Табиғатта пайдалы қазбалар

Презентация қосу

Пайдалы
қазбалардың
түрлері
Сабақтың мақсаты:
Пайдалы қазбалардың түрлерімен таныстыру. Адам
өміріндегі маңызына, алыну жолдарына тоқталу.

Өз ойларын ашық білдіріп, пікірлерін қорғай білуге,

өздігінен ізденуін, шығармашылығын, танымдық
қабілетін дамыту.

Табиғатты аялай білуге, ел байлығын үнемдеп
пайдалануға тәрбиелеу.
Мейірімді жүрекпен,
Ақпейілді тілекпен,
Амандасып алайық,
Бір жадырап қалайық!
Әрқашанда біргеміз,
Жабырқауды білмейміз,
Жалқаулықты сүймейміз.
Біз талапты жас ұлан,
Үлгі аламыз жақсыдан!
• 1 топ – «Мұнай»

• 2 топ – «Темір»

• 3 топ – «Гранит»
Үй тапсырмасын тексеру

Пайдалы қазбалар және
олардың адам өміріндегі
маңызы.
Үй тапсырмасын тексеру
Адамдар үй құрылысына қандай
материалдарды қолданады?
(цемент, кірпіш, бетон, орман, құм)
Астың дәмін келтіретін не?
(ұсақ тас, асфальт, бетон)
• Машиналар, ұшақ, кеме, темір жолдар
жасау үшін? (металл)
Үй тапсырмасын тексеру
Адамдар үйді немен жылытады?
(мұнай, тас көмір, газ, шымтезек,
тақтатас)
Адамдар бұл материалдарды қайдан
алады? (табиғат, жер)
• Жерден қазып алып, адам қажетіне
жұмсалатын тау жыныстарын
не дейді? (пайдалы қазбалар)
Үй тапсырмасын тексеру
Адам пайдалы қазбаларды
қолданбай өмір сүруі мүмкін
бе?
Күнделікті өмірде пайдалы
қазбаларды пайдалану
жөнінде мысал келтір.
тас
құ
тұз
м

метал Пайдалы
л қазбалар саз

мұна
й әк
тас
көмі
р
Есте сақта !
Пайдалы қазбалар – жер
қойнауынан немесе жер бетінен
қазып алынатын тау жыныстары.
Бұл табиғат байлықтары адамның
қажетіне жаратылады.
Пайдалы
қазбалардың
түрлері
Пайдалы қазбалар

Кенге
Жанғыш жатпайты
Кенді н

Темір, мыс, Тұз ,
Тас көмір,
қорғасын, әктас,
мұнай, мәрмәр,
алюминий,
газ гранит,
алтын, күміс
құм, саз
Табиғатта
пайдалы
қазбалар

Қатты Газтәріздес
күйде
күйде

Сұйық
күйде
Пайдалы
қазбаларды
Геологтар
кімдер
зерттейді?
Тұңғыш геолог -
Қаныш
Сәтбаев
Отанымызға, елімізге,
халқымызға, табиғи
байлықтарымызға тіреу
де, сүйеу де, бола
білген академик, ғалым,
Жезқазған мыс рудасын
ашуға көп еңбек
сіңірген осы Қаныш
Имантайұлы Сәтбаев
болатын.
Тас көмір
1. Қатты, морт сынғыш.
2. Қара түсті жылтыр.
3. Жақсы жанады және
жылуды көп береді.
4. Суда ерімейді.
5. Қарағанды,
Екібастұзда өндіріледі
Мұнай
1. Сұйық
2. Қоңыр түсті
Мұнай құбыры
3. Айрықша иісі бар
майлы зат
4. Судан жеңіл
5. Жақсы жанады
6. Маңғыстау, Ақтөбе облыстарында
өндіріледі
Мұнайдан алынады:

Керосин Пластмасса
Мазут Газ
Асфальт Автол
Спирт Бензин
Лак Вазелин
Темір

1.Қатты
2. Қоңыр қызыл түсті
3. Өңдеу арқылы алынады
4. Мықты
Әктас
1. Қатты
2. Ақ немесе ақшыл сұр тас
3. Мөлдір емес
4. Мықты
5. Бір тамшы қышқыл қосса
қайнайды (газ бөлінеді)
Саз
1. Тау жыныстарының үгілуінен
пайда болады.
2. Ақ,қызғылт,сұрғылт,көкшіл
түстес келеді.
3. Ол оңай үгіледі.
4. Суды өткізбейді.
Гранит

1. Қатты
2. Сұр немесе қызыл
түсті
3. Мөлдір емес
4. Бөлшекті
5. Өте мықты
Оқулықпен жұмыс
Мәтінді оқу, әңгімелеу

• «Мұнай» тобы – 1 бөлімі

• «Темір» тобы – 2 бөлімі

• «Гранит» тобы – 3 бөлімі
Пайдалы қазбалардың
шартты белгілері:
Тас көмір - Мұнай- Газ-

Темір - Алтын - Мыс -

Тұз - Әктас - Саз -

Алюминий - А
Дәптермен жұмыс

йд а л ы Шар
Па тты
ла р д белг
қаз б а ілерд
ң і
ың суре
н ж а зу тін
аты салу
Дәптермен жұмыс
Тас көмір - Мұнай- Газ-

Темір - Алтын - Мыс -

Тұз - Әктас - Саз -

Алюминий - А
Сергіту
сәті:
Шахтер келді шахтаға,
Көмір қазып халқына.
Дайын болған көмірді,
Ұсынады халқына.
не ?
ұл
Бұ
л не

Б
?

Бұл не?
Ауыр, қатты, соғуға жарамды, ұсақ және тығыз
байланысқан бөлшектерден
Бұл не? тұрады, машина
жасауда қолданылады. Бұл не?

Темір кені
не л

Бұ ?
Бұ
?

л
не
не ?
ұл
Бұ
л не

Б
?

Қара түсті, аздап жалтырайды, қатты,
суға батпайды, жанады.
Бұл не? Қарағанды,
Екібастұзда өндіріледі. Бұл не?
Тас
көмір
Бұ ?
л
не
не ?
ұл
Бұ
л не

Б
?

Қошқыл түсті сұйықтық, жанады,
одан керосин, газ,Бұлбензин
не?
мен мазут
алынады.

Мұнай
Бұ ?
л
не
не ?
ұл
Бұ
л не

Б
?

Ақ, қызғылт, сұрғылт, көкшіл түстес
келеді. Ол оңай үгіледі. Суды
Бұл не?
өткізбейді. Созылмалы қасиеті бар. Біз
оны үй жөндегенде, кірпіш соққанда
құмыра жасауда пайдаланамыз. Бұл не?
Бұ ?
л
не

Саз
не ?
ұл
Бұ
л не

Б
?

Астың дәмін келтіреді. Ақшыл түсті
болады.
Бұл не?

Тұз
Бұ ?
л
не
не ?
ұл
Бұ
л не

Б
?

Мықты, ауыр, сұр, қызғылт,
қызыл түсті болуы мүмкін.
Құрылыс жабдығы
Бұл не?
ретінде
қолданылады. Бұл не?
Гранит
Бұ ?
л
не
Үйге тапсырма:
Мәтінді оқу, Қазақстан
картасынан пайдалы
қазбалар өндірілетін
жерлерді көрсетуге
дайындалу.
Сабақ аяқталды
Сау болыңыздар!

Ұқсас жұмыстар

Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары

КЕНДІ ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАР

Еуразияның жер бедері мен пайдалы қазбалары

Пайдалы қазбалардың түрлерi

Пайдалы қазбалар туралы түсінік

Пайдалы қазбалар

Мұнай құбыры

Пайдалы қазба кен денелерін контурлау

Адам ісәрекетінің литосфераға әсері. Минералды шикізат ресурстарының ұтымды пайдаланудың міндеттері. Биосфераның Жер геосфераларының бірі ретіндегі негізгі ерекшеліктері

Табиғи ресурстар түрлерін тиімді қорғау шаралары. ҚР-ның табиғи және қазба байлықтары мен мәселелері

Пәндер