ПРЕЗЕНТАЦИЯ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ПРОБЛЕМАЛАР

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ.

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ.
ӨНЕР ЖӘНЕ БІЛІМ ФАКУЛЬТЕТІ.

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
ТАҚЫРЫБЫ: ЭКОНОМИКАЛЫҚ ПРОБЛЕМАЛАР

ОРЫНДАҒАН:МЫРЗАХМЕТ АЖАР
ТОБЫ:1403-11

ҚАБЫЛДАҒАН:АЙДАРБЕКОВА.А.С
Үндістан ресми атауы — Үндістан Республикасы. Оңтүстік Азияда
Үндістан түбегінде орналасқан мемлекет. Үндістан – Жұрты 1 210
193 422 адам – өзінің аса бай мәдениетімен және ежелгі
өркениетімен әйгілі ел. Ол – терең тамырлы философияның, мол
өзіндік ізгі рухани мұраның, сыры да, сыны да сақталған әдет-
ғұрыптар мен дәстүрдің, жер-жаһанға әйгілі махаббат күмбезі Тәж
Махал, Лотосхрам сынды сәулеттік жауһарлардың, терең қайнарлы
би мен саздың, ғажайып үнді киносы мен жұпар иісті үнді шайының
елі. Ол – “барлық халықтардың жүрегін біртұтас өмірдің ырғағында
тоғыстырған” (Үндістанның “Халықтың жан жүрегі” мемлекеттік
Әнұранынан) әр түрліліктегі бірлестіктің үлгісі.
Жақында жарыққа шыққан БҰҰ-ның «Әлем экономикасының ахуалы
және болашағы» атты дәстүрлі баяндамасында Үндістан
экономикасының соңғы жылдардағы даму қарқынына өте жоғары
баға беріліп, 2017 жылы бұл ел экономикасының өсімі 7,7 пайызға
жететіндігіне болжам жасалыпты. Ал PwC (PricewaterhouseCoopers)
экономистерінің айтуынша, Азия үстіміздегі жылы да әлемнің ең
жоғары қарқынмен дамитын аймағы болып қалмақ, бірақ басты
назар Қытайдан Үндістанға ауысатын көрінеді. Сөйтіп, жаһандық
бәсекеде Үндістан экономикасының даму қарқыны көш бастады.
Жұмыр Жерді мекендейтін 7 миллиардтың үстіндегі адамзаттың
үштен бір бөлігінен астамы Қытай мен Үндістанда тұрады.
Жаһандық бәсекеде Үндістан экономикасының даму қарқыны көш
бастады. Жұмыр Жерді мекендейтін 7 миллиардтың үстіндегі
адамзаттың үштен бір бөлігінен астамы Қытай мен Үндістанда
тұрады. Сондықтан бұл екі алып елдің әлем экономикасына тигізетін
ықпалы өлшеусіз. Оның үстіне соңғы он жыл көлемінде бұл елдердің
экономикасы дамудың аса жоғары қарқынын көрсетіп келеді.
Мәселен, 1995 жылдан бергі уақытта Қытайда орташа табыс көлемі
он есе өссе, осы кезеңде Үндістанда орташа табыс мөлшері төрт есе
көбейген. Яғни, бұл елдерді мекендейтін миллиондаған адамдардың
табысы еселеніп, кедейшілік бұғауын бұзып өтті. Әлеуеті жағынан
дүние жүзіндегі екінші, кейбір ретте, бірінші экономика атанып
жүрген ҚХР-дың экономикалық реформалары хақында аз айтылып та,
аз жазылып та жүрген жоқ. Қытай экономикасының әлеуетін
осындай деңгейге көтерген елдің экспортқа негізделген қайта өңдеу
өнеркәсібі болғандығы даусыз. Білікті сарапшылар әділ атап
көрсеткендей, бүгінде Қытай «әлем шеберханасы» болып табылады.
Экономикалық әлеуеті жағынан әлемдегі көшбасшы үштіктің қатарынан
берік орын алған Үндістанның қазіргі даму қарқыны Қытайдың өзін шаң
қаптыратын түрі бар. Беделді «Forbes» журналының дуалы ауыз
сарапшылары 2016 жылы Үндістан Республикасы экономикасының өсімі 7,7
пайызға жеткендігін атап көрсетіп, 2017 жылы бұл көрсеткіш 7,8 пайыздық
межеден асады деген болжам жасап отыр. Өткен ғасырдың 90-шы
жылдарына дейін әлемдегі экономикалық даму деңгейі ең төмен елдердің
бірі саналып келген Үндістанның бүгінде экономикалық даму қарқыны
бойынша әлемдік көшбасшыға айналуының сыры неде? Мәселен, 1950
жылдан 90-шы жылдарға дейін Үндістан экономикасы жыл сайын 3-3,7
пайыз деңгейінде ғана өсімге қол жеткізді. Бұл кезеңде Жапонияның
экономикасы 10 есе, Оңтүстік Кореяның экономикасы 5 есе жоғары қарқын
мен дамыды. Ал соңғы жылдары ҚХР экономикасы ілгерілеген түрде 8 па
йыздық өсіммен дамыған болатын. Сөйтіп, Үндістанның экономикалық
өркендеу дәуірі 1991 жылдардан бастау алды. 1991 жылға дейін Үндістан
экономикасында лицензиялық талап үстемдік етті.
Халық шаруашылығының барлық саласында шетелдіктердің үлесі мүлде мар
дымсыз болып, бәсекелестік дамымады. Экономиканың барлық саласына
мемлекеттің араласуы кәсіпкерліктің дамуын тежеп, өндірістің өсуіне кедер
гі келтірді. Үндістанның экономикалық реформасы 1990 жылы халық
шаруашылығының барлық саласында лицензиялық талаптарды жоюдан
басталды. Реформа басталғаннан кейін бір жыл өтер-өтпестен елдегі
тарифтер төмендеп, Үндістанның қаржы рыногы әлем компаниялары үшін
ашыла бастады. Мәселен, 1990 жылы ел экономикасына құйылған шетелдік
қаржы көлемі нөлге жақын болса, 2007 жылы бұл көрсеткіш мемлекеттің
ішкі жалпы өнімінің 8 пайызы мөлшеріне дейін көтерілді. Өткен ғасырдың
тоқсаныншы жылдарында елдегі өңдеу өнеркәсібінің дамуымен бірге,
қызмет көрсету түрлері кеңінен өрістей бастады. Ағылшын тілін жетік
білетін Үндістанның жас инженерлері Батыстың қызмет көрсету, әсіресе,
ақпараттық технология саласындағы жетістіктерін өз елдеріне әкеліп,
жергілікті ерекшеліктерге бейімдеп, жаппай өндіріске енгізе бастады.
Үндістан Республикасы экономикасы өсімінің шарықтау қарқыны 2014 жылы
басталған реформалардан кейін айшықты көрініс тапты. Үндістан премьер-министрі
Нарендра Моди сол жылдың тамыз айында елдің Тәуелсіздік мерекесі құрметіне
өткен салтанатты жиында экономикалық дамудың бағдарламалық баяндамасын
жасады. Бұл бағдарламаның негізгі идеясы түбегейлі өзгерістер жасай отырып,
экономикалық өсімнің жаңа тетіктерін табу болып табылады. Шын мәнінде
Нарендра Модидің бұл бағдарламалық сөзі тәуелсіз Үндістан тарихындағы «Неру-
Ганди әулеті» дәуірінің аяқталғанын жария етті. 2015 жылды Үндістан үкіметі жаңа
бетбұрыспен бастады. Осы жылдың бірінші қаңтарында Н.Моди үкіметі елде 1950
жылдан бері 12 бесжылдық жоспарды жүзеге асырып келе жатқан Жоспарлау
комиссиясының жұмысын тоқтатты. Оның орнына жаңа мемлекеттік мекеме –
Үндістанның ұлттық трансформация институтын (ҮҰТИ) құрды. ҮҰТИ-дің негізгі
міндеті экономика және саясаттың шешуші мәселелері бойынша стратегиялық
және технологиялық ұсыныстар мен жобалар белгілеу болып табылады. БАҚ өкіл
дері «Модиномика» деп атайтын Нарендра Моди үкіметі реформасының негізі
экономикалық инфрақұрылым мен өнеркәсіпті дамытуға басымдық береді.
Үндістан Республикасы экономикасының даму қарқыны әлемдік бәйгені бастап тұр. Білікті
сарапшылардың айтуынша, елдің негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерінің алдағы уақыт
та да жоғары даму қарқынын ұстайтындығына толық жағдай бар. Атап айтқанда, үкімет ел
экономикасына шетел инвестициясын тартуға қолбайлау болып келген барлық кедергіні
жойды. Бүгінде Үндістан экономикасы ашықтығы бойынша әлемдегі алдыңғы орындарды
иеленеді. Сонымен бірге, қазір экономикасының өсу қарқыны жағынан әлемдік
көшбасшылыққа таласып келе жатқан екі алып мемлекет – Қытай мен Үндістан арасындағы
бәсекелестікте Үндістан пайдасына шешілетін бірқатар өзекті факторлар бар. «Әлем
шеберханасы» атанған Қытайда алдағы уақытта арзан жұмыс күшіне деген тапшылық орын
алуы мүмкін. Ұзақ жылдардан бері бұл елде жүргізіліп келген «бір отбасына – бір бала» атты
демографиялық саясаттың салқыны енді басталмақ. Бүгінде Қытайдағы экономикалық
белсенді тұрғындардан зейнеткерлік жасқа жеткен қарттар үлесі асып кеткен көрінеді. Бұл
экономикалық өсімге кері әсерін тигізетіндігін, тигізіп те отырғандығын Аспанасты елінің
ғалымдары ашық айтып, дабыл қағуда. Осыған байланысты ел билігі отбасын шектеу
шараларынан бас тартты. Бірақ елде ұзақ уақыт үстемдік құрған «бір отбасына – бір бала»
саясатының салқыны ҚХР экономикасының дамуын біраз уақыт тежейтін сияқты. Ал
Үндістанда керісінше, демографиялық ахуал барынша жоғары қарқынмен өсуде. Күннен күнге
артып келе жатқан экономиканың арзан жұмыс күшіне деген сұранысы еселей
қанағаттандырылуда.
• Үндістан темір жол жүйесі қазір дамыған экономиканың шын мәніндегі күрета
мырына айналған. Ең бастысы, үнділер бүгінде империя зорлықтың күшімен
кіргізген ағылшын тілінің игілігін молынан көруде. Ағылшын тілін жетік білетін
үндінің жас мамандары бүгінгі ғылым негізі болып табылатын ақпараттық
технологияны тез игеріп, ғылым саласында өздерінің айшықты орындарын ойып
алуда. Қазір әлемдік ғылым саласында нано жетістіктердің майын ішкен жас үнді
инженерлері көш бастап тұр. Патриоттық сезімдері басым жас ғалымдар ғылым
мен технология жаңалықтарын елдеріне импорттауда. Сарапшылардың
мәлімдеуінше, бүгінде ақпараттық технология, ғарыштық байланыс жүйесі,
фармацевтика салалары бойынша Үндістан әлемдік көшбасшылық биікке
көтеріліпті. Жаһандық экономикалық бәсекелестікте асықпай, даурықпай биік
межелерді біртіндеп бағындырып, алдыңғы үштіктің қатарынан берік орын алған
Үндістан Республикасында жүзеге асырылып жатқан реформалардың бүгінгі
жетістігі осындай. Нарендра Моди үкіметі күн тәртібіне қойған елдегі білім беру
саласының деңгейін көтеру, экономиканы әртараптандыру, еңбек өнімділігін
арттыру, озық ғылыми технологияларды кеңінен өндіріске енгізу, шетел
инвестициясына жол ашу мақсатындағы реформалар үнді философиясы негізінде
байсалдылықпен іс жүзіне асырыла беретін болса, Үндістанның жаһандық
экономикадағы алар асуының асқаралы болатыны анық.
Үндістанның экономикалық-географиялық жағдайы оның
шаруашылығының дамуына қолайлылығымен ерекшеленеді. Елдің
оңтүстігін жанай өтетін Жерорта теңізінен Қызыл теңіз арқылы
Тынық мұхитқа баратын теңіз жолдары елді Үнді мұхитының
жағалауында орналасқан мемлекеттермен және Аустралиямен
байланыстырып тұрады. Ұлыбританияның Үндістан отары
бөлінгеннен кейін (1947 ж.) оның орнына құрылған Үндістан,
Пәкстан, Бангладеш арасындағы құрлықтағы шекарада табиғи
кедергі жоқ. Алайда Үндістан мен Пәкстан арасындағы аумақтық
мәселелер әлі күнге дейін (2002 ж.) шешілмей келеді, сондықтан
да бұл екі мемлекет арасындағы қарым-қатынасты қиындатып
отырғаны рас. Ал Үндістан мен Қытай Халық Республикасы
арасындағы шекара жолы қиын, зәулім таулы Гималай жоталары
бойынша өтеді.
• Үндістан экономикалық дағдарысы Үндістандағы экономикалық дағдарыс болды, ол
экономикалық саясаттың нашарлығынан және сауда тапшылығынан туындады.
Үндістанның экономикалық проблемалары 1985 жылы шиеленісе бастады, өйткені
импорт көбейіп, елді а егіз тапшылық: үкімет үлкен қаржы тапшылығымен жұмыс
істеген уақытта Үндістанның сауда балансы тапшылықта болды.1990 жылдың
аяғына қарай Парсы шығанағы соғысы, ауыр жағдай үнділікті білдірді валюта
резервтері үш апталық импортты әрең қаржыландыруы мүмкін еді. Осы уақытта
үкімет өзінің қаржылық міндеттемелерін дефолтқа жіберуге жақын қалды. Сол
жылдың шілдесіне қарай қорлардың аздығы рупияның күрт төмендеуіне әкеліп
соқтырды, ал бұл өз кезегінде егіз тапшылық мәселесін күшейтті.Чандрасехар
үкіметі бюджетті 1991 жылдың ақпанында өткізе алмады кейін Муди Үндістанның
облигациялар рейтингін төмендетті. Рейтингтер бюджеттік бюджеттің сәтсіз өтуіне
байланысты одан әрі нашарлады. Бұл елдің қысқа мерзімді несие алу мүмкін
болмады және қалыптасқан экономикалық дағдарысты күшейтті. Дүниежүзілік
банк және ХВҚ үкіметке төлемдер бойынша дефолтқа жол бермеу үшін елдің
алтынын кепілге қоюдан басқа таңдау қалдырып, олардың көмектерін тоқтатты.
Экономикалық дағдарыс, ең алдымен, 1980 жылдардағы үлкен және өсіп отырған бюджеттік
тепе-теңсіздіктерге байланысты болды. Сексенінші жылдардың ортасында Үндістанда төлем
балансында проблемалар туындады. Арқылы жауады Парсы шығанағы соғысы, Үндістанның
мұнай импорты туралы есепшот ісіп, экспорт құлдырап, несие құрғап, инвесторлар ақшаларын
алып тастады. Уақыт өте келе үлкен бюджеттік тапшылық сыртқы төлемдер дағдарысымен
аяқталған сауда тапшылығына әсер етті. 80-ші жылдардың аяғында Үндістан ауыр
экономикалық қиындықтарға тап боқалдҮкіметтің жалпы бюджет тапшылығы (орталығы және
мемлекеттер ) 9,0 пайыздан өсті Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) 1980-81 жж. 1985-86 жж. 10,4% және
1990-91 жж. 12,7%. Тек орталық үшін жалпы бюджет тапшылығы 1980-81 жылдардағы ЖІӨ-нің
6,1 пайызынан 1985-86 жылдары 8,3 пайызға және 1990-91 жылдары 8,4 пайызға дейін өсті. Бұл
тапшылықты қарыз қаражаты есебінен жабуға тура келгендіктен, үкіметтің ішкі қарызы тез
жиналып, 1980-81 жж.-дегі ЖІӨ-нің 35 пайызынан 1990-91 жж. ЖІӨ-нің 53 пайызына дейін өсті.
Валюта резервтері Үндістан үш апталық импортты әрең қаржыландыратын деңгейге дейін
құрғап қалды.1991 жылдың ортасында Үндістан айырбас бағамы қатты түзетуге ұшырады. Бұл
шара слайдтан басталды Үнді рупиясы 1991 жылдың ортасына дейін. Билік Үндістанның
резервтік банкі халықаралық резервтерді кеңейту және құнның төмендеуін бәсеңдету арқылы
валютаны қорғап, ішінара шаралар қабылдады. Алайда, 1991 жылдың ортасында, шетелдік
резервтері таусыла бастаған кезде, Үндістан үкіметі үш күн ішінде (1991 ж. 1 шілдесінде және
шілденің 3-інде) негізгі валюталарға қатысты екі қадамда болған күрт девальвацияға жол берді.

Ұқсас жұмыстар

Батыс Қазақстанның экономикалық және экологиялық проблемалары

Жаһандық проблемалар және болашақ мәселесі

ӘЛЕМДІК ЭКОНОМИКАДАҒЫ ҒАЛАМДЫҚ ПРОБЛЕМАЛАР

Халықаралық қатынас

Әлемдік саясат және халықаралық қатынастар

Ғаламдық проблемалардың типтері

Мәдениет түсінігінің қалыптасу тарихы

Демографиялық проблема

Табиғатты қорғау қызметіне БҰҰ - ның барлық басты органдары мен мамандандырылған мекемелері

Биотехнология және экология мен қоршаған ортаның мәселелері

Пәндер