Бастауыш мектепте сөз таптарын оқытудың тиімді әдіс - тәсілдері

Презентация қосу

ТАҚЫРЫБЫ:
«Бастауыш мектепте сөз
таптарын оқытудың тиімді
әдіс-тәсілдері»
• Бастауыш мектепте сөз
Курстық таптарын меңгертуде жаңа әдіс-
жұмыстың тәсілдермен сабақты
ұйымдастырудың жолдарын
мақсаты: талдау және анықтау.

• Бастауыш мектепте қазақ тілін
оқытудың әдіс-тәсілдеріне түсінік
Курстық бере отырып, тіл білімінде
зерттеген ғалымдардың еңбектеріне
жұмыстың шолу жасау.
міндеттері: • Жаңа әдіс-тәсілдерін көрсету,
оларды сөз таптарын оқытуда
қолданудың рөлін ашып көрсету.
• Бастауыш мектепте сөз таптарын оқытудың
Курстық тиімді әдіс-тәсілдері,олардың түрлері,
мақсаттары және маңыздылығы.Оқу пәнін
жұмыстың бірсарындылықтан сақтай отырып,
оқушылардың қызығушылығын арттыру
өзектілігі: арқылы білім,іскерлік дағдыларын
қалыптастыруға мүмкіндік беретін әдіс-
тәсілдердің өзектілігін, ерекшелігін айқындау.

• Кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды,
Курстық тәжірибелік бөлім және
жұмыстың пайдаланылған әдебиеттер тізімінен
тұрады.
құрылымы:
І. Кіріспе
1.1 Бастауыш сынып оқытуда тиімді әдіс-тәсілдердің маңызы.
Бастауыш сынып – үздіксіз білім берудің алғашқы басқышы, қиын да
жауапты жұмыс.
Бастауыш мектеп: балаға білім ғана беріп қоймай, оны жалпы дамыту, яғни
сөйлеу, оқу, қоршаған орта жөнінде дұрыс көзқарас қалыптастыру, ойын дұрыс
айтуға, салыстыра білуге, дәлелдеуге, сөйлеу мәдениетіне үйретеді.
Оқушыларға білім жүйесін терең әрі тиянақты беру үшін оқыту әдісін жетілдіру –
әр ұстаздың міндеті.

Жаңа технологияны пайдаланудың мұғалімге береріне тоқталсақ:
1. Барлық баланы оқыту;
2. Оқу үрдісін тиімді ұйымдастыруға көмектесу;
3. Білім берудің формасын оңтайландыру
міндеттерін атқару;
4.Тұлғаның жеке қабілетін айқындау, іздену;
Бастауыш сынып мұғалімдері Бұл қиындыққа жол бермей,
үшін пәнді оқытуда кездесетін оқушылардың қызығушылығын
қиындықтар: арттырудың мынадай жолдарын
тиімді деп санадық:
• Әдебиеттік оқуда оқу ынталарының • Оқытудың жаңа педагогикалық
төмендігі; технологияларын қолдану;
• Алған білімдерін өздігінен одан әрі • Пәнаралық байланыс;
толықтыруға ұмтылыстарының • Ойын элементтерін пайдалану;
аздығы; • Дидақтикалық материалдарды
• Сөздік қорларының аздығы; қолдану;
• Байланыстырып сөйлеу тілдерінің • Дәстүрлі емес сабақ түрлерін
жеткіліксіздігі; қолдану;
• Ата-ана тарапынан қадағалаудың • Интерактивті тақтаның
төмендігі; мүмкіндіктерін пайдалану;
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Бастауыш мектепте сөз таптарын оқыту

«Балалардың тілі шығып, сана-сезімі өсе келе, ол сөйлеуге
үйренеді; Оның ақыл-ойында түрлі грамматикалық топтарға
бөлініп, қалыптаса бастайды. Сөз таптарын оқыту – қазақ тілі
грамматикасының ең негізгі және басқа тақырыптарды меңгерудің
тірегі болатын ұғымдарды меңгерту болып табылады.
Сөз таптары – сөздердің лексика-грамматикалық топтары, олар
тек таза грамматикалық белгілері, сөздердің лексикалық
мағыналары арқылы бөлінетінін оқушыларға нақты түсіндіре білу
керек. Грамматиканың міндеті – сол тәжірбие нәтижесін қорытып
тілдегі құбылыс заңдарын жүйемен беру».

К.Д.Ушинский
Грамматикалық күрделі материалдарды оқытудағы ең
ауқымды тақырып сөз таптары. Сөз таптарын оқыту – қазақ
тілі грамматикасының ең негізгі және басқа тақырыптарды
меңгерудің тірегі болатын ұғымдарды меңгерту болып
табылады.

Сөз таптарының ерекшеліктері, қызметі өмірден алынған
мәтіндер мазмұнымен байланыстырылады. Мұғалім құрғақ
ережені оқушыға жаттатудың зиян екенін естен шығармау
керек. Жаттанды нәрсенің көпке бармай тез ұмытылып
қалатыны анық, сондықтан оқушының сөз таптарының
қызметі, олардың орын тәртібі, түрленуі мен өзгеруі туралы
жүйелі білім алуы шарт.
Зат есім

Сын есім

Сан есім
Бастауыш мектепте негізгі
сөз таптары:
Етістік

Есімдік

Шылау
1-сыныпта кім? не? кімдер? нелер? не істеді? не қылды?
қандай? қай? қанша? неше? нешінші? т.б. сұрақтарға
жауап беретін сөздермен танысады. Мұндай сұрақтарға
жауап беретін сөздер заттың атын, қимылы, сынын,
санын білдіретінін меңгереді.

Бастауыш сыныптардың қазақ тілі оқулығында 1-
сыныптарда зат есім, сын есім, сан есім туралы
теориялық мәлімет берілмейді. Зат есім, сын есім,
сан есімдер тек заттық атаулармен байланысты екені
ғана түсіндіріледі.

Зат есім туралы тек нақты заттарды көрсетіп, бұл зат
деп, заттың сындық ұғымын (реңін, көлемін, пішінін,
дәмін) білдіретін сөздер деген түсінік беріледі. Сан
есім туралы заттарды нешеу екенін санап , жай ғана
сандық ұғымдар түсіндіріледі.
2-сыныпта бұл сөз таптары туралы теориялық білім беріледі, ережелер
жаттатылып,жаттығу жұмыстары орындалады. Бұл тақырыпты оқытуда
оқушыларға кісі есімдері, жер, су, үй жануарлары аттарын білдіретін
сөздерді жалқы есім деп аталатынын, солардан басқа заттардың атауы
жалпы есім екенін ұғындырып, жалқы есімнің емлесіне баса назар
аударған жөн.

Әзірге бұл сыныпта сан есімнің есептік, реттік, түрлерінен
бастапқы мағлұмат беріледі. Ол үшін сан есімдерге неше? қанша?
нешінші? деген сұрақтарды қойдыру арқылы сан есімдердің осы
екі түрін танытамыз.

Одан әрі мұғалім сұрақ-жауап, көрнекілік әдістерін пайдалана
отырып, оқушылардың сол білімін одан әрі тереңдете түсуі қажет.
Мысалы, алманың суретін көрсетіп, дәмі, түсі, пішіні қандай
екенін сұрайды, немесе қалың жұқа кітаптарды салыстырады т.б.
Нәтижесінде заттың түрін, түсін, көлемін, дәмін тағы басқа сапа,
белгілерін білдіретін сөздердің сын есім деп аталатынын, қандай?
қай? деген сұрақтар қойылатынын біледі.
3, 4-сыныптарда сөз таптарының бұл түрлері
туралы жалпы грамматикалық мәлімет
беріледі.

Үстеу тақырыбы тек қана 4-сыныпта өтіледі.
Үстеуді етістікпен байланыстыра, қимылдың түрлі
белгісін білдіретін сөз табы екендігі
ұғындырылады.

Шылау сөздер сөз бен сөзді немесе сөйлем мен
сөйлемді байланыстырушы көмекші сөздер екендігі
де 4-сыныпта оқытылады.
2.2 Сөз таптарын оқытуда қолданылатын тиімді әдіс-тәсілдер

Сол технологиялардың Сабақтың тиімділігін
алуан түрлілігі таң арттыру жолдарының бірі
қалдырса, қолданудың әр сабақта озық
ерекшелігі мен тиімділігі технологияларды пайдалану
қатты қызықтырады. болып табылады.

Жаңа технологиялар, озық
технологияларды толық қолданбасақ
та стратегияларымен танысып, сабақта
үнемі қолданып жүрміз. Жалпы озық
технологиялармен жұмыс жасау
үстіндеміз.
Енді осы стартегиялардың бірнешеуі
туралы айтып өтсек.
«Кубизм» стратегиясы – тақырыпты жан-
жақты қамтуға мүмкіндік туғызатын оқыту
стратегиясы. Бұл стратегия бойынша ойлау мен
жазуға көмектесу үшін кубикті және оның жан-
жағындағы сөздерді қолдану керек.

Мысалы, үй тапсырмасын тексеру немесе өткен тақырыпты, тарауды
қортындылау мақсатында пайдалануға болады.
- Қазақ тілінде неше сөз табы бар?
- Етістік туралы не білесің?
- Зат есім туралы айт.
- Сын есім туралы айт.
- Үстеу туралы айт.
- Сан есім туралы айт.
«Семантикалық карта»

Зат есім Сын есім Сан есім Етістік
Гүл
Әкелді
Көк
Жеті
Қағаз
«Біpге ойлаймыз» әдіcі.
Жұптық жұмыc
Cаpалау тәcілі: Деpеккөз бойынша cаpалау.
Cөздеpді кеcтедегі cұpақтаpға байланыcты топтаcтыpу.

Қажетті сөздер: Ата, cалт-дәcтүp, қыpық, үйpенді, жеті, қызық, cалды, үлкен,
жаcайды, қонақ.

Кім? Не? Не іcтеді? Қандай? Қанша?
«Бес жолды өлең» стратегиясы
1.Зат есім (1 сөз)
2. Сын есім (2 сөз)
3. Етістік ( 3 сөз )
4. Қорытынды ой (4 сөз )
5. Зат есімге жуық мәндес сөз (1 сөз)
Мысалы,
1-топ.
Зат есім: Қазақстан.
Сын есім: тәуелсіз, егеменді.
Етістік: гүлденді, өркендеу.
Сезім білдіретін сөз: Жайнай бер Қазақстан!
Венн диаграммасы
Екі затты алып, олардың ерекшеліктері мен ұқсастықтарын салыстыру.

Сын есім Сан есім
ерекшелігі ерекшелігі
ұқсастықтары
ІІІ.Тәжірибелік бөлім:
IV. Қорытынды.
Қандай технологияны пайдаланған кезде де оқушының белсенділігі,
мақсатқа ұмтылуы, ақпаратты өзі іздеп табуы, шапшағаңдығы мен
еркіндігі, шығармашылдығы, көңіл-күйінің көтеріңкі болуы қамтамасыз
етіледі.
Оқушылардың шығармашылығын, танымдық белсенділігін арттыруда
«шығармашылық сабақтарды» өткізудің маңызы зор. Оқушылар өз
бетімен ізденеді.
Оқушыларымыз қазіргі таңда топпен, жұппен жұмыс атқара біледі. Өз
ойларын ашық, нақты және сыни тұрғыдан ойлай біледі. Оқушылардың
сабаққа деген қызығушылықтары артып, сыныптың білім сапасы
көтерілді. Егер де жаңа технология элементтерің сабақта өз дәрежесінде
ұйымдастыра білсек, өз нәтижесін береді деп ойлаймын.

Курстық жұмысымды Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың мына сөзімен
аяқтағым келеді: «Еліміздің ертеңі бүгінгі ұрпақтың қолында, ал жас
ұрпақтың тағдыры ұстаздың қолында»

Ұқсас жұмыстар

Сын тұрғысынан ойлау технологиясын оқушылардың таным қабілеттерін арттыру құралы ретінде пайдалану

БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ЗАТ ЕСІМДІ МЕҢГЕРТУДІҢ ЖОЛДАРЫ

ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫН ДАМЫТУ

Бастауыш сыныпта етістікті оқыту тәсілдері

Бастауыш сыныптарда қазақ тілі сабағында фонетиканы оқыту

Бастауыш сыныпқа сан есімді оқыту

Ауызша тіл дамыту

Бастауыш сыныптарда қазақ тілі пәнінен мазмұнды суреттермен жұмыс

Бастауыш сыныптың қазақ тілі сабақтарында оқытудың көрнекілік әдісін жүзеге асыру жолдары

Негізгі интерактивті әдістер

Пәндер