Жалпы гигиена және экология

Презентация қосу

МАРАТ ОСПАНОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

ФАКУЛЬТЕТ: Жалпы медицина
КАФЕДРА: Жалпы гигиена және экология

СТУДЕНТТІҢ
ӨЗІНДІК
ЖҰМЫСЫ
Орындаған: Өтеш Қымбат 114 Б
О Тексерген: БЕСІМБАЕВА Ж.Б
Адамның экологиялық түрі
ретінде эволюциялық
ерекшеліктері
Халқымыз табиғатты анаға теңеген. Өйткені табиғатта тіршілік
өсіп-өнеді. Өзіндегі барды адамға, жан-жануарға, өсімдікке берген.
Табиғатта басы артық ештеңе жоқ. Табиғат сырын терең білмей, оған
немқұрайлы қарау үлкен апатқа соқтырады. Бір кездерде табиғатты
бағындыруды мақсат тұтып, ормандар аяусыз балталанды, аң-құстар
шамадан тыс ауланды, жер жөн-жосықсыз жыртылып, топырақта эрозия
пайда болды. Соның салдарынан бүгінгі таңда адам баласына ядролық
апаттан гөрі экологиялық апат аса үлкен қауіп төндіріп отыр.Бізді
экологиялық апатқа душар еткен адам санасының эрозиясының
нәтижесі.Экология деген сөзі "тіршілік ету мекені, өмір сүретін орта"
туралы ғылым дегенді білдіреді. Алғаш рет 1886 жылы "экология"
терминін атақты неміс биологы Эрнест Геккель ғылымға енгізген және
"Экология - табиғат пен тірі ағзалардың өзара қарым-қатынасын
зерттейтін ғылым" деген анықтама берген.
Экология және адам
Адам өзінің биологиясында табиғатпен тығыз
байланысты және адам әлеуметтік қайшылықтар мен
кедергілерді көтере алмайды. Соңында бұл қайшылықтар
мен кедергілер – адамның мәдениеттілігінің емес,
мәдениетінің аздығының, әлеуметтік эгоизмінің, тарихи
шектелуінің белгісі. Сонымен қоғам болашағы үшін күресте
субъективті сфераға көп күш түседі. Адам баласы
экологиялық жағдайларды, апатты, ластануды өз
қолдарынан жасауда. Осыған орай қазіргі заманда
экологиялық танымды қалыптастыру, қазіргі өркениетті
басқарудың экологиялық принциптерін жасау және
экологиялық ғылым ұсыныстарына сәйкес экологиялық
апаттарға жол бермеу жолында күрес жүріп жатыр.
Қазіргі қалалардың көпшілігінде ьқоршаған орта
ластануының негізгі көзі автомобиль көлігі болады.
Оның шығаратын, адам үшін улылығы бар газдар 200
ден астам химиялық қосылыстарды құрайды. Бұлар
әртүрлі көмірсутектер, азот тотықтары, альдегидтер,
иіс газы (СО) және басқалар. Қалалар ауасындағы
барлық улы заттардың 70 пайызына дейін мөлшері
автокөлік есебінеь жатады деп санады.
Өткен ғасырдың 40 жылдарында авомобильдері өте
көп Лос- Анжелес қаласында (АҚШ) бірінші рет
болған фотохимиялық смог туралы баяндалған еді.
Қазіргі қалалардың ауа бассейні көмір қос тотығымен.
Ластанған. Ірі жолдардың бойында осы заттың
шоғырлануы 500 мг/ м3 жетуі мүмкін.
Автокөлік шығаратын газдармен ластанған газдармен
ластанған ауамен тыныс алуы әлсіреген адамдар мен
жүрек -тамыр ауруларымен ауыратындар үшін әсіресе
қауіпті.
Кез келген экологиялық мәселелерді шешу үшін адамдардың әрекетімен
болып жатқан экологиялық ластануға жол бермейік. Болашақ ұрпақтың
сақталуына, денсаулығына тұжырымдама беру үшін табиғат ананы қорғайық!
Адам экологияны өз қолынан жасайды. Сондықтан да адам
экологияның эволюциялық түрі ретінде ерекшеленеді.
Ғалымдардың есептеулері бойынша
адамдардың денсаулық жағдайы 50—
52%-ы — өмір сүру салтына, 20-25%-ы —
тұқым қуалау факторларына, 18—20%-ы
— қоршаған орта жағдайларына, ал 7—
12% ғана денсаулық сақтау саласының
деңгейіне байланысты болады.
Антропогенді факторлар бұрын
болмаған, жаңа техногенді ауруларды
туғызады.
Адамның денсаулығына зиянды әсер
ететін факторлардың ішінде әр түрлі
ластаушы заттар бірінші орын алады.
Адамның іс-әрекеті нәтижесінде
биосфераға, оған тән емес 4 млн.-нан
астам заттар шығарылады. Сонымен
қатар, жыл сайын қоршаған ортаға
мыңдаган жаңа заттар шығарылады.
Олардың көпшілігі ксеиобиотиктер (грек
тілінен аударғанда хеnos —бөтен) адам
мен басқа да тірі ағзалар үшін бөтен
заттар.
Қазіргі әлемде экологиялық проблемалар өзінің қоғамдық мәні
жағынан алдыңғы қатардағы мәселелердің біріне айналады, тіпті
ядролық соғыс қауіпі де оның көлеңкесінде қалып қойды. Адамның
шаруашылық іс - әрекетінің қауырт дамуы, айналадағы ортаға үдемелі,
көбіне білдірушілік сипатта әсер етуде. Адамның табиғатқа әсері
мыңдаған жылдар бойында қалыптасқан табиғи жүйелерді өзгерту,
сондай – ақ, топырақты, су көздерін ауаны ластау арқылы жүзеге асуда.
Бұл табиғат ахуалының күрт төмендеуіне әкеліп соқты, көп
жағдайларда орны толмас зардаптар қалдырды. Экологиялық дағдарыс
шын мәніндегі қауіпті төндіріп отыр; іс жүзінде тез өндіріс алып бара
жатқан дағдарыстық жағдайларды кез келген аймақтардан көруге
болады.
Адамды құтқару дегеніміз – ең алдымен табиғатты сақтау. Табиғи
процестердің негізінде жатқан заңдылықтарды ескермеу табиғат пен
адам арасындағы елеулі қайшылықтарға әкеліп соқтырғанын айта
кеткен жөн. Ортаға деген келеңсіз көзқарасы үшін адамға таңылатын
кінә , өзендерге шайынды суларды төгу, автомашиналардан шығатын
түтіндер тағы да басқа зиянды фактілерден тұрады. Адам әрекеті
тек жер бетіндегі суды ғана емес ауаны да ластап келеді. Күн сайын
өнеркәсіп орындары ауаға орасан зор улы газ және оларға қоса өте
майда бөлшектерден тұратын қоспаларды шығарып жатады. Олар
ауамен бірге адам мен жер бетіне. Кейде оларды жел алғашқы шыққан
орнына мыңдаған километр жерге айдап апарады. Міне, сондықтан да
газ немесе қатты зат түрінде бөлініп шығатын заттардын ауаны қорғау
адам денсаулығы үшін де, тіршілік үшін де үлкен мән алады. Осы
уақытта ауаға улы қосындыларды жібермеу адамзат баласының
алдында тұрған үлкен мәселе.
Аурулардың көбеюі
сонымен қатар табиғи
ортаның әр түрлі
трансформацияларымен,
оның толық бұзылуы,
өнеркәсіптік кешендерге,
бір типті тұрғын
жерлерге және т.б., яғни
«үшінші табиғатқа»
айналуына байланысты.
Денсаулыққа әлеуметтік
және экономикалық
жағдайлардың әсері
артып отыр. Табиғи және
физико-химиялық
тұрғыдан алғанда таза
орта болса да, қолайсыз
әлеуметтік-экономикалық
жағдай ауру мен өлімнің
артуына әкелетінін өмір
көрсетіп отыр.
Әлеуметтік-экономикалық
жағдайдың нашарлауы
адамның психологиялық
күйі мен стресстік
құбылыстар арқылы әсер
етеді.
«бұрын адам табиғаттан қорқатын, қазір
адам табиғатты қорқытады»
Жак Ив Кусто
Ғылыми тұрғыдан адам экологиясын
зерттеу кейінгі жылдары ғана қолға
алынды. Себебі қоршаған ортаның
табиғатының бұзылуы адам баласының
денсаулығына зиян екендігі анықталды.
Адам – табиғаттың туындысы онсыз өмір
сүре алмайды.
Денсаулық түсінігі дегеніміз не?

Қазіргі әдебиетте «денсаулық» түсінігіне
қатысты 100- ден артық анықтамалар мен
түсіндірулер беріледі. Әдебиеттерде кездесетін
«денсаулық» түсінігін анықтауғаарналған
ұстанымдарды мынадай үлгіде жіктеуге
болады:

1) денсаулық- бұл аурулардың болмауы.

2) денсаулық және норма- ұқсас түсініктер

3)денсаулық морфологиялық бірлігі ретінде
Қазіргі қоршаған ортасының
сапасын бақылауды мына
мекемелер жүргізеді:

- станциялардың
мамандандырылған зертханалар
арқылы

- қоршаған ортаны қорғау
зертханалары арқылы

-коммуналдыұқ шаруашылық және
өнеркәсіп кәсіпорындары
Министрлігінің ведмстволық
зертханалары.
Денсаулықты бағалау
кезінде 4 деңгейді атап айту
қалыптасты:

1 деңгей- жеке адам денсаулығы

2 деңгей- шағын әлеуметтік

3 деңгей- халықтың денсаулығы

4 деңгей- қоғамдық денсаулығы
Денсаулық ресурстары
-организмнің моралдық-
функционалдық және
психологиялық мүмкіндіктерін,
денсаулық баланысын оң жаққа
өзгерте алатын мүмкіндігі.
Денсаулық ресурстарнын
жоғарылату салауатты ө мір
салтын қамтамтамасыз етеді.
Денсаулық мүмкіндігі- бұл
сыртқы факторлар әрекетіне
жеке адамның осыған ұқсас
реакция жасау
қабілеттерінің жиынтығы.
Денсаулық сақтау ұйымы мынадай
көрсеткіштері:
1. Жалпы ұлттық өнімнен денсаулық сақтауға
қаржы бөлу
2.Халықты медициналық көмекпен қамту
3. Балалардың тамақтану.
4.Алдағы өмірдің орташа
ұзақтығы
5. Демографиялық
көрсеткіштер
6. Физикалық дене дамуы
7. Аурушаңдық және
мүгедектілік.

Ұқсас жұмыстар

Биотехнология мамандығы

ЭКОЛОГИЯ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ

Қоршаған орта түсінігі және сипаттамасы

Экологиялық аймақтар

Тірі зат

Гидросфера - биосфераның элементтері және табиғи қоры ретінде

Салауатты өмір салты ересектер мен балалар арасында аурулардың алдын алу негізі ретінде

АҚШ және Еуропалық одаққа кіретін елдердің стандарты

Борттық тамақтануға қойылатын гигиеналық талаптар

Экологиялық тәрбие берудің мазмұны

Пәндер