Физикалық және химиялық қасиеттері

Фенол. Физикалық және химиялық қасиеттері.

Павлодар қаласы

“Жетеккші орта жалпы білім беріу мектебі” ММ

Химия пән мұғалімі

Омарова А. Г.

Сабақ жоспары

Атом құрылысы

Атаулары мен изомериясы

Алыну жолдары

Физикалық қасиеттері

Химиялық қасиеттері

Қолданылуы

Шарль Фридерих Жерар спирт тәрізді зат алып, оны спирт деп ойлап, оған фенол деген атау қойды.

Сендер қалай ойлайсындар бұл заттың құрамына қандай заттар кіреді?

-OH

Бензол сақинасы

Гидроксил тобы

Бұл заттардың арасында қандай айырмашылық бар?

Химиялық қасиеттері бойынша бұл қосылыстарда айырмашылық бар ма?

Фенилметанол

2-фенилэтанол

фенол

Ароматты спирттер

фенолдар

Фенолдар - гидроксил тобы бензол

сақинасымен тікелей байланысқан

органикалық қосылыстар.

Атом құрылысы

Бензол сақинасында π-байланыстардың электрондары біркелкі тараған, яғни электрон тығыздығы барлық көміртек атомында бірдей. Енді бензол сақинасындағы сутек атомының гидроксил тобы басқан кезде бенол сақинасының электрон тығыздығының біркелк таралуы өзгереді.

Бензол сақинасының фенил радикалыт С6Н5 - электронды өзіне тартады. Оттек атомының жұп электрондары бензол сақинасына қарай ығысады.

Атаулары

Фенол 1, 2-дигидроксибензол 1, 4-дигидроксибензол

(карбол қышқылылы) (пирокатехин) (гидрохинон)

Алыну жолдары.

өндірісте

Фенолды тас көмір шайырынан алады. Бірақ бұл фенолға қажеттілікті қанағаттандыра алмайтын болғандықтан, фенолды синтездеп

те алады.

зертханада

Хлорбензолды гидроксилдеп алады:

С6Н5 - CL + NaOH C6H5OH + NaCL

Кумолдық тәсілмен бензол мен пропиленнен алады.

Физикадық қасиеттері.

Фенол - судан нашар еритін түссіз кристалды зат.

Өзіне тән иісі бар, оңай балқиды улы зат, теріні күйдіреді.

Ауада тотығып, әуелі қызғылт түске,

сосын қоңырқай түске боялады.

Химиялық қасиеттері

қасиеттері

+ 2Na 2С6Н5ОNa + H2

+ 2NaОН 2С6Н5ОNa + H2О

Фотореативтер

Дәрі-дәрмектер

Капрон

Қопарылғыш заттар және т. б.

Тренинг ойыны ( сенесің бе, сенбейсің бе?)

Фенолды гидроксибензол деп атайды.

Гидроксил топтарының өзара орналасуына байланысты

екіатомды фенолдың үш изомері болады.

Фенол суда жақсыеритін сары түсті кристалдық зат.

Өндірісте фенолды тас көмір шайырынан алады.

Зертханада фенолды бейорганикалық заттардан алады.

Феолды бояулар, дәрі-дәрмектер, фотореактивтер алу үшін қолданады.

Фенол сілтілердің судағы ерітіндісімен әрекеттесіп, реакция нәтижесінде тұздар түзеді.

Фенол бромды сумен әрекеттеспейді.

Фенол темір (ІІІ) хлоридімен әрекеттескенде күлгін түсті кешенді қосылыс түзеді.

Фенолды микроорганизмдерді жоятын антисептик әсеріне байланысты медицинада зарасыздандыру үшін қолданады.

Деңгейлік тапсырмалар

І деңгей

Фенолдар неге қышқылдармен әрекеттеспейді?

Фенолдың гидроксил тобы және бензол сақинасы бойынша түсетін реацияларына мысал келтір.

Бензолдан бромфенолды қалай синтездеп алады? Химиялық реакция теңдеуін жаз.

ІІ деңгей

Фенол молекуласының құрылым формуласын жазып, электрон тығыздығының ығысуын көрсет.

Төмендегі айналымдарды орындауға мүмкіндік беретін реакция теңдеулерін жаз:

С6Н6 С6Н5СІ С6Н5ОН

Фенол бром суымен әрекеттескенде, трибромфенол оңай түзіледі. Реакция теңдеуін жаз.

ІІІ деңгей

Фенол организмге және қоршаған ортаға қалай ісер етеді?

Бензол мен фенолдың қоспасына бромды су қосқанда, 4, 97 г трибромфенол алынды. Қоспада неше грамм фенол болғаны?

1, 12 л ацетиленді (қ. ж. ) реакциядан бөлініп шыққан сутекпен толық гидрлеу үшін 9, 4 % -тік фенолдың бензолдағы ерітіндісінің (ρ = 0, 9 г/см3) қандай көлемі натриймен әрекеттесуі қажет?