Мейірлі күз, мырза күз

Презентация қосу

Көркем сөз:
Жұмбақ
Жаңылтпаш
Тақпақ
Мақал-мәтел
Жұмбақ

Мазмұны:
Оқу, білім туралы
Адамның дене мүшелері
Жеміс-жидектер
Үй жануарлары
Жәндіктер
Табиғат құбылыстары
Тұрмысқа қажетті заттар
Тағамдар
Аппақ дала, қара дән,
Сепкен дәнін түсінуге жараған.
(Әріптер) Сөзі дана,
**** Үні жоқ.
Аяғы жоқ жүреді, Сөйлемейді,
Аузы жоқ сөйлейді. Тілі жоқ.
(Хат) Қолыңа алсаң-шешен,
**** Ақылы асқан көсем
Жер көрдім қаласы бар (Кітап)
Үйлері жоқ мекендейтін ****
Көл көрдім,өзен көрдім
Сулары жоқ тереңдейтін Мен- аққалам,ақ қалам
(Карта) Жазған сайын жоқ болам
**** (Бор)
Аяғы біреу,қолы жоқ, ****
Шиыр-шиыр жолы көп Алуан түрлі із салғаны
Өзі сөйлей білмейді. өзі еді
Салған ізі сөйлейді (Қарандаш) Өзінен де пайдалысы
өзегі
***** (Қарындаш)
Келтірер көп пайдасы ****
Оқушының айнасы. Айғайы жоқ, айтары жоқ
(Парта) Айтқанынан қайтары
**** жоқ
Қабат-қабат қаттама, (Кітап)
Ақылың болса аттама. ****
(Кітап) Үйреткен ілімді,
**** Қырық екі білімді
Зерек бала қолданса, (Әліпби)
Көңілі тояр.
Жалқау бала қолданса,
Қол-аяғын бояр
(Сия)
****
Бірі үлкен, бірі кіші
Туысқан бірге бес кісі Жағалай-жағалай тас қойдым
(Бес саусақ) Жирен атты бос қойдым
(Тіс,тіл)

**** ****
Ти десем, тимейді Отыз екі-бәрі алып
Тиме десем, тиеді Тұрар іште қамалып
(Ерін) Ашылғанда қос есік
Көрінеді ағарып
(32тіс пен ерін)

****
Сол қуыстың ортасында бағлан
Көңіл-күйді білдірер
козы
Қиылған қос қанат
Масайрап секіреді әрі-бері
Ол не? Ойлан тап!
(Отыз тіс,он саусақ,тіл)
(Қас)
*****

***** *****
Күмбір-күмбір қарағым Жас кезінде қара орман
Қартайғанша жарадың Жыл озған сайын ағарған
(Құлақ) (шаш)

****
Көреді бәрін өзгенің ****
Көре алмайды өздерін Күндіз шайқасады
(Көз) Түнде айқасады
****
Сырты қандай қатты,
Дәні сондай тәтті. Тәтті, тәттінің іші қатты,
Шағын қара таңдап, Қаттының іші тәтті (Өрік)
****
Оның аты (Жаңғақ)
**** Бұл недеген көп киім
Жетпіс қабат көк киім
Дөп дөңелек сары, Жаңбыр одан өтпейді
Ішінде дәні бар. Қабат-қабат тоны бар,
Қызығасың көріп, Түймелеуге жетпейді
Оның аты (Қырыққабат)
*****
Сарғыш түсті, дөңгелек,
(Өрік)
**** Ортасында дәні бар.
***** Көрсең егер оны жеп,
Жапырақты тасалап, Балдай тәтті дәмі бар.
Өсетін жері бақша бау.
Күрең қызыл шіркінай, (Сары қауын)
Оның аты *****
(құлпынай ) Көк ала киім киеді,
**** Күннің көзің сүйеді
Жатып жерде желіндейді (Қарбыз)
түскенше желінбейді ****
Үстіне тігіп көк (Қауын)
шатыр , Аласа талда алуана алма
Астында қызғылт дәу Ал қызыл болмай аузыңа салма
жатыр (Қызанақ)
Отыз көйлек киінген
(Қызылша)
Бір түйме жоқ ілінген
****
(Қырыққабат)
****
Бойын жерге жасырған,
Бұрымы бар жасылдан. (сәбіз).
Кішкене ғана бойы бар, *******
Айналыпкиген тоны бар Маң-маң басып келеді
(қой) Топырақтар желеді
Мойыны ұзын,үсті тау,
Ертеден елге бел еді
**** (Түйе)
Екі айнасы бар *****
Екі найзасы бар Төрт аяғы бар,
Төрт жылтырмағы бар Басында екі таяғы бар
Бір шыбыртқысы бар Иегінде екі сақалы бар
(Сиыр) (Ешкі)
*****
Мұрты бар,сақалы жоқ
**** Тоны бар шапаны жоқ
Апан-апан (Мысық)
Ескі шапан.
Иір қоңыз, Өзі жап-жас мұрты бар
Жарық жұлдыз. Етпен сүтке ұмтылар
(Түйе) Тастамайды жылы үйді
Түкті тоны шұб-шұбар
**** (мысық)
Киелі бір жануар,
Үстінде екі тауы бар
(Түйе)

****
Бір малғаекі бала мінгеседі
Айлап-жылдап түспестен күн кешеді.
(түйенің өркеші)

****
Екі ошаққа бір көсеу.
(Сиырдың танауымен тілі)
Біреуі найза түйрейді, Шидиген ұзын сирағы
Өзі де содан күйреген Тастай керең құлағы
(Ара) Сөйтіп жүріп көп жерге
Аспалы торлар құрады
****
(Өрмекші)
Бір құс бар ұшып жүріп ән *****
салады Күндіз жоқ,
Әркімге қонақ болып бір Түнде бар
барады. (Жарқанат)
Барлығы мақұлықтан ығыр ****
болып Күндіз тіпті ұшады
Түнде тышқан ұстайды
Дауысын естігендер зар
Көзі шамға ұқсайды
қағады. (Жапалақ)
****
(Маса) Ши түбінде
**** Шұбар кездік
Екі басы жұдырықтай (Кесіртке)
Ортасы қылдырықтай ******

Отырмайды,тұра алмайды,
(құмырсқа) Түзу жолда бұраңдайды
**** (жылан)
Асты тас,үсті тас ****
Ортасында шандыр бас Бар жұмысы, ермегі
Талай қанат қағады
Еңбекті хош көрмейді
(Тасбақа)
Жат ыдысты бағад
Ұшып жүрген гүл көрдім, (Шыбын)
Қонғанша ұстап үлгердім
(көбелек)
***** Төрт қанатты,жіңішке
Өзен бетінде ұшады, денелі, оқ тәрізді,
керемет –ау ұшағы. Үлкен, үлкен көздері,
Суда жылдам жүреді, қалай аталады.
гүлге барып қонады (Инелік)
(Инелік)
*****
Жұрттың бәрі оны сүйеді ****
Бірақ қарағысы келмейді. Отқа жанбайды
(күн) Суға батпайды
****
(Мұз)
Бір түкті кілем
Бір түксіз кілем
Қуып едім-мойнын бұрмады,
(Жер,аспан)
Ұстайын деп едім-қолға тұрмады.
****
(Боран)
Бар ма,жоқ па оны анық
******
білмейсің,
Қанаты жоқ – ұшады,
Ол жоқ жерде өмір сүріп
Аяғы жоқ – қашады.
жүрмейсің.
(Жел)
(Ауа)
******
****
Әуеден күбі түсті,
Қолы жоқ сурет салады
Күбінің түбі түсті.
Тісі жоқ тістеп алады
(Күн күркүреуі)
(Аяз)
****
****
Қыс болса қыр мен ойды
Аспандағы көлеңке жерге
аралайды.
Суын шашады
Жаз болса қозғалуға
(Бұлт пен жаңбыр)
жарамайды
****
(Боран)
Қанаты жоқ, ұшады,
****
Аяғы жоқ, жетеді.
Дөңгеленіп өседі
Аузы жоқ,ұлиды.
Желге еріп көшеді.
(Боран)
(Қаңбақ)
****
Ақ сандығым ашылды
Қанаты жоқ-ұшады,
Ішінен жібек шашылды
Аяғы жоқ қашады.
(күннің көзі)
(Жел)
*****
****
Ағаштарды қозғалтып,
Отқа жанбайды
Ысқырыпта алады.
Суға батпайды
(Жел)
(Мұз)
Жайлаған дүниені бір ғажайып, Төрт аяқты чемодан,
Тік көтеріп отырар адамдарды. Мүйізі бар қадаған
(орындық) Естімейді, сөйлейді,
**** Ішіндегі көп адам.
Күнде оған қараймын, (теледидар)
Қара шашты тараймын. Сырты жаз, іші қыс.
(Айна) Бұл не?
**** (Тоңазытқыш)
Ерте тұрдым
Алып ұрдым Кесе, шыны, пиала,
(Есік) Оларсыз шай құя ма?
**** Қасықсыз тамақ жемейді,
Әншейінде жекесің, Бәрінің атын не дейді?
Қарай қалсаң екеусің. (Ыдыс)
(айна)
****
Қара сиырым қарап тұр Жүз мүйізі бар
Қызыл сиырым жалап тұр Үстінде киізі бар
(Қазан,от) (Киіз үй)
**** ****
Қуаты ыссы керемет Жылмаң-жалмаң етеді,
Үйге лебін жаяды Жылмаңдап сайдан өтеді
(пеш) Із-міз тастап кетеді. (ине)
****
Кіруге адам батпайды Шыр-шыр етеді,
Затыңды аман сақтайды. Құлағыңнан өтеді
(Сандық) Ұстай алсаң,
**** Сөйлеп кетеді.
Төрт бұрышты (телефон)
Бір ауызды. ****
(сандық )
Тіріден өлі туады, Іші толған палауша
Өліден тірі туады Кішкене ғана қазанша
Ашылмайды қалайша?
(Жұмыртқа) (Жаңғақ)

****
**** Аласа талда,
Қардай аппақ Алуан алма
Балдай тәтті- ақ. Алқызыл болмай,
(қант) Аузыңа салма.
(кызанақ)
****
**** Таба салып жапқаным не?
Үсті тас, (нан)
Асты тас, ****
Ортасында піскен ас.
(Таба нан)
**** Құрғақ жерде сақтайсың,
Менсіз тамақ таппайсың.
(Тұз)
Сылдыр сұйық су емес, ****
Ішсең сусын қанады,
Ақ болса да қар емес,
Шешуін кім табады? Айдалада ақ отау,
(Сүт) Аузы мұрны жоқ отау
(Жұмыртқа)
****
Күбіге құйып піскенім
не?
(қымыз)
*****
Тақпақ

Мазмұны:
Балабақша
Ойыншықтар
Отбасы
Жаз
Күз
Көктем
Жемістер
Отан
Мамандықтар
Құстар/Жануарлар
Біздің балабақшада Мен бақшаға барамын
Балабақша есігін Шашымды да тарадым,
Үшке тола ашқанбыз. Айнаға да қарадым.
Балапандай өсіріп, Ерте тұрдым ұйқымнан,
Мәпелейді бақшамыз. Мен бақшаға барамын!
Бұл екінші үйіміз, Қуыршақты аламын,
Бір туғанбыз бәріміз. Қол дорбаға саламын.
Біз-осы үйдің гүліміз, Беске толам ақпанда,
Біз-осы үйдің сәніміз. Мен-ересек баламын.
Бұл- құшағы тым ыстық,
Мектебіміз бастапқы!
Мұнда жақын туыстық,
Мұнда тұңғыш дос таптық.

Балабақшам-байтағым, Таудай биік талабым,
Күліп-ойнап қайтамын. Суретті де саламын.
Ән саламын, би билеп, Әзір менің дәптерім,
Тақпақты да айтамын. Қарындаш пен қаламым.

Көңілдіміз, күлеміз,
Әріптерді білеміз.
Бақша-біздің үйіміз,
Тату-тәтті жүреміз.
Баулып апа, ағамыз,
Құстай қанат қағамыз.
Жақсы болып өсуге,
Біз тырысып бағамыз.
Сылдырмақ
Сылдырмақ сылдырлап,
Бесікте тұрады.
Бөпешім былдырлап,
Сылдырмақ ұрады.
Ойыншықтар
Бас салып, қолға алып,
Біздерде бар қуыршақ,
Ауызға салады. Бызау, қозы, құлыншақ.
Сол кезде сылдырмақ Ойыншықтар тыңдайды,
Сөйлемей қалады. Әмір беріп бұйырсақ.
Қуыршақтар ұйықтайды,
Айтқанымнан шықпайды.
Бұзау, қозы, қуыршақ,
Маған қабақ шытпайды
Мына тұрған сиырым,
Томпайтып-ап бүйірін,
Жайылмайды өмірі Ойыншықтар
Қай жерде жүр семіріп. Іші толған бөлменің,
Мына тұрған қояным, Ойыншығым мол менің.
Алдына жем қоямын. Босқа тізіп қоймайық,
Келе ғой, дос, ойнайық.
Мына тұрған арғымақ,
Мінем оған қарғып-ақ.
Тістемейді, теппейді,
Бос қойсаң да кетпейді.
Ойыншықтар тұлпар
Тұлпар деген жер тартып,
Алып-ұшып тұрмай ма?
Қайраттікі кер тартып,
Қозғалмайды мұндайда.
Шаршатады өзін де,
Бар тапқаны, білгені-
Ойнап жүрген кезінде
Атын сүйреп жүргені.
Апайым сүт пісірді,
Шәйнекте су қайнады.
Шәйді дәмдеп, ұсынды,
Бетінде аппақ қаймағы.

Отбасы
Анаң күнің, жүрегің,
Әкең өмір тірегің.
Сен бақытты ұлансың,
Бәрі саған қуансын.
Әжең асыл ардағың,
Атаң дана қорғаның.
Сен бақытты ұлансың,
Бәрі саған қуансын.

Бас бармағым- атам үйдің данасы,
Балан үйрек-әжем ошақ анасы,
Ортан терек- әкем отау панасы,
Шылдыр шүмек- шешем шаңырақ ажары,
Титтей бөбек-мен бәрінің базары.
Жаз.
Нұр тұнып құлпырып,
Айнала жайнады.
Жаз
Тұр күнге ұмтылып,
Қойның толы жеміске,
Алма ағаш сайдағы.
Көк майсалы еңісте.
Өзен жай ағажды,
Көбелек қуып ойнайтын,
Жағасы балауса.
Қай мезгіл деп ойлайсың?
Көбелек қағады,
Қанатын жалауша.
Көгалда ойнадық,
Асыр сап күн ұзақ.
Гүл тердік, ойнадық,

Алақай-ау, алақай
Жарқыраған жаз келді
Өлкемізге әр берді Жарқын жаз
Айналамыз жап-жасыл Көл жағалай көп құстар
Жазбен бірге ән келді. Ұшып-қонып жатады.
Қиқуласып әр тұстан,
Сызылтып ән қатады.
Дөңгеленіп төбеден,
Сәулесін күн төгеді.
Жанқын жаздың не деген
Жасыл түсі көп еді.
Күз.
Жиіп-теріп болатын,
Қамбаға астық толатын.
Қызыл қырман ойнайтын,
Қай мезгіл деп ойлайсын?
Күз
Ой, балалар, балалар,
Қоңырқай күз болыпты.
Қурап жапырақ солыпты.
Ел егінін орыпты.
Ой, балалар, балалар,
Ойналық та, күлелік,
Енді оқуға кірелік
Күз
Жайдарлы күз, жарқын күз,
Аяулы күз, алтын күз.
Дәнге толы ен далам
Дариядай шалқып жүр.
Мейірлі күз, мырза күз
Сыйлықғыңа ырзамыз.
Аппақ арай таңыңда,
Шомыламыз нұрға біз.
Күз келіпті дегенше,
Алма пісті дегейсің.
Бақшамызда ендеше,
Алма пісу көбейсін.
Суретші қыс
Қонақтайды бақтарға,
Ақ көбелек, ақ мамық.
Аунап таза ақ қарға
Балалар жүр мақтанып.
Тазарып бар кір, шаңнан,
Қыс өнерін бастады.
Терезеге қыраудан,
Сурет салып тастады.

Аппақ, аппақ, қар аппақ,
Қар жамылған дала аппақ .
Қырау-қырау тал аппақ ,
Айналанын бәрі аппақ.

Шанамен зырлап желетін,
Шаңғы, коньки тебетін.
Аққала жасап ойнайтын,
Қай мезгіл деп ойлайсың?
.
Ақ қырау.
Ергеңгісін байқадым,
Жердің беті ақ қырау.
Дәл маржан деп айтамын,
Төгілуге шақ тұр-ау.
Өзеніме, көліме
Әсем ою ойыпты.
Ағаштардың бәріне
Алқа тағып қойыпты.
Көктемде көңілді
Құстар кеп жатқанда.
Көктемде көңілді,
Бақта да, бауда да.

Келді тағы жылы күн,
Гүлдер шықты тақырға.
Былбырғы еккен шыбығым
Бүршік жарды жақында.

Көктем
Бұлтты айдай желдеткен,
Нөсерлеткен, селдеткен.
Шалшық кешіп ойнайтын,
Қай мезгіл деп ойлайсың?

Көктем
Қаусатып қар, боранды,
Көктем қайтып оралды.
Таулар тастап ақ тонын,
Кок торғынға оранды.
Сарқырады бұлақтар,
Құлпырды бел-қыраттар.
Сағым ойнап,көзді алып,
Жақын тартты жырақтар.
Көрсең енді қояндар,
Көкшіл түске боянды.
Аюлар мен аралар,
Ұйқысынан оянды.
Мынау шие шырағым
Қызыл болып пісіді
Тезірек жиіп алмасаң
Ұрлыққа торғай түседі

Қартоп біздің атамыз
Жер астында жатырмыз
Бір тамырдан тараған
Ағайынбыз бәрәміз

Мен алмұртпын, алмұртпын,

Күзде жинап алатын.
Балбараған біреуін,
Жесең тойып қалатын

Сары алтындай әңгелек,
Қандай тәтті әңгелек.
Дәмі аузыңнан кетпейді,

Балың да оған жетпейді.
Мен алмамын,алмамын,
Таңдай жұлар бар дәмім.

Дәмімді татқан балақан,

Ұмытпайды ешқашан.
Отан
Гүлдердің ертемен
Қауызын ашқанын,
Көктемнің көкпенбек,
Мөп-мөлдір аспанын,
Таулардың көл жетпес
асқарын-
Ұнатамын бәрін де,
Өйткені ол Отан- Отан
Ұлы Отан. Отан деген – атамекен,
Бәрін де , бәрін де Отан деген – туған
Өйткені ол Отан- жер.
Ұлы Отан. Отан-ана,
Отан үлкен.
Қазақстан-менің Қазақстан – туған ел!
Отаным
Асыл өлкем ерекше,
Қазақстан мекенім!
Бәрімізге белгілі,
Сенің қандай екенің.
Биік болсын
шоқтығың, Көгінде қүн нұрын төккен,
Атыңды айтам қуана. Жерінде гүл жұпар сепкен.
Желбірейді көк туың. Неткен сұлу, неткен
Төбемізде мәңгілік. көркем,
Осы менің туған өлкем.
Әжеме тіс саламын,
Көзіне әйнек тағамын.
Сондықтан да өскенде
Мен дәрігер боламын.
Бақыт тапқан
шахтадан,
Шахтер ағам-жақсы
адам.
Көмір қазып, кен
қазып,
Жол саламын алысқа, Ұқсап өсем нақ соған.
Монтёр болам қаласам.
Сапар шегіп ғарышқа,
Айдан да әрі асам.

Іш ауырса, тіс ауырса
Мама дәрі береді
Барлық ана, барлық бала
Оны жақсы көреді

Әкеме еріп кеше мен
Вокзал жаққа беттедім.
Көрдім сонда пойызды
Темір жолмен өткенін.
Тап болмасын қасірет,
Күдер үзіп жалғаннан.
Көшені тек кесіп өт
Бағдаршамы бар маңнан.
Ақ қоян
Ақ қоян-ау, ақ қоян,
Үркек қоян, сақ қоян.
Қаша берсең қалыңға,
“қорқағым” деп ат қоям.

Ақ тиін
Мен тиінмін, тиінмін,
Қысқа жылы киіндім.
Қойма толы жаңғаққа,
Іші жылы үйімнің.
Торғай
Торғай, торғай, торғайсың,
Таяу келіп қонбайсың.
Жем шашайын тойып ал,
Сонда торғай тоңбайсың

Қарлығашқа тимеңдер
Қарлығашқа тимеңдер!
Ол жарықтық киелі.
Адамзатты ол сүйеді,
Содан жақын жүреді.
Оған тиген баланың
Қолы сынып қалады,-
Деген сөзін ананың
Бәрі есіне алады.
ЖАҢЫЛТПАШ
Зура зурнада ойнайды, Ықылас пен Ыбырай
Зурнада бір ғана Зура Ыдыстарын тасымай,
ойнайды деме, Ырыскүлден үлгі алмай,
Зара да, Зере де зурнада Ынтасыз жүр тілді алмай.
ойнайды.
Инелік илеуде иленбейді. Үш кіші ішік піштім,
Итбалық итмұрынды Бес кіші ішік піштім,
иіскемейді. Неше кіші ішік піштім?
Пай-пай-пай, Іске тіл ілесе алады,
Жайылып жүр тай. Тілге іс ілесе алмайды.

Сұрап Мұрат
Ай-ай-ай, Коньки тап.
Ұшып кетті торғай.

Циркте ойнар аюды Байлап майлап,
Циркаш десем, күлесің. Аттай шап.
“Ц” әрпінен басталған
Цемент сөзін білесің. Электр шамы жанады,
Этаждар жымың қағады.
Сатып алды чемпион Электр жарық бермесе,
чемодан. Экран сөніп қалады.
Чемодан алған чемпион чек
алған. Ян-ян-ян
Жүгіріп жүр қоян.
Шынтемір Ян-ян-ян
Шықпен шыланған шөпке Бұл қоян емес, шаян!
Шыңдалған шалғысын
шық еткізді. Қанат қанағаттанарлық баға
алды,
Дөнде тон-тоң көн, жатыр Қанағат канағаттанарлықсыз
Таяқ жон, баға алды.
Жонсаң жөн жон. Бірқатар қада қада,
Қадаларды қатар-қатар қада.
Ою-ою ойым барды,
Ойналмастан ойын Қондық жаңа қонысқа,
қалды. Қалың екен жоңышқа.
Орындалмай ойымдағы Қоныстағы жоңышқа,
Ойылмады ою-дағы. Оралады қонышқа!
Орашолақ, олақпын ба,
Оя алмадым оюларды? Кермеде тұр қырық
кір қыстырғыш,
Асан бақша жақтан. Қырық кір қыстырғышқа
Ақ сабақ асқабақ әкелді, Қырық қыз келіп,
Басқа жақтан. кір қыстырды.
Басқарақ асқабақ әкелді.
Ата мен әже, ана да,
Ала-ала алашалар, Алма мен алмұрт тереді,
Тамаша олар, Ауырға Арман бала да,
Оған кім таласа алар. Арбамен тасып береді.

Сұр інген сүрінген бе? Баланың жаман баға
сүрінген сұр інген бе? алмағаны,
Мұғалім ағаның жаман
бұлаң бұлаң еткен бұл болмағаны.
аң
бұлаң десем екен қылаң Қоғанбай қомағай ма?
Жоқ, ағай
Біреуі көрікті кісі, Қоғанбай қомағай емес,
Біреуі бөрікті кісі. Зор ағай.

Көрікті кісі – зорықты, Есім есі кетіп есінеп отыр
Бөрікті кісі – қорықты. екен.
Ол несіне.
Жағажайды жағалай, Есі кетіп есінеп отыр екен.
Жүгіреді Қамажай.
Доп теп
дөп теп

Ұқсас жұмыстар

Менің ойыншықтарым

Алтын күз бізге нұр төгіп

Атау септік Ілік септік Барыс септік

Алтын күз

Жыл мезгілдері

Күз кереметі

Табиғаттағы маусымдық өзгерістер

Жыл мезгілдері жайлы

Карев үйі - 1901 жылы көпес Каревтің Орал қаласында салдырған үйі

Меншікті балқу жылуы формуласы

Пәндер