Гендердің өзара әрекеттесуі

Ой қозғау

Оқу мақсаты

Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін салыстыру

Бағалау критерийі

«Аллель», «Аллельді гендер», «аллельді емес гендер» ұғымдарының мағынасын анықтайды;

Гендердің өзара әрекеттесуінің түрлерін анықтайды;

Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесу түрлерін бір-бірінен ажыратып, сипаттайды;

Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін салыстырады;

Генетикалық таңбаларды және терминдерді қолдана отырып, есептерді дұрыс шығарады

Ген - хромосоманың белгілі бөлігінде орналасқан тұқым қуалау ақпаратының генетикалық өлшем бірлігі.

Нәруыздың алғашқы құрылымы туралы хабар бар ДНҚ молекуласының учаскесі.

Ген - тұқым қуалаудың қандай да бір элементар белгісін қалыптастыруға жауапты материалдық бірлік.

Генде жасушаның құрылымы мен қызметін анықтайтын генетикалық ақпарат болады.

ген

Аллельді гендер

Аллель - белгілердің дамуын анықтайтын гендердің бір немесе бірнеше жұбы

хромосоманың бір жұбында, бір локусында орналасатын гендер

Бір немесе әртүрлі белгілерге әсер етуі мүмкін

Аллельді емес гендер

хромосоманың бір жұбында, әртүрлі локустарда, сондай-ақ әртүрлі хромосомаларда орналасатын гендер

Мендель өзінің тәжірибелерінде аллельді гендердің өзара әсер етуінің бір ғана түрін анықтады - ол бір аллельдердің толық доминанттылығы мен екінші аллельдердің рецессивтілігі.

Кейіннен тұқым қуалау белгілерінің өзара әсер етуі өте күрделі және көп түрлі екендігі анықталды. Бір белгінің дамуы көп гендерге байланысты және, керісінше, бір геннің көп белгілерге жауап беретіні анықталды.

Гендердің өзара әрекеттесуі

Аллельді

гендердің әрекеттесуі

Аллельді емес гендердің әрекеттесуі

Толық

доминанттылық

Толымсыз

доминанттылық

Полимерия

Комплементарлық

Кодоминанттылық

Эпистаз

Плейотропия

Көпаллельділік

АВ0 жүйесіндегі қан топтары көпаллельділікке және кодоминанттылыққа мысал

АВ0 қан топтарындағы антигенді анықтаушылар - бұлар эритроциттер мен басқа жасушалар бетіндегі олигосахаридтер

АВ0 жүйесіндегі қан топтары

Н олигосахариді бөлігі - барлық қан топтарында бірдей

I гені негізгі Н олигосахаридін түрлендіретін ферментті кодтайды

Тест

Адамның қан топтарын (фенотип) 0, А, В және АВ белгілейді

Неге онда, оларды анықтайтын аллельдерін А, В және 0 - деп белгілеу дұрыс емес?

I генінің үш аллельі : IА, IВ және i0

IА > i0 IВ > i0

IА, IВ - кодоминанттылық

АВ0 жүйесіндегі қан топтары Көпаллельділік және кодоминанттылық

Есеп №1

Перзентханада 2 баланы ауыстырып алған (Ж және Н) . Бірінші ата-аналарының қан тобы I және IV, ал екінші ата-аналарының қан топтары I және III. Анализ нәтижесі бойынша Ж-да I қан тобы, ал Н-да II қан тобы екені анықталды. Балалардың ата-анасын табындар