Абай ауданында 1897 жылғы

Презентация қосу

Әуезов Мұхтар
Омарханұлы
Мұхтар Әуезов
Қазіргі Шығыс Қазақстан облысының
Абай ауданында 1897 жылғы 28
қыркүйекте дүниеге келді. Әкесі
Омархан, атасы Әуез Абай ауылымен
іргелес отырып, айналасындағы
адамдармен достық көңілмен араласа
білген. Әуездің өзі Абайдың өлеңдерін
сүйіп оқыған, түрік, парсы
әдебиетінен хабары мол, ескіше
сауатты, еліне қадірлі адам болған.
Атасы Әуез, әжесі Дінәсіл
немерелеріне Абай өлеңдерін кайта-
қайта айтқызып тыңдап отырған.
Ол жөнінде жазушы: «Бір қыс, бір
жазда Абайды түгелге жақын
жаттап алдым»,—деп кейін еске
алады.
Шығармашылығы
«Еңлік—Кебек», «Айман— Бұл М. Әуезов талантының жан-
Шолпан», «Қара қыпшақ жақтылығын, білім-дәрежесінің
Қобыланды» пьесалары соның молдығын танытты. 1917 жылы
куәсы. М. Әуезов 1928 жылы алғашқы шығармаларының бірі —
Ленинград университетінің «Қазақтың өзгеше мінездері»
филология факультеті, Ташкент Ташкентте шығатын «Алаш»
қаласындағы Орта Азия газетінде жарияланды. «Адамдық
университетінің аспирантурасын негізі — әйел» мақаласы Семейде
бітіреді.1917 жылдан басталған шығатын «Сарыарқа» газетінде
алғашқы шығармаларының өзінде- басылды. Бұл мақалаларында казақ
ақ жазушы қазақ елінің тіршілігі халқының ғасырлар бойы талай
мен тынысына зер салып, терең қиыншылықтарды басынан өткізіп
үңіліп зерттей отырып, көптеген күресе білгенін, сонымен бірге
тарихи және әлеуметтік кейбір мінезіндегі сүйекке сіңген
жаман әдеттерден арылу оңайға
мөселелерді көрсетуге күш салды.
соқпайтынын дәлелдеп ашып
і.
көрсеті.
Мұхтар Әуезов
туындылары әлемдік
әдебиеттің айдынына
мөлдір бұлақ болып
кұйылып, күллі
адамзатқа ортақ
рухани қазынаға
айналды.
1903–1968 жылдар арасында ғұмыр
кешкен Фатима Ғабитова 17 жасында
жас ағартушы, драматург Біләл
Сүлеевпен шаңырақ көтеріп, одан үш
бала көреді. Біләл ағамыз 1930
жылдардың басында қуғынға ұшырап,
тұтқынға алынады. Фатима Ғабитова
одан соң, Ілияс Жансүгіровпен көңіл
жарастырып, одан да үш бала сүйеді.
Екеуі құрған шаңырақ ыстық
махаббатқа толып, сезіммен өріледі.
Алайда Ілияс Жансүгіров 1937 жылы
қуғын-сүргін құрбаны болып, атылып
кетеді. Сөйтіп Фатима екінші рет
"Халық жауының" әйелі атанады.
Бұдан кейін Фатима апайымыз
Мұхтар Әуезовпен қосылып, одан бір
бала қалады
Мұхтар Әуезов пен Фатима Ғабитованың
ұлдары Мұрат Әуезов -1961жылы
Әкем қайтыс болғанда жасым он сегізде,
қайтыс болды. Мәскеуде
«Кунцевский» ауруханасында операция үстінде
үзілді. Ол кезде нархоз нашар, үлкен адамға
қиын, нархозға әкемнің жүрегі шыдамады.
Әкеме қылтамақ деген диагноз қойылды. Содан
асқазандағы қылтамақты алып тастайтын
болды. Соның барлығына 6 сағат уақыт кетті,
жүрек шыдамады. Аяқ астынан кетіп қалды.
Мен күніге қасында болдым. Әкем маған арнайы
ақша бөліп, сен күніге келіп тұр дейтін, арамыз
30 шақырым Мәскеу мен аурухананың арасы.
Содан күніге барып тұрдым.Сол кездері осы
Алматыдағы жазушыларға көптеген хаттар
жазатын. Маған жазып беріп жібереді. Мен
Мәскеудің орталығына барып почта арқылы
салып жіберіп отырдым. Әкеміз 1960 жылдың
маусым айының 27-сі күні қайтыс болды. 26-сы
күні қасына ешкімді жолатқан жоқ, операцияға
дайындады. Мен оған 25 күні түстен кейін
бардым, сол кезде әкеме ұсыныс айттым.
Жазғы демалыс кезінде Семейге барып келсем
деген ойымды жеткіздім. Бұл ұсынысымды ол
сондай жылы қабылдап, көңілі көтеріліп қалды.
Содан екі хат жазды. Ол хаттары сақтаулы.
Абай жолы
Абайдың туғанына 100 жыл
толуына орай 1945 жылы
М.Әуезов «Абай» операсына
либретто, «Абай әндері» көркем
кинофильмінің сценарийін, Абай
өмірбаянының жаңа нұсқасы мен
ақын туралы бірнеше мақала
жазды. Мәскеуде «Абай»
романының бірінші кітабы
шықты. Еңбек Қызыл Ту
орденімен марапатталады, 1947
жылы «Абай» романының қазақ
тіліндегі екінші кітабы, 1948
жылы екі кітап та орыс тілінде
басылды. 1949 жылы романға
бірінші дәрежелі Сталиндік
сыйлық берілді

Ұқсас жұмыстар

Алматыдағы және республиканың басқа қалаларындағы Желтоқсан көтерілісі және оның шынайы себептері

XX ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ зиялылары

М.Әуезов Абай жолы романы

Қазақстанда этностық топтардың қалыптаса бастауы

Мұхтар Әуезов (1897-1961) шығармашылығы

ХХ ғасырдағы Қазақ әдебиеті, мәдениеті, қоғамдық-әлеуметтік жағдайы туралы ақпарат

Пәндер