Егеменді Қазақстанды дүниежүзілік қауымдастықтың тануы

Презентация қосу

Халықаралық қатынастар
жүйесіндегі Егеменді Қазақстан.
ҚР сыртқы саясаты.

Орындаған: Мырзалиева Гүлзинат
Топ: ИФ-114
Тексерген: с.ғ.қ., доцент Осимбаева И.С.
Жоспар
1. Кіріспе;
2. Негізгі бөлім;
I. Егеменді Қазақстанды дүниежүзілік
қауымдастықтың тануы;
II. Қазақстан-Ресей байланыстары;
III. Қазақстан-Қытай байланыстары;
IV. Қазақстан-АҚШ байланыстары;
V. Қазақстан және халықаралық ұйымдар.
3. Қорытынды.
Кіріспе
Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты
белсенділігімен, тепетеңдік сақтауға ұмтылысымен
ерекшеленеді. Халықаралық аренада мемлекетіміз өзінің
тарихи, геосаясаттық және экономикалық факторларына
байланысты көп ғасырлар бойы сыртқы саясатын
халықаралық ынтымақтастық, көршілес мемлекеттермен
татуластық және олардың аймактық біртұтастығын
кұрметтеу принципіне негіздеп жүргізіп келеді.
Қазақстанның өзге мемлекеттермен тең құқылы және екі
жаққа да тиімді қарым-қатынас құруға дайындығы оның
бүгінгі күні дипломатиялық байланыс орнатқан шет
мемлекеттердің санының көптігімен дәлелденіп отыр.
Егеменді Қазақстанды дүниежүзілік қауымдастықтың тануы
1991 жылғы 16 желтоқсанда
Қазақстан тәуелсіздік туралы
Декларация жариялады,
сөйтіп дүниежүзілік
қоғамдастыққа енуге мүмкіндік
алды. Тәуелсіз Қазақстанды әлем
мемлекттерінің арасында бірінші
болып бауырлас Түрік
республикасы таныды. 1992
жылдың ортасына қарай
республика тәуелсіздігін жер
шарының 30-дан астам елі
мойындады: АҚШ, Қытай, 1999 жылдың басына қарай дүние жүзінің 150
Иран, Пакистан, Канада, мемлекеті танып, 106 мемлекетпен
Швейцария т.б. дипломатиялық қатынас орнатылды.
Қазіргі Қазақстан шет елдерде 30-дан астам
диплоамтиялық және консулдық
өкілдіктер ашты
Қазақстан сыртқы саясатында басты үш мәселеге
ерекше назар аударады:

1. ТМД, Азия, Европа елдері, АҚШ, Тынық мұхит, Таяу
Шығыс аймағы елдерімен халықаралық байланысты
өркендету.
2. Мәдени-экономикалық байланысты күшейте отырып,
алдыңғы қатарлы өркениетті елдердің қатарына қосылу.
3. Қазақстанның сыртқы саясатында ерекше назар
аударатын мәселе – ең жақын және ірі көрші
мемлекеттермен, солтүстікте – Ресеймен, шығыста –
Қытай халық Республикасымен ойдағыдай қарым-
қатынас орнату.
Қазақстан-Ресей байланыстары
1992 жылғы 25 мамырда Қазақстан мен Ресей
арасында достық, ынтымақтастық және өзара
көмек туралы шарт жасалды. 1995 жылғы 20
қаңтарда – Қазақстан мен Ресей
ынтымақтастығын кеңейту туралы
Декларация жариялады, ал 1996 жылғы 27
сәуірде Алматыда екі елдік бірлескен
Декларациясына қол қойылды.

Декларацияның маңызы:
1. Екі ел арсындағы егемендікті,
тәуелсіздікті құрметтеу.
2. Аумақтық тұтастық пен бір-бірінің
ішкі істеріне араласпау ұстанымдарын сақтау.
1998 жылғы 6 шілдеде Мәскеуде ІІІ ғасырға
бағдарланған “Мәңгі достық пен ынтымақтастық туралы”
Декларация жарияланды. Нәтижелері:
1. Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі проблемасын
шешуді алға жылжытты.
2. Қаржылық өзара келіспеушіліктерді реттеуді шешті.
3. Байқоңыр ғарыш орталығын бірлесіп пайдалану
мәселесі қарастырылды.
Екі жақты қарым-қатынаспен қоса екі бipдeй мемлекет
аймақтағы әскери-саяси және экономикалық сипаттағы
көптеген аймақтық ұйымдар шеңберінде өзара белсенді
әрекеттесуде. Сөз тиегі болып отырған Тәуелсіз
Мемлекеттер Достастығы, Еуразиялық Экономикалық
Қауымдастығы, Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы және
Коллективті қауіпсіздік туралы келісім Ұйымдары. 2012
жылы Қазақстан мен Ресей өзара дипломатиялық
қарымқатынас құрғанының 20 жылдығын атап өтеді.
Қазақстан-Қытай байланыстары

1992 жылғы тамызда Қазақстан
Президентінің Қытай халық
Республикасына алғаш сапары
болды, нәтижесінде барлық
байланыс жолдары ашылды. 1994
жылы сәуір айында Қазақстан мен
Қытай арасында шекара аумағын
заңдастырып белгілеу
(делимитация) жөніндегі келісімге
қол қойылды (1718 шақырымдық).
1996 жылғы сәуір айында алғашқы Шанхай келісімі
жүргізілді. Бұл келісім барысына Ресей, Қытай,
Қазақстан, Тәжікстан, Қырғызстан қатысты. Мұнда
негізінен - шекараларды бұзбау, бейтарап аймақтық
қашықтықты 100шақырымға дейін жеткізу сияқты
мәселелер қаралды. 1997 жылғы 25 қыркүйекте
Алматыда болған келіссөздің нәтижесінде – Батыс
Қазақстан мен Батыс Қытайды жалғастыратын мұнай
құбырын жүргізу жөніндегі шартқа қол қойылды.
Қытай үкіметі бұл жұмысқа 9,5млрд.доллар жұмсауға
келісті. 1998-1999 жылдары Қазақстан-Қытай
арасында келісімдер нәтижесінде, шекараны нақтылау
негізінен аяқталды.
Қазақстан-АҚШ байланыстары
Қазақстанның сыртқы саясатында
АҚШ-пен қарымқатынастың
маңызы өте зор. 1991 жылғы 25
желтоқсанда АҚШ Қазақстан
Республикасының мемлекеттік
тәуелсіздігін таныды. Қазіргі кезде
АҚШ-Қазақстан экономикасының
аса ірі инвесторы. 1997 жылы
Қазақстан мен АҚШ арасында
экономикалық әріптестік
бағдарламасы жасалды.
Екі ел арасында Қарашығанақ кеніші жөнінде және Каспий
қайранын бөлісу жөнінде келісімдерге қол қойылды.
1999 жылғы желтоқсанда Қазақстан мен АҚШ арасындағы
келісімде – екі ел арасындағы серіктестікті одан ары дамыту,
АҚШ-тың Қазақстанға демократиялық, экономикалық
өркендеуде қолдау көрсету, аймақтық, ғаламдық негізде
тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында ынтымақтастық
үшін барлық мүмкіндіктерді пайдалану сияқты мәселелер
қаралды.
АҚШ Қазақстанға мәдениет пен білімді дамыту саласында
үлкен қолдау көрсетуде “Болашақ” бағдарламасы шеңберінде
қазақстандық студенттер АҚШ, Франция, Германия оқу
орындарында оқиды.
Қазақстан және халықаралық ұйымдар

Халықаралық коғамдастықтағы
еліміздің позитивті образының
қалыптасуы және оның халықаралык
мәртебеге ие болуы сыртқы саясатты
жүргізудегі республика басшылығының
көрегендік шешімдерімен мүмкін болды.
Бұл тұрғыда ядролық қаруды таратпау,
діни экстремизмге қарсы тұру, әлем
діндері арасында толерантты қарым-
қатынас құру мәселелерін атап өтуге
болады. Осының негізінде еліміз
аймақтык, және ғаламдық қауіпсіздік
мүддесі турасында халықаралық аренаға
өз бастамаларымен шығуға мүмкіндік
алды.
БІРІККЕН ҰЛТТАР ҰЙЫМЫ
Тәуелсіз Қазақстан тарихында 1992 жылдың 2 наурызы Қазақстанның
Біріккен Ұлттар Ұйымына мүшелікке қабылдануымен ерекшеленеді.
Еліміз БҰҰ Бас Ассамблеясының 46-сессиясында Ұйымның жаңа мүшесі
ретінде ғана емес, қазіргі заманның ең өзекті халықаралық проблемалары
бойынша белсенді позиция ұстанатын мемлекет ретінде мүше болды.
БҰҰ Бас Ассамблеясының 47-сессиясында Мемлекет басшысы
Н.Назарбаев Қазақстанның халықаралық саясаты туралы айта келіп, екі
маңызды ұсынысты алға тартты. Оның біріншісі – барлық үкіметтердің ізгі
ниет білдіру тәртібімен “бір+бір” формуласы бойынша БҰҰ-ның
бітімгершілік күш-жігерінің қорын құруды бастау. Бұл формула әрбір
мемлекет оған өзінің қорғаныс бюджетінен бір пайыз бөліп, жыл сайын
оны бір пайызға ұлғайтып отыруды көздейді. Осылай еткенде он жылдан
соң бітімгершілік сомасы он есеге өседі. Екінші ұсынысы – Азиядағы
Өзара Ықпалдастық және Сенім Шаралары жөніндегі Кеңес (АӨСШК)
шақыру. Мемлекет басшысының бұл бастамасы көпшілік елдер тарапынан,
сондай-ақ БҰҰ-дан қолдау тауып, Қазақстанның сыртқы саясатын
айқындауда айтарлықтай рөл атқарды.
Қазіргі уақытта БҰҰ-ның Қазақстанда келесі 15 ұйымы жұмыс істейді.
Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы
2001 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Шанхай
Ынтымақтастық Ұйымын (ШЫҰ) құру бастамасына ат
салысты және де дәл осы ұйым аясындағы қызметі сыртқы саясаттағы
негізгі бағыттардың біріне айналды. Қазіргі кезде ШЫҰ Қазақстан,
Қырғызстан, ҚХР, Ресей, Тәжікстан және Өзбекстанның басын қосып
отыр, ал бұл ұйымдағы бақылаушы мемлекеттерге Моңғолия, Иран,
Үндістан және Пәкістан кіреді. ШЫҰ шеңберіндегі диалогарқасында
Қазақстан саяси, сауда-экономикалық және гуманитарлық салалар
бойынша көптеген мәселелерді шешуге бағытталған сындарлы сұхбат
жүргізу мүмкіндігіне ие және де бұл ұйым аясында терроризм,
экстремизм және сепаратизммен күресуде күш жұмылдыру мәселелері
талқыланады. ШЫҰ саяси тұрақтылық және қауіпсіздік қамтамасыз
етудегі маңызды рөлі оны халыкаралық деңгейдегі беделді ұйымға
айналуына септік етті.
Ислам конференция ұйымы
Қазақстан 1995 жылы Ислам
Конференциясы Ұйымының мүшелігіне
қабылданды. Ислам әлемімен белсенді
ықпалдастық Қазақстанның сыртқы
саясатының басым бағыттарының бірі. Өз
жағынан Ислам әлемі Қазақстанды мұсұлман
қоғамдастығының ажырамас мүшесі ретінде
қарастырады. ИҚҰ-ның қатарына енгеннен
кейін Қазақстан Бас хатшылықпен,
субсидиялық мүшелермен және Ұйым
институттарымен қарымқатынасын тұрақты
дамытуға тырысуда. Қазақстан делегациялары
ИҚҰ-ның барлық ірі шараларына қатысты.
Қазақстанның мұсылман елдерімен қарым
катынастарын арттыру еліміздің ұзақ мерзімді
мүдделерімен қатар, ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың
2006жылғы 1мамырдағы жолдауына сәйкес келеді.
Қазақстан полиэтникалық және көпконфессионалдық
ел бола отырып, өркениеттер мен діндер арасындағы
диалогті дамытуға бағытталған глобалдық процесті
толығымен жақтайды. Сондықтан, Қазақстанның ИКҰ
жұмысына басқа да ірі аймақтық және глобалдық
ұйымдармен қатар, белсенді қатысуы, қазіргі таңда
үлкен маңызға ие.
ИКҰ шеңберінде мәдениеттердің жақындасуы және
өркениет диалогы дамуы мәселелерінің артуына
байланысты Қазақстанның әлемдік және дәстүрлі
діндердің жиналысын шақыру туралы бастамасына
қолдау көрсету жөніндегі 2005 ж. маусымда ИКҰ-ның
СІМ 32-кеңесінің резолюциясын қабылдау жұмыстары
атқарылды
Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық
ұйымы
Қазақстан Республикасы 2010 жылғы қаңтардың 1-нен бастап ресми түрде
Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымның (кейін ЕҚЫҰ) төрағалық
қызметіне кірісті. Қазақстан мемлекеті ЕҚЫҰ қалыптастырған, халықаралық
дәрежеге ие негізгі құндылықтарын бұлжытпай орындап келуде. Дәлірек
айтқанда, Қазақстан Республикасы ұйымның қызметін басқарудағы және оны
жүргізудегі негізгі қағидалары ретінде сенім, дәстүр, транспаренттік пен
төзімділікті (ЕҚЫҰ-ның негізін қалаған құндылықтар мен қағидаларды құрметтеу
пен сақтаудың нәтижесінде қалыптасқан) басшылыққа ала отырып, төрағалықтың
басты ұстанымдарын айқындады. Қазақстанның бұрынғы Кеңес Одағы
мемлекеттердің ішінен бірінші болып төрағалық етуі оның сыртқы саясатты
дүниежүзілік стандарттарға сәйкес жүзеге асырудың кепілі болып саналады. Бұл
— еліміздің сыртқы саясаты аясында жеткен басты басымдылық.
ЕҚЫҰ-нда төрағалық етуі Қазақстандағы халықаралық қатынастарды дамытудың
екінші сатысы ретінде көрініс табады. Қазақстан Республикасы мен ұйымның
арасындағы ынтымақтастықты, өзара байланысты айқындау үшін олардың
алғашқы қатынастардың қалыптасуынан бастап қабылданған құжаттарды
анықтап алу жөн. Бұл ретте Қазақстанның ЕҚЫҰ-ның қызметіндегі бірінші
қадамы 1992 жылы өзара ынтымақтастықтың алғаш рет орнығуынан басталады .
ЮНЕСКО
ЮНЕСКО – Қазақстанда биологиялық әртүрлілікті
сақтау мақсатында елдің ерекше қорғалатын табиғи
аймақтарын ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік табиғи және
мәдени мұрасы және “Адам мен биосфера”
бағдарламасы шеңберіндегі аймақтар тізіміне кіргізу
туралы шараларды іске асыруда, бірлесіп жұмыс
атқаруда. Бұнымен қатар, Қазақстан халықаралық
ұйым ЮНИСЕФ – Біріккен Ұлттар Ұйымының
Балалар Қоры. ЮНИСЕФ Қазақстан
Республикасындағы өзінің жұмысын 1992 жылы
бастады, негізінен, денсаулық сақтау саласында,
шұғыл жәрдем көрсетуді насихаттайды.
ЮНИСЕФ-тің Арал аймағының халқын сауықтыру жөніндегі бағдарламасы - әйелдер
мен балалардың денсаулығын қорғау, білім беру, балалардың тамағын жақсарту, сумен
қамтамасыз ету, санитарлық қызметті жақсарту жөніндегі нақты шараларды жүзеге
асыруға бағытталған. Сонымен бірге Қазақстан 800-ге жуық мемлекетаралық және
үкіметаралық келісім шарттарға қол қойылды.
Қорытынды
Тәуелсіз Қазақстан дүние жүзінің көптеген елдерімен тең деңгейде
дипломатиялық және экономикалық қарым-қатынастар орнатты. Тәуелсіздік
жылдары еліміздің сыртқы саясаттағы күш-жігерінің арқасында орасан зор
тарихи маңызы бар міндеттер орындалды. Қазақстан дүниежүзілік
қауымдастықта лайықты өз орнын алды. Егер 1991 жылы әлемдік
қоғамдастықтың іс жүзінде Қазақстанға қандай да бір ықыласы аумай келсе,
бүгінгі күні Қазақстанды әбден танып, құрметтеп отыр. Қазақстан Орталық
Азияның көшбасшысына, халықаралық құрметті әріптеске, халықаралық
лаңкестікке, есірткінің жайылуы мен ядролық қарудың таралуына қарсы
белсене күресетін мемлекетке айналды.
Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан әлемдік қауымдастықтың толыққанды

мүшесі болды, оның бастамалары тәжірибе жүзінде әрқашан кең қолдау тапты
және нақты іс жүзіне асырылып отырды. Бүгін біздің еліміз халықаралық
дәрежеде танылудың жаңа сапалық деңгейіне көтерілді. Қазақстанның 2010
жылы Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық етуі
туралы шешім оның сенімді дәлелі болды.

Ұқсас жұмыстар

Қазіргі халықаралық қатынастар жүйесіндегі қазақстанның рөлі

Ресей ынтымақтастығын кеңейту туралы

Қазақстанның сыртқы саясаты

Қазақстанның халықаралық байланысының дамуы

Қазақстанның халықаралық байланысың дамуы

Қазақстан - Ресей байланысы

Сауда дауларын конструктивті шешу

Халқаралық экономикалық қатынастар. Сыртқы экономикалық қызметті реттеу

Қазақстан –әлем мойындаған ел

Қазақстан және халықаралық ұйымдар.”

Пәндер