Қаржы есептілігін тексеруде сұрыптау әдісінің принциптері мен қолданылуы

Сұрыптауды пайдалану

Орындаған: Ахжан Айдана ЕА-21

Тексерген:Мукушев Толеген Бахчанулы

Сұрыптау - шот калдығы немесе операциялар классы шеңберінде аудиторлық процедураларды 100% төмен баптарға қолдану. Ол аудиторға сұрыптау жиынтығы бойынша қорытынды құру мақсатымен таңдалып алынған баптардың кейбір сипаттамаларына қатысты дәлелдеулерді алуға және бағалауға мүмкіндік береді.

Қаржылық есептілікті тексермес бұрын аудитор кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп пен ішкі бақылау жүйесін зерттеп, олардың нормативті-құқықтық актілер талаптарына сай ұйымдастырылғандығына көз жеткізуі кажет. Кез келген кәсіпорын міндетті түрде есеп саясатын құрып оны бухгалтерлік есепті дұрыс ұйымдастыру үшін басшылыққа алып отыратыны мәлім. Дегенмен де, аудитор есеп саясатының көшірмесін алумен шектелмей, қарастырылған есеп жүргізу тәртібінің нақты қолданылып жүрген тәртіппен салыстыру және нақты орандаушылар арасында сұраужүргізу арқылы есеп саясатының ережелеріне өзінің жеке көзқарасын қалыптастыруы керек.

Аудитордың кейінгі іс-әрекеті кәсіпорындағы есеп және ішкі бақылау жүйесінің жағдайына тікелей байланысты болады. Егерде аудиторда клиенттің есептілігімен танысу және персоналмен сұбхат өткізу барысында есептіліктің дұрыс шынайы деректер негізінде жасалғандығы жөнінде абсолютті сенімділік пайда болса, ол есептілікті тексермей ақ бірден оның шынайлығы жөнінде қорытынды бере алады.

Егер аудитор клиенттің есептілігімен танысу барысында түп нүсқалардың дұрыс толтырылмағандығына, есеп персоналының және ішкі бақылаудың тиімсіздігіне көз жеткізген болса жаппай тексеріс жүргізуге міндетті. Бірақ бұндай тексеріс өте қымбат және көп еңбекті қажет етеді. Сондықтан, ең таралған жағдай - аудитордың қаржы есептілігінің шынайылығына орташа сенімді болуын қаматамасыз ету.

Ол есептің кейбір бөлімдері білікті мамандармен тиісті денгейде жүргізілуімен, басшылықтың ішкі бақылауды дұрыс жолға қойғандығымен байланысты болуы мүмкін. Сондықтан, қаржы есептілігінің шынайылығына орташа сенімді болған жағдайда бақылаудың сұрыптау әдісін қолдану қажет. Сұрыптау біртипті операциялар саны көп объектілерді бақылау барысында қолданғаны орынды.