Құмытылар Geratpogonidae тұқымына қарасты өте уақ қосқанатты жәндіктер

Презентация қосу

БӨЖ
Тақырыбы:Қанатты қансорғыш жәндіктер.
Маса, сона және оларға қарсы ветеринариялық
шаралары

Орындаған: Елекенов С.
Қан сорғыштардың қатарына
ұзынмұрттылар (маса, шіркей,
құмыты) мен қысқа
мұрттылар(сона)
жатқызылады. Олар бір мезгілде
әрі қан сорады және қауіпті ауру
қоздырушыларын таратады.
Малдың қанымен тек
ұрғашылары ғана қоректенеді, ал
аталықтары өсімдіктің
шырынымен азықтанады.
Даму сатылары: жұмыртқа
личинка- имаго.

Масалар Culicidae тұқымының 2000-ден астам
түрлері белгілі. Масалар ылғалы көп, өзен-
көлдерге бай жерлерде тіршілік етеді. Ұсақ, 3-
10мм,ұзындау пішінді, жіңішке аяқтары мен
қос қанаттары бар жәндіктер. Басы домалақ,
көздері фасеткалы, мұртшалары мен тесіп-
соруға бейімделген тұмсығы ауыз аппараты
алдында орналасады.
Даму биологиясы. Кешкілік уақытта
аталықтары ашық жерлерде жиналып
фолликулалары жетілген ұрғашыларын ауада
ұрықтандырады. Малдың қанына тойған
ұрғашысы 120-450 жуық жұмыртқа салады.
Жазда 12 ретке дейін ұрығын шашады.
Жұмыртқаларын суға немесе ылғалы көп
субстратқа салады. 2-21 күнде личинкалары
жетіледі, қуыршақ сатысы 5-47 күн.
.
Құмытылар Geratpogonidae тұқымына қарасты өте уақ
қосқанатты жәндіктер. Аталған тұқым құрамына: Culicoides,
Leptoconops, Lasiochella туыстарының Қазақстан
территориясында түрі кездеседі.
Ересегінің ауқымы , мм. Басы шар тәрізді домалақ. Көзі күрделі, ірі
және бүйрек тәрізді. Бунақтан құралған мұрттарының алғашқы
екеуі түкті, қалғандары жіпше секілді ұзын тақыр. Ауыз
органдарын: төменгі ерін, қармалауыштары мен қос астыңғы жақ,
қос үстіңгі жақ және ерін құрайды. Тұмсығы масаларға қарағанда
қысқа және жуан. Қанаттары түссізден ала түске дейін өзгеріп
отырады. Сирақтары ұзын,жіңішке.
Жұмыртқалары ұзынша сопақшалау келген. Личинкалары құрт
тәрізді, арқасы доңес.
Даму биологиясы.
• Жұмыртқа мен личинкасы
әртүрлі субстраттарда,інде,
ағаш жарықтарында,үйлердің
жертөлелерінде және мал
қораларында мекендейді.
Ұрықтанған ұрғашысы 5-6
сағаттан соң малдың қанын
сорып, 30-100-ге жуық
жұмыртқа салады. Личинка 7
күн өткенде, қуыршақ 10-12
күнде дамиды. Жазда 1-3 ұрпақ
береді.

Соналар қосқанатты
қансорғыштардың ішіндегі ең ірілері.
Қазақстан территориясында 80 ге
жуық түрлері мекендейді. Солардың
арасында ветеринариялық маңызы
бар: Tabanus, Atylotus, Hybomitra,
Haematopota, Chrysops тұқымдары.
Аталған тұқым түрлері негізінен
жағалауларында қоға қамыс өскен
өзен көл маңайында, таулы
аймақтарда кеңінен кездеседі.

Морфологиясы. Ересек соналардың
ірілері мм, орташа ауқымдылардікі Даму биологиясы. Ұрықтанып
мм, ең кішілерінікі мм. қанға тойған ұрғашысы 50-
Дене бөліктері жақсы жіктелген 1200 дана жұмыртқасын суға,
және бас, кеуде, құрсақтан құралған. жиегіне шашады. Личинкалары
Басы үлкен, кеудесінен әдетте басқа жәндіктермен, жауын
жалпақ,көздері күрделі және құртымен қоректенеді. Күзде
басының екі жағын алып жатады. қуыршаққа айналып қыстап
Үш буынды мұрттары бастың шығады. Көктемде құрғақ жерге
ортасында орналасады. Бастың шығып қуыршаққа айналады 24-43
төменгі жағында теріні шаншып күннен соң имагоға айналады.
тесуге немесе өсімдік сөлін жалауға Ұрғашылары 1,5 ай тіршілік
бейімделген ауыз жабдықтары етеді. Соналар 7-8-ден 20-21
орналасқан. Аталық сонаның тек сағатқа дейін белсенді.
өсімдік нәрімен қоректенуіне Қараңғы түсісімен ұшуын
байланысты тесіп кесетінжабдығы доғарады.
жоқ, тек жалауға бейімделген.
Қан сорғыштармен күресті ұйымдастыруда жалпы сақтандыру шаралары, ұрық
шашып дамитын орындарын жою немесе шектеу және ересек жәндіктерді құрту
жолдары ескеріледі. Жалпы сақтық шараларының құрамына: мал қораларын, жазғы
уақытта жайылымда тұратын орындарын жері құрғақ биік және желдетілетін,
жағалауында қамысы бар өзен, көл мен батпақты жерлерден кем дегенде , км
қашықтықта орналастыру қажет.
Сонымен қатар, әртүрлі қансорғыштардың ұшу уақыттарын ескере, малды
жайылымда бағуға ерекше назар аударылады. Мысалы, соналар күндізгі
қансорғыштар болғандықтан, малды таңертеңгілік уақытта, я болмаса түнгі
мезгілде, ал маса шіркейлерден қорғау мақсатында түнде баққан абзал. Осындай
жағдайларға мүмкіндік болмағанда жәндіктердің белсенді ұшу уақыты ескеріле,
малды қораға немесе жеңіл материалдан құрылған жаппа (қамыс, жапырағы бар
бұтақтардан) астына паналатады. Мал қоралары мен жаппа ішін инсектицид
препараттарының бірімен бүркеді. Осы аталған жұмысты апта сайын
жәндіктердің көптігіне қарай қайталайды.
Жайылымдағы малды қансорғыштардан қорғау
мақсатында инсектицид репелленттерді
қолдана ДДВФ, дибром, метатионның , , %
немесе биоресметрин, суметрин,
дельтаметрин (бутокс) және декаметрин,
оксамат-тың - % тік эмульсияларын әр ересек
малға , ал жас малдарға мл мөлшерде тері
үстіне бүркеді. Қазақстанның солтүстік
аймақтарында жайылымдағы малды рет, ал
оңтүстікте есе артық өңдейді. Биологиялық
күрес құралы ретінде өзен,
көлдерде қансорғыш жәндіктердің
личинкалары, қуыршақтарымен қоректенетін
балықтарды (гамбузия, май шабақ т.б.) өсіру
жолға қойылуы шарт.
Соңғы жылдары шет мемлекеттерде
жануарлардың құлақ сырғасы, қарғыбау
құрамына қосылған авермектин препараты,
репеллент ретінде қолданыс табуда

Ұқсас жұмыстар

Қанатты тоғышар жәндіктер

Филяриатоздар. Жылқы парафиляриозы.Та қтұяқтылар онхоцеркозы. Ірі қара сетариозы

Жануарлардың филяриотоздары және оларға қарсы ветеринариялық - санитариялық шаралары

Жануарлардың филяриатоздары және оларға қарсы ветеринариялық- санитариялық шаралары

Түк жегіштер

Қой шаруашылығы өнімдерін танып білу

Бидайдағы пигменттер

Қант қызылшасының зиянкестері

Түймедақ гүлінің аурулары зиянкестері

Бәйдібек аудандық ветеринария бөлімі мемлекеттік мекемесі

Пәндер