Aziza SYZDYKOVA экономикалық қарым - қатынастарын басқаратын, біріккен реттелген əртүрлі баға түрлерінің жиынтығы

Презентация қосу

МОДУЛЬ 1.
№4. Бағалар жүйесі жəне
олардың классификациясы

Dr.Aziza SYZDYKOVA
ЖОСПАР

Курстың мақсаты
Баға жүйесі түсінігі

Dr.Aziza SYZDYKOVA
Бағаның құрылымдық элементтері жəне

оның құрылымы
Бағалар классификациясы

Қорытынды
Үй жұмысы

БАҒАЛАР ЖҮЙЕСІ
Бағалар жүйесі – нарық қатысушыларына
қызмет көрсететін жəне олардың

Dr.Aziza SYZDYKOVA
экономикалық қарым-қатынастарын
басқаратын, біріккен реттелген əртүрлі баға
түрлерінің жиынтығы.

Бағаның бір түрінің деңгейінің, құрылымының
өзгеруі басқа бағалар түрлерінің өзгерісіне
əкеліп соғады.

ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ НАРЫҚТЫҢ ҚЫЗМЕТ
КӨРСЕТУ МАСШТАБЫ МЕН ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНЕ
БАЙЛАНЫСТЫ ЖАЛПЫ БАҒАЛАР ЖҮЙЕСІ

Dr.Aziza SYZDYKOVA
БАҒАЛАР ЖҮЙЕСІ

Ұлттық (ішкі) бағалар - ұлттық
шаруашылықтың салаларының

Dr.Aziza SYZDYKOVA
ерекшеліктерін есепке алып құралатын
жəне елдің ішкі нарығындағы тауарлар
мен қызметтер конъюктурасын толық
көрсететін, ұлттық экономикаға қызмет
көрсететін бағалар.

БАҒАЛАР ЖҮЙЕСІ
Сыртқы сауда бағалары - импортталатын
жəне экспортталатын өнімдердің
айналымына қызмет ететін бағалар.

Dr.Aziza SYZDYKOVA
Дүниежүзілік бағалар - жалпы
дүниежүзілік нарық масштабында тауарлар
мен қызметтер конъюктурасының көрінісін
жалпы жəне толық беретін жəне
халықаралық нарыққа қызмет ететін
бағалар.

БАҒАЛАР ЖҮЙЕСІ
Халықаралық аймақтық нарықтар бағалары –
дүниежүзілік бағаларды іске асырудың нақты
формасы болып табылатын жəне тауарлардың сату-

Dr.Aziza SYZDYKOVA
сатып алу халықаралық орталықтар жиынтығы
болатын халықаралық (базалық) нарықтарға қызмет
көрсететін бағалар.

Халықаралық бірлескен бизнестегі бағалар -
кəсіпорынның шетел инвестицияларымен жұмысы,
халықаралық бірлескен бизнестің басқа да формалары
масштабында тауар айналымына қызмет ететін
бағалар.

БАҒАНЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ
ЭЛЕМЕНТТЕРІ ЖƏНЕ ОНЫҢ
ҚҰРЫЛЫМЫ

1) өнім бірлігінің өздік бағасы;

Dr.Aziza SYZDYKOVA
2) кəсіпорын табысы (рентабельдік

нормасына);
3) жанама салықтар (акциз, қосымша құнға

салық салу).

Dr.Aziza SYZDYKOVA
БАҒАЛАР КЛАССИФИКАЦИЯСЫ

I Ұлттық экономикаға қызмет көрсету саласы бойынша
бағалардың топтастырылуы

Dr.Aziza SYZDYKOVA
II Мемлекет басқаруының қаталдығы деңгейі бойынша
бағаларды топтастыру:

III Баға белгілеудің сатылары бойынша бағаларды
топтастыру

IV Бағаларды негізгі шарттарын есепке алып тоатастыру

V Сауданы ұйымдастыру формасы бойынша жəне бағалық
ақпарат мінездемесі бойынша бағаларды топтастыру
БАҒАЛАР КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
I Ұлттық экономикаға қызмет көрсету саласы бойынша бағалардың
топтастырылуы
көтерме бағалар
бөлшектік бағалар - тауарларды соңғы тұтынушы -

Dr.Aziza SYZDYKOVA
халыққа сататын бағалар
сатып алу бағалары (закупочные) - ауылшаруашылық
өндірушілер ауылшаруашылық өнімдерін үлкен көлемде
мемлекетке жəне кəсіпорындаға сататын бағалар.
«мемлекеттік сатып алу бағалары»
құрылыс өнімдерінің бағалары.
Тарифтер – ерекше түр тауарларының бағалары -
қызметтер бағалары.
сыртқы сауда бағалары - ұлттық тауарлар мен
қызметтердің экспорты, ал шетел тауарлары мен
қызметтерінің импорты іске асатын бағалар.
БАҒАЛАР КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
II Мемлекет басқаруының қаталдығы деңгейі бойынша
бағаларды топтастыру:

нарықтық бағалар (бос) - мемлекеттің тура бағалық

Dr.Aziza SYZDYKOVA
қатысуынан бос болатын бағалар.

басқарылатын бағалар - өзгерулерінің белгіленген
шекаралары бар болатын бағалар жəне өзгертулері
мемлекет бекітетін белгілеген əдістеме бойынша іске асады.

БАҒАЛАР КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
III Баға белгілеудің сатылары бойынша
бағаларды топтастыру
Баға белгілеудің кезеңдері өндірушіден шекті

тұтынушыға дейінгі тауар қозғалысы үрдісінде пайда

Dr.Aziza SYZDYKOVA
болатын бағалар арасындағы сандық байланысты
көрсетеді.

1) Өндірушінің көтерме бағалары
2) көтерме сату бағалары дайындаушының
бағаларынан басқа бюджет кірісінің маңызды
статьялары болып табылатын жанама салықтарды
еңгізеді;
3) көтерме сатып алу (закупка) бағалары делдалдық
қосымшаларды (жеңілдіктерді) қосады.
4) бөлшектік бағалар бөлшектік сауда саласында
құрылады.
БАҒАЛАР КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
IV Бағаларды негізгі шарттарын есепке алып
топтастыру

Базистік шарттар дегеніміз өнімді тасымалдауға, көтеруге,

Dr.Aziza SYZDYKOVA
түсіруге, сақтандыруға жəне тауарлар мемлекеттік
шекараларды кесіп өтетін жағдайда кедендік əзірлеуге
кеткен бағаларда көрінісін табатын шарттар.

БАҒАЛАР КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
Бағалар франко-жіберу жəне франко-тағайындау
болып бөлінеді.

Dr.Aziza SYZDYKOVA
1) Франко-жіберу бағалары - бұл өндіріс
шығындарынан жəне қажетті пайдадан басқа,
негізгі жүк тасымалдауының бастапқы нүктесіне
дейінгі көлік шығындарын қосатын баға.
(Мысалы, қазып алынатын көмір шахтыдан жақын жердегі темір жол
станциясына дейін апарылады, сол жерден көмір алыс жерлерге
децін тасымалданады)

2) Франко-тағайындау бағалары - өздік құн
жəне пайдадан басқа, белгіленген жерге дейінгі,
тіпті тұтыну нүктесіне дейінгі шығындарды 15
қосатын бағалар.
БАҒАЛАР КЛАССИФИКАЦИЯСЫ

Dr.Aziza SYZDYKOVA

«Франко» шарттарын қолданылған бағалардың
түрлері.
БАҒАЛАР КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
V Сауданы ұйымдастыру формасы бойынша жəне бағалық
ақпарат мінездемесі бойынша бағаларды топтастыру

1) тура байланыстар бағалары, олар сатушылардың бағасы, сатып
алушылардың бағасы, келісімдік баға немесе факттық келісімдер

Dr.Aziza SYZDYKOVA
бағасы болып бөлінеді

2) биржалық бағалар

3) аукциондық бағалар

4) анықтама бағалары
сатып алушыға өндірушінің (сатушының) тауарларын
(қызметтерін) сату шарттары туралы ақпарат береді.

Ұқсас жұмыстар

Баға жасау методологиясы

Aziza SYZDYKOVA атқаратын рөлі

ТӘУЕКЕЛ ДӘРЕЖЕСІ

Тауар қозғалысы каналдарының қатысушылары

Баға белгілеу тәртібі және оны тағайындау кезеңдері

Калькуляциялық шығындардың схемасы

Бәсеке нысандары

ТҰТЫНУ ТАУАРЛАРЫ НАРЫҒЫНДАҒЫ БӘСЕКЕНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Құқық нысанының мазмұны

Баға жане баға жасау жайлы

Пәндер