Біратомды спирттердің химиялық қасиеттері

Қаныққан бір атомды спитртер

Сабақтың мақсаты

Білімділік. Спирттердің классификациясы,

номенклатурасы, изомериясымен физикалық,

химиялық қәсиеттерімен таныстыру спирттердің зияны және пайдасы туралы мағлұматтар беру.

Дамытушылық. Оқушылардың шығармашылық,

танымдық ойларын арттыру, оттекті органикалық қосылыстардың құрылысының ерекшелікерін

түсіндіре отырып тақырыпты меңгерту мәселені шешу жолын іздеуге, жалпы диалогтарға қатысу, басқа оқушыны тыңдау.

Тәрбиелік: Оқушылардың қызығушылығын артыру мақсатын, практикалық және ой мәдениетінің еңбегін түзету жолдарын, өзін-өзі бағалай алуға тәрбиелеу

Сабақ жоспары:

1. Спирттердің классификациясы

2. Гомологтық қатар .

3. Изомериясының түрлері.

4. Физикалық қасиеттері

5. Алынуы.

6. Химиялық қасиеттері.

7. Қолданылуы.

Сабақтың көрнекілігі: тірек сызбалар, слайд, шарөзек модельдері, спирттер тақырыбына тест, медиапроектор

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: Лекция, түсініктемелік конспект жазу. жартылай-ізденіс

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі

2. Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру (оқушылар сабақ тақырыбын дәптерлеріне жазады)

Жаңа сабақты оқып үйрену.

Сабақтың тақырыбы: Қаныққан біратомды спирттер.

Спирттер дегеніміз, малекулаларында көмірсутек радикалымен байланысқан

(ОН) гидроксил тобы бар заттар.

Жалпы формуласы СnH2n+1OH немесе R-OH

Қаныққан біратомды спирттердің қатары:

1. Метанол, метил спирті

2. Этанол, этил спирті

3. Пропанол, пропил спирті

4. Бутанол, бутил спирті

5. Пентанол, пентил /амил/ спирті

Оқушыларға осы спирттердің молекулалық формуласын ауызша құрастыру тапсырмасы беріледі.

Гомолог қатарының алғашқы 2 өкілі изомер түзбейтін заттар

Ал қалғандары осы берілген класс ішінде тізбек және - ОН тобының орналасуын байланысты құрылым изомерлерін түзеді.

1. Функциналдық тобының орналасу изомериясы

2. Көміртек атомының орналасу изомериясы

3. Классаралың изомерлер /жәй эфирлермен/

Гидроксил тобының орналасуына байланысты спирттерді біріншілік, екіншілік, үшіншілік деп ажыратады.

1. C4H8OH

CH5CH2-CH2-CH2OH - бутанол 1- біріншілік спирт

CH3CH2-CH-CH3

OH - бутанол 2 - екіншілік спирт

СЛАЙД 5

2. C4H8OH

CH3CH2-CH2-CH2OH - бутанол- 1

CH3

CH3 - CH -CH2ОН - 2 метил пропанол -1

С2Н5ОН және СН3 -О - СН3

этанол диметил эфирі

№

Алынуы

Химиялық реакцияның теңдеуі

Гамогеналканадарды гидролиздеу

/Ha l -Cl, Br, J/

R-Hal+H2O→R-OH+HCl /H Hal/

Алкендерді гидротацялау арқылы (Морковников ережесі бойынша)

RCH= CH2+H2О→R-CH - CH3

ОН

Алкендерді тотықтыру

CH2= CH2+[0] + H2О→ HО CH2- CH2 ОН

Өнеркәсіпте метанолды синтез-газдан

CО+ H2 CH3 ОН

Көмірсуларды(глюкозаны) ашыту арқылы

C6H12O6 2C2Н5OH+2CO2

t, p кат

ферменттер

II. Алынуы

Физикалық қасиеттері

Біратомды спирттердің химиялық қасиеттері:

1. Гидроксотоптағы сутек атомының белсенді металдарымен әрекетесуі

2 Na+R-OH→2RONa+H2↑

2. Галогенсутектермен әрекеттесуі

R-OH+HBr→RBr+H2O

3. Дегидратациалануы /молекулаішілік/

C2H5OH→C2H4+H2O

4. Жануы:

CnH2n+2O+( ) nO2→ nCO2+(n+1) H20+Q

5. Дегидрленуі: R-CH2-OH Cu, t→R - C +H2

6. Молекуларалық сусыздануы /жәй эфир тузуі/

R-OH+ R-OH R-O-R+H2O

R1-OH+ R2-OH R1-O-R2+H2O

7. Тотығуы:

Біріншілік спирттердің тотығуы:

R-CH2-OH R-C-H+H2O K-COOH/карб /

Қолданылуы.

СЛАЙД 8

Спирттердің жеке өкілдерінің адам организміне зияны туралы:

Метанол СН3ОН - өте улы зат. Адам организміне түскен аз мөлшері оны соқырлыққа алып келсе, 50мл мөлшеріндегі шамасы өлімге әкеліп соқтырады!

С2Н5ОН этанолдың аздаған мөлшері адам организмінің ми қыртысында тежеу туғызып, организмді сусыздандырып, оны уландырса, үнемі қолданған адам миының жұмысы нашарлап, бауырын цирроз ауруына әкеліп соқтырады.