Атомның құрамы мен құрылысы

Сабақтың тақырыбы:

Атомның құрамы мен құрылысы. Изотоптар

7- сынып

Химия пәні мұғалімі: Садыкбекова Л. А.

Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің «№89 мектеп-лицейі» КММ

7. 1. 2. 5 протон, электрон, нейтронды және олардың атомдағы орналасу тәртібін, массасын зарядын білу;

7. 1. 2. 6 алғашқы 20 элементтің атом құрылысы (p+, n0, e- ) мен атом ядросының құрамын білу;

7. 1. 2. 7 изотоп түсінігін білу.

протон, электрон, нейтронды және олардың атомдағы орналасу тәртібін, массасын зарядын біледі;

элементтердің атом құрылысы мен атом ядросының құрамын анықтайды;

изотоп түсінігін қалыптастырады.

Оқу мақсаты

Бағалау критерийлері

1911 жылы ағылшын ғалымы Э. Резерфорд атом құрылысының «планеталық» моделін ұсынды.

Бұл модель бойынша атомның ортасында оң зарядталған ядро бар, ал оны электрондар айналып жүреді. Электрон теріс зарядталған ең кіші бөлшек, оның заряды өлшем бірлігі ретінде қабылданған. Жалпы алғанда, атом электрбейтарап, яғни зарядсыз бөлшек болып саналады, себебі ядроның (оның) оң заряды электрондардың теріс зарядына тең.

Атом құрылысы одан әрі зерттеу кезінде, оның ядросының құрамына протондар мен нейтрондар деп аталатын бөлшектер кіретіні анықталды. Әр түрлі атомдардың құрамындағы протондар мен нейтрондардың сандары да әр түрлі, бірақ атомдағы протондар мен нейтрондардың массаларының қосындысы сол элементтердің атомдық массасына тең:

Ar - элементтің салыстырмалы атомдық массасы. Z - оның реттік саны. N - нейтрондар саны.

Салыстырмалы атомдық массасы және реттік нөмірі бойынша нейтрондар санын есептеуге болады:

Ядродағы протондар саны элементтің реттік (атомдық) нөміріне Z тең.

Мысалы оттек элементінің реттік нөмірін Z =8, протон саны 8 ядро заряды 8. Протон зарядының абсолютті шамасы электрон зарядының мәніне тең.

Ядроларында протон саны бірдей бірақ массалары әр түрлі, белгілі бір элементті құрайтын атомдар - изотоптар деп атайды. (Изотоп грекше «Бір орынға орналасушы» деген мағнаны білдіреді) .