Еңбектік қатынастар

Тақырып 1. Еңбек құқығының түсінігі, пәні, әдісі, жүйесі.

Жоспар: 1. Еңбек құқығының түсінігі, пәні 2. Еңбек құқығының әдісі 3. Еңбек құқығының функциялары мен жүйесі

Әдебиеттер тізімі:

1. ҚР Конституция сы 30 . 08 1995 .

2. ҚР еңбек кодексі от 23-қараша 2015ж.

3. Абузярова Н. А. Трудовое право Республики Казахстан. - Алматы, 2002. - 264 с.

4. Трудовой кодекс Республики Казахстан: постатейный практ. коммент. / Под общ. рук. Б. М. Сапарбаева. - Алматы: МЦФЭР - Казахстан, 2008. - 809 с.

5. Уваров В. Н. Трудовое право Республики Казахстан: Учебник. - Алматы: КазГЮА, 2000.

6. Хамзин А. Ш., Хамзина Ж. А, Хамзина Л. А. Трудовое право Республики Казахстан: Учебник. - Астана, 2004. - 594 с.

1. Еңбек құқығының түсінігі, пәні

Еңбек - адамдардың өмір сүруі үшін қажетті материалдық, рухани және өзге де құндылықтарды қалыптастыруға бағытталған адам қызметі.

Сыйақы үшін белгілі бір еңбек қызметін жүзеге асыратын қызметкер мен жұмыс берушінің арасында туындайтын қатынастар яғни еңбектік қатынастар.

Жалдамалы еңбекті тауар ретінде қарастыруға болмайды, себебі ол жеке тұлғадан ажырағысыз болып келеді.

Жұмыс беруші мен жұмысшы арасындағы еңбектік қатынастарды, сонымен қатар онымен байланысты өзге де қатынастарды реттейтін құқықтық нормаларының жүйесінен тұратын дербес құық саласы.

Еңбек құқығының пәні

Білу керек:

Еңбек құқығының пәні болып табылмайды. Мысалы: суретшінің еңбегі, кез келген ақы төленбейтін үй жұмысы. Себебі бұл процесте бір тұлға қатысады және бір мезгілде белгілі бір жұмыстың тапсырысшы да, орындаушысыда өзі түседі.

Еңбектік қатынастың ерекшелігі

Пәні болып нәтижесі емес, еңбек процессі түседі.

Еңбектік қатынастар

Еңбекпен тығыз байланысты (туынды) , өткен кезде, қазіргі уақытта не болашақта орын алатын қатынастар.

Еңбекпен тығыз байланысты (туынды) қатынастар қоғамдық қатынастар мен қатысушы тараптарға байланысты топтарға бөлінеді.

Туынды қатынастар (немесе еңбектік қатынастар мен тығыз байланысты қатынастар) :

еңбекке орналастыру, еңбекпен қамтуға байланысты қатынастар

ұйымдастырушылық- басқарушылық қатынастар

әлеуметтік- әріптестік қатынастар

Бақылаушы-қадағалаушы қатынастар

қызметкердің біліктілігін арттыруға және оқыту бойынша қатынастар

Тараптардың материалдық жауапкершілігі бойынша қатынастар

Еңбектік дауларды шешу бойынша қатынастар

Еңбектік қатынастар еңбек құқығының пәні ретінде келесі ерекшеліктермен сипатталады:

Бірлескен қызмет шарттарымен көзделген ішкі еңбек тәртібіне бағынуы ;

Қызметкер нақты бір мекеменің еңбек ұжымына енгізіледі;

Еңбектік қатынастардың туындауы ерекше заңдық фактімен тығыз байланысты - қызметкермен жасасқан жеке еңбек шарты негізінде жұмысқа жіберуі;

Еңбектік қатынастардың мазмұны жұмыскердің қатаң түрде белгіленген кәсіпке, мамандыққа, біліктілік пен лауазымға негізделген жұмысты атқаруымен байланысты.

Еңбек құқығының әдісі

Еңбек құқығының

әдісі

Еңбек құқығының әдісі, кез келген құқық саласы сияқты еңбек құқығында да, еңбек қатынастарына және олармен тығыз байланысты өзге де қатынастарға ықпал ететін әдістерден, тәсілдерден тұрады.

Еңбек қатынастарын реттеуде орталықтандырылған, локалді, шарттық реттеудің үйлесімділігі.

Сочетание императивті және диспозитивті нормалардың үйлесімділігі

Қоғамдық қатынастарды реттеуде әлеуметтік - серіктестік өкілдерін тару арқылы шешу

Еңбек құқығының әдістерін келесі белгілермен сипаттауға болады:

Біртұтастық және дифференциациялау арқылы реттеу .

Еңбек дауларын шешуде ерекше тәртіпті бекіту.

Курс «Трудовое право Республики Казахстан» направлен на развитие правовых знаний,

на изучение правового регулирования общественных отношений, которые складываются в процессе функционирования рынка труда, организации и применения труда

В рыночном отношении с использованием наемного труда, знание трудового законодательства необходимы в будущей профессиональной деятельности бакалавров юриспруденции.

Резюме