Табиғат құбылыстары

Презентация қосу

Сабақтың тақырыбы:
Табиғат құбылыстары:
биологиялық ,
физикалық, химиялық
Сабақтың мақсаты:
Биологиялық, физикалық және химиялық
құбылыстарды ажырату.

• Мақсатқа жету үшін:
биологиялық, физикалық және химиялық
құбылыс ерекшеліктері туралы,
айырмашылығы неден екенін білу қажет
Табиғат құбылыстары

Биологиял Физикал Химиял
ық ық ық
Биологиялық құбылыс – барлық тірі табиғи
денелерде,яғни организмде болатын құбылыстарды
атайды.
Биологиялық құбылысқа тұқымның өсуі, гүлденуі,
жемістің түйін салуы , жапырақтың түсуі, жануарлардың
қысқы ұйқысы, құстардың ұшуы т.б. жатады.
Физикалық құбылыс - жаңа заттар пайда
болмайды , бірақ зат пен дененің көлемі,
пішіні, ,орналасуы, агрегаттық күйі өзгереді.
Химиялық құбылыс – бір заттың екінші затқа
айналуын атайды.
Физикалық және химиялық
құбылыстар бір-бірімен тығыз
байланысты.
Физикалық құбылыс барысында
байқалатын өзгерістер:
-Заттың агрегаттық күйі өзгереді;
-Зат пішіні өзгереді;
-Зат табиғаты өзгермейді.
Физикалық құбылысқа жаңбыр немесе
қардың жаууы, судың қатуы, балшықтың кебуі,
тұманның түсуі, қыраудың тұруы,
кемпірқосақтың пайда болуы, ағашты жару,
ағашты аралағанда үгіндінің түзілуі, шанының
сынуы. 1-суретте май мен мұзтекшесінің еруі
көрсетілген. Еру барысында зат басқа
агрегаттық күйге, қатты күйден сұйық күйге
өтуін байқайсың.
Қатубарысындақайтаданқатты май мен мұзды
түзеді, яғни оның химиялық құрамы өзгермейді
жаңа зат пайда болмайды
Химиялық құбылыс барысында байқалатын
өзгерістер:
-Түстің өзгеруі;
-Газдың түзілуі;
-Жылудың бөлінуі немесе сіңірілуі (кейде
жарықтың);
-Иістің бөлінуі немесе жойылуы;
-Тұнбаның пайда болуы немесе еруі.
Химиялық құбылысқа
Тірі ағзалардың тыныс алуы, күзде
жапырақтардың сарғаюы немесе шіруі, май
күйгенде қоңырсыған иістің шығуы, автокөлік
қозғалтқышында бензиннің жануы, айранның
ұюы. 1-суретте темір шегенің ылғал мен ауа
әсерінен таттану және жоғары температурада
қамырданнан пісіру барысы көрсетілген. Бұл
процестерде заттыңхимиялық құрамы
өзгереді, яғни бір зат басқа затқа айналады
1-Сурет
Тапсырма 1
Физикалық құбылыс
барысында байқалатын
өзгерісті көрсет. (анықтама
бер)
1.Түстің өзгеруі
2.Жарықтың бөлінуі
3.Агрегаттық күйінің өзгеруі
4.Тұнбаның түзілуі
Тапсырма 2
Суретте бейнеленген құбылыс
түрін анықта

1.Биологиялық
2.Химиялық
3.Физикалық
4.Физикалық-химиялық
Тапсырма 3
Физикалық құбылыс
мысалдарын көрсет (анықтама
бер)
1.Темірдің даттануы
2.Шынының сынуы
3.Қағаздың жануы
4.Қыраудың пайда болуы
Тапсырма 4
Төмендегі суреттерде қандай
құбылыс түрі бейнеленгенін анықта.

1-сурет 2-сурет
3-сурет 4-сурет
Тапсырма 5
Берілген мысалдарды
физикалық және химиялық
құбылыстарға жікте.

1.Судың булануы
2.Қанттың ыстық суда еруі
3.Жапырақтың шіруі
4.Қардың жаууы
5.Тастың үгілуі
6.Фотосинтез
7.Жанартаудың атқылауы
8.Жүзім шырынының ашуы
9.Тұманның пайда болуы
10.Бензиннің жануы
Тапсырма 6
Екі құтыдағы заттарды
араластырғанда жаңа өнім түзілді.
Осы құбылыс барысын сипаттайтын
тұжырымдарды көрсет.(түсіндіру)
Тапсырма 7
Әрбір жағдай үшін құбылыстың
түрі мен табиғатта өтетінін
немесе тұрмыста
қолданылатынын анықта.
(табиғи немесе тұрмыстық)
1.Қыста аяз терезеге өрнек салады.
2.Күзде жапырақтар сарғаяды.
3.Шыны ыдыс-аяқ жасау үшін
қолданылады.
4.Ылғалды ауада темірді тат басады.
5.Өсімдік қалдықтары шіриді.
6.Тоңазытқыш ішінде мұз пайда
болады.

Ұқсас жұмыстар

Физика табиғат туралы ғылым. “Фюзис” – табиғат

Жасанды денені

Ланшафт туралы түсінік

Дағдыларды дамыту

Құстарға қамқорлық

Жаратылыстану ғылымы

Биологияны оқыту әдістері

Энергетикалық ресурстар

Қоғам әлеуметтік жүйе ретінде

Тірі заттың биологиялық функциялары

Пәндер