды жағуда

Қопару ісінде

Металл пісіруде

Металл кесуде

Металлургияда

7. Оксидтер дегеніміз не?

Біреуі оттек болып келетін екі элементтен құралған қосылыстар.

8. Жарық реакциясы дегеніміз не?

Жарық пен жылу бөле жүретін реакция.

9. Тотығу дегеніміз не?

Заттардың оттекпен әрекеттесуі.

10. Өршіткі дегеніміз не?

Реакцияның жылдамдығын тездететін, бірақ реакция соңында жұмсалмай қалатын зат.

Озон О₃

Озон-оттектің аллотропиялық түрөзгерісі.

Озон-жай зат, себебі бірдей атомдардан құралған.

Таңбасы-О. формуласы-О₃, Мr(О₃) =48

Найзағай ойнағанда және ормандарда қылқанды ағаштың шайыры тотыққан кезде пайда болады.

Лабороторияда озонды озонатор деп аталатын құралдың көмегімен алуға болады.

Қасиеттері

физикалық

Озон-көкшілдеу түсті, өзіне тән иісі бар газ. Суда аз ериді, қайнауы-112⁰С, балқуы-193⁰С, оттек газыннан 1, 5 есе ауыр

Химиялық

Күміс, алтынмен әрекеттесіп, оксид түзеді.

Озон О₃ газы өсімдікті, тірі организмді ультракүлгін сәуленің күйдіруінен сақтайды.

Озон жер бетіндегі тіршілікті сақтайды.

Қорытынды.

Маңызы.

Алынуы

Табиғатта таралуы.

Тану

Анықтама.

ІІ. Өнер алды-қызыл тіл.

Мақал-мәтелдер берілген, жалғасын табу.

1. Ескі мата бөз болмас, . . .

Ескі темір біз болмас.

2. Қойдың сүті- . . .

қорғасын

3. От көмір жейді, . . .

Тот темір жейді.

4. Арпа, бидай ас екен, . . .

Алтын, күміс тас екен.

5. Пәлен жерде алтын бар, . . .

Барсаң сым да жоқ.

3. Пысықтау бекеті.

1-топ. 1. Аллотропия дегеніміз не?

Бір химиялық элементтің бірнеше жай зат түрінде болуы.

2. Төмендегі айналымдарды іске асыруға болатын реакция теңдеулерін жазындар: О₂→О₃→О₂

1. 3О₂→2О₃

2. О₃→О₂+О

2-топ. 1. Оттектің аллотропиялық түрөзгерісін жаз.

Оттегі мен озон.

2. Оттек сияқты озон метанмен СН₄ әрекеттескенде СО₂ және Н₂О түзеді. Метанның озонмен реакцияласу теңдеуін жазыңдар.

3СН₄+4О₃=3СО₂+6Н₂О

3-топ. 1. Озонның физикалық қасиеттері.

Озон-көкшілдеу түсті, иісі бар газ, суда аз ериді, қайнауы -112⁰С, балқуы -193⁰С, оттек газынан 1, 5 есе ауыр.

2. 0, 5моль оттегі реакцияға түсетін болса қанша литр (қ. ж) көлем алады?

V(О₂) =ν*V(қ. ж)

V(О₂) =0. 5моль*22, 4л⁄моль=11, 2л

4-топ. 1. Озонатордың құрылысы қандай?

Озонатор сыртыннан металл сыммен оралған шыны түтіктен тұрады. Түтіктің ортасыннан екінші сым өтеді. Жоғарғы кернеулі ток алу үшін түтік арқылы оттек газын жіберіп, сымдардың ұшын индукциялық катушкалардың полюстеріне жалғайды.

2. 0, 5моль О₂ молекула санын есептеңіздер?

1моль - 6, 02*10 0, 5моль*6, 02*10

0, 5 молль - Х Х==3. 01*10

1моль