Халықтың жыныстық - жастық құрылымы және денсаулығы

9-сынып

№13 М. Мәметова атындағы орта мектеп

Халықтың жыныстық-жастық құрылымы және денсаулығы

Сабақтың тақырыбы:

Білімділік мақсаты:

а) Елдегі халықтың жас және жыныстық құрылымының географиялық айырмашылықтары

ә) Туу мен өлім деңгейлерін, себептерін, оған әсер ететін факторлар

г) Қазақстан халқының орта жасының ұзақтығы

ғ) Елдің әлеуметтік-экономикалық даму деңгейінің халық денсаулығына әсері туралы білім беру

Дамытушылық мақсаты:

А) Денсаулық сақтауды дамытуға арналған бағдарламалар жайлы айту

Б) Карта, оқулық және статистикалық мәліметтермен жұмыс жасай отырып, қорытынды шығаруды үйрету

Тәрбиелік мақсаты:

Еңбекке баулу, мамандыққа бағдарлау және экономикалық тәрбие беру

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Үй тапсырмасын тексеру

3. Жаңа білімді қалыптастыру

4. Жаңа білімді бекіту

5. Қорытындылау

6. Бағалау

7. Үй тапсырмасы

2. Үй тапсырмасын тексеру

1. Шаруашылықты орналастыру мен дамытуда халықтың алатын орны

2. Халық санының өзгерісіне әсер ететін факторлар

3. Халықтың табиғи өсімі деген не?

4. Халық саны табиғи өсіммен бірге тағы ненің есебінен өседі?

Термин сөздер

Демография

Иммиграция

Эмиграция

Халықтың саны

Барлығы

Ерлер

Әйелдер

Барлық халық

16 675

8 042

8 632

Олардың жасы.

1-ге дейінгі

367

189

178

1-4

1 366

702

664

5-9

1 305

670

635

10-14

1 115

570

544

15-19

1 363

695

668

20-24

1 635

811

824

25-29

1 481

736

745

30-34

1 267

627

640

35-39

1 174

571

603

40-44

1 083

524

558

45-49

1 073

510

563

50-54

1 009

468

540

55-59

754

334

419

60-64

581

244

337

65-жоғары

1 094

386

708

Қазақстан халқы

Еңбекке қабілеттіліктен жастау

Еңбекке қабілетті ерлер 16-63, әйел 16-58

Еңбекке қабілеттіліктен жоғары

Қазақстан халқының орта жасы

69 жас

Ерлердің отра жасы - 64

Әйелдердің орта жасы - 73

Ерлерге арналған кәсіптер

Теңізші, тракторшы, шопан, металлург, мұнайшы, өртсөндіруші, әскери қызметкер, ұшқыш, шахтер, банк қызметкері, полиция қызметкері, жүргізуші т. б.

Әйелдерге арналған кәсіптер

Медбике, мұғалім, еден жуғыш, тоқымашы, сауыншы, есепші, хатшы, балабақша тірбиешісі, аспаз т. б.

Халықтың жастық құрылымының географиялық ерекшелігі

“Жастау” аймақтар, яғни жастардың үлесі басым аймақтар - оңтүстік аймақтар және Батыс Қазақстан

Халықтың орта жасы Астана (73жас), Алматы(71жас), Маңғыстау облысында (70жас) жоғары,

Ал Ақмола (66), Солтүстік Қазақстан (66), Қарағанды облысында (67) төмен көрсеткішке ие.

Туу мен өлім-жітім деңгейі

2012-жылы туылғандар саны - 323 837 ад.

Қайтыс болғандар саны - 119 929 ад.

Республикада 100 000 жаңа туған балаға 23, 3 ана өлімі, 1000 тірі туған балаға 16, 8 нәресте өлімі тіркелген

Қазақстанда қатерлі ісік, қан айналымы, жүрек-қан тамырлары, өкпе ауруларының артуы байқалуда

Төменгі туу мен жоғары өлімнің себептері:

Демографиялық (туу мен өлім)

Әлеуметтік-экономикалық (тіршілік деңгейі, жұмыспен қамту, экономикалық тұрақтылық)

Туу мен өлімге әсер ететін факторлар:

Тікелей әсер етеді:

Кеш үйлену, ажырасу, ана мен балалар өлімі, созылмалы аурулар т. б.

Жанама әсер етеді:

Тіршілік деңгейінің төмендеуі, қылмыстың өсуі, алкаголь, нашақорлық т. б.

Тууды арттыру

Өлімді төмендету

Мемлекеттік, ұлттық проблеманың бірі

2011-2015 жылдарға бағытталған “Салауатты Қазақстан” денсаулық сақтауды дамыту бағдарламасының мақсаты -

Қазақстан азаматтарының денсаулығын жақсарту және елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету, бәсекелестікке қабілетті денсаулық сақтау жүйесін қалыптастыру

Бағдарламаға сәйкес 2013 жылы халықтың өмір сүру ұзақтығы 69-жастан, 2015 жылы 70-жасқа дейін ұлғайту көзделіп отыр

Ана өлімін 100 000-ға 24 адамға азайту жоспарлануда

4. Жаңа білімді бекіту:

1. Қазақстанда жыныстық құрылымына қарай қай халық басым?

2. Қай жас шамасында ерлер мен әйелдердің саны теңеседі?

3. Қай жас тобында әйелдер басым, ол немен байланысты?

4. Халықтың қай жас шамасында адамдар көп? Себебі неде?

5. Диаграммадан өздеріңнің жас шамаларыңды тауып, кімдер басым екенін айтыңдар.

Бүкіл дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мамндарының бағалауй бойынша, адамның денсаулығы мен өмір сүру жолының ұзақтығы50-55 пайызы адамның салауатты өмір салтымен тығыз байланысты. Балалық шақтан бастап өз денсаулығына дұрыс қарап, дұрыс тамақтану қажет.

5. Қорытындылау