Бұқаралық мәдениет: сипаттамасы, дамуы мен ұлттық мәдениетке ықпалы

ТАҚЫРЫБЫ: “Бұқаралық мәдениет”

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫННЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

Бұқаралық мәдениет - [лат. масса - кесек, цұлтұре - өңдеу, тәрбиелеу]

XX-XXI ғ. Бұқаралық мәдениеттің кең етек жаюының басты себебі ақпараттандыру мен компьютерлендірумен байланысты. Мәдени өнімдерді тарату, көбейту, өңдеудің жаңа жағдайларында (баспа-көбейту техникаларының жаңаруы, радионың пайда болуы, кинематографияның дамуы, телехабарлардың таралуы, үн және бейне жазушы техникалық құралдардың жетілдірілуі) ақпараттық-желілік жүйелердің дамуының қарқындылығы және өзара іс-әрекет принциптері ғылыми-техникалық қайта құрулардың түбегейлі өзгеруі мен, технология саласында күшті даму мен сипатталады. (компьютерлік желілердің құрылуы, спутниктік таралым, онлайндық топтардың және интернеттің пайда болуы) .

Постиндустриялды қоғам мәдениті бұқаралық және ақпараттық сипат алады. Жаһандану жағдайында этникалық мәдениеттің қатаң шекаралары шайылып, оның өзіндік этномәдени ерекшелігін сақтап тұратын «жабықтығы» жойылады. Этникалық мәденитті діңгек тұтатын ұлттық мәдениеті- ол тек ресми, мемлекеттік мәдениет қана емес, әртүрлі субмәдениттердің (оның ішінде бұқаралық мәденитте кіреді) өзара ықпалдасуы нәтижесінде пайда болған ұлттық мәдениет жиынтығы.

Бұқаралық мәденит те біртұтас емес, ол көп қырлы. Ең күштісі-маргиналдық қабат. Одан кейін танымал, жастардың субмәдениті және т. б. жатады. Қазіргі жаһандану процесі жағдайында бұқаралық мәденит трансұлттық мәдениттің болашақ үлгісі ретінде қабылданады, басқа қырынан этникалық құндылықтарға және этномәдени өзіндікке қарсы тұратын мәденит ретінде түсіндіріледі.

Мәдени құндылықтарды конвейірлік тәсілмен өндіру олардың тұлғалық шығармашылық мазмұнын кемітіп, адамдық жатсынудың конвейірлік тәсілмен өндіру олардың тұлғалық шығармашылық мазмұнын кемітіп, адамдық жатсынудың жаңа формаларын қалыптастырады. Тек пайдалы көздеу ұлттық дәрстүрлі мәдениетке жат әсіресе сексуалдық, зорлық-зомбылықты, нәпсіқұмарлықты, арсыздықты, руханисыздықты дәріптеуге әкеп соғады. Бұқаралық мәдениет үлгілері қазақ халқының ұлттық құндылықтар сүзгісінен өтуі қажет.