АЗАПТАН ҚҰТЫЛУДЫҢ СЕГІЗ ЖОЛЫ

БУДДИЗМ

1. ТУУ ТАРИХЫ. АҢЫЗ

Мақсаты - тірілерге азаптан құтылу жолын көрсету .

Негізін салған - Сиддхартха, атақты Готама руынан (рулық аты Гаутама) .

Сиддхартха - «өз міндетін» орындаушы

Шакья тайпасынан шыққан б. з. д. 500-600жж.

ТҮСІНІК

БУДДА - нұрланған, ұлы ұстаз, нирванаға жеткен. Басты кітабы - Трипитака (үш себет)

Бөлімдері: Винная - питака

Сутра-питака

Абхидхарма-питака

ТҮСІНІК

Будда - қасиетті (ар-хат) : ол қандай да бір құштарлықты, ашу-ызаны, иллюзияны, яғни барлық сезімдік тілектерді жеңген . ОЛ шынайы нұрланған: өткен өмір біліміне ие, білгісі келетіннің бәрін біле алады.

2. ТУЫНДАУ СЕБЕПТЕРІ

Буддизм Үндістанның солтүстік шығысында туындайды (Магадха, Кошала, Вайшали)

Буддизм ең алдымен патшалардың зайырлы билігіне негізделген брахманизмге қарсы ілім ретінде дүниеге келеді.

3. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

Сангха- «қасиеттілер қауымдастығы» - олар көптеген әлемдік ғасырларда архат жағдайына жеткен және Будда секілді табынуға және медитацияға лайықты объектілерді бейнелейді

ОН ҚАҒИДА:

Ешкімнің өмірін қимау

Өтірік айтпау

Ұрламау

Жыныстық қатынасқа тұспеу

Алкогольды заттарды пайдаланбау

Тал түстен келесі таңға дейін тамақ ішпеу

Киімнен басқа денені ажарламау

Жұрт алдындағы көріністерге қатыспау және көрермен болмау

Биік және ыңғайлы төсекті пайдаланбау

Ақшаны пайдаланбау

БУДДИЗМ МЕКТЕПТЕРІ: ХИНАЯНА (КІШІ КҮЙМЕ)

Жоғарғы рухани құндылықтарға және қайта туу шеңберінен азат болушыларға арналған.

Жүріс-тұрыста, сөздерде, ойларда тепе теңдікке жету және барлық өмір сүрушілердің қайғысына ортақтасу.

ТХЕРАВАДАДАҒЫ ЗАҢДЫЛЫҚ

Дхарма-Будда көрсеткен жол және ілім

Дхарма негізі - бұл Төрт қайырымды ақиқат:

Өмір азап (дукха)

Азаптың себебі құмарлық

Құмарлық тан құтылу - Азаптан құтылу

Азаптан құтылудың жолы бар

АЗАПТАН ҚҰТЫЛУДЫҢ СЕГІЗ ЖОЛЫ

1. Даналық - Төрт қайырымды ақиқатты мойындау

2. Дұрыс ниет - барлық тірі жандарға, ауру жандардың қайғысына ортақтасу, басқалардың бақытына және жетістіктеріне деген риясыздық, рухани байсалдылық

3. Бес қағиданың адамгершілігі (өтірік айтпа, өлтірме, ұрлама)

4. Дұрыс жүріс-тұрыс, өлтіруден, ұрлықтан, рұқсат етілмеген жыныстық қатынастарға төзімділік. Дұрыс өмір сүру тәсілі - басқа жандарға зиян әкелетін қаражат көзінен аулақ болу

5. Рухани тәртіп адамгершілікпен бірге жүруі тиіс.

6. Дұрыс күш салу - жеке сезімдер мен жеке ойды бақылау.

7. Есіне түсіру - буддалық медитация жүрегі.

8. Дұрыс ықылас

БУДДИЗМ МЕКТЕПТЕРІ: МАХАЯНА (ҮЛКЕН КҮЙМЕ)

Махаяна доктринаның ортасында аспандағы және жердегі бодхисаттвалар туралы ілім.

Бұл сергектенгендер (бодхи), бірақ, басқа адамдардың нирванаға жетуіне көмектесуге қалған жандар.

Жердегі бодхисаттвалар - жақындардың азабына ортақтасу үшін сергектенуге ұмтылған монахтар және мақаяна миряндары

БУДДИЗМ МЕКТЕПТЕРІ: ВАДЖРАЯНА (АЛМАЗДЫ КҮЙМЕ)

Иоганың көпдеңгейлі жүйесін қалыптастырды. Тантризмның үш сыртқы жүйесі бар:

Крийя-тантра, немесе іс-әрекет тантрасы, дене және сөз ритуализмы;

Чарья-тантра, немесеақыл-ес иогасының тантрасы;

Йога-тантра, немесе күрделі иога тантрасы

Тантризмның үш ішкі жүйесі:

Маха-йога;

Ану-йога;

Ати-йога.

4. ДІНИ КУЛЬТ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Күнделікті салттар Таңғы және кешкі салттар әр храмлда міндетті түрді орын алады.

Оттың сергектену жолын білдіреді. Мирян буддисттердің басты күнделікті салты- тамақ әкелу

Өтпелі салттар

Дүниеге келу

Кәмелетке толу

Тұрмыс құру

Жаңа қонысқа көшу

Өлім

Жылдық мерекелер

Жаңа жыл ай күнтізбесі бойынша сәуірдің ортасында өтеді, мереке екі-үш күнге созылады. Миряндар, әдетте, Будда бейнесін тазартып, монахтар мен ағаларды сумен бүркейді