Өсімдіктер мен жануарларда гаметогенез: аталық және аналық гамета түзілуінің ерекшеліктері

Тарау:10. 3А Жасушалық цикл.

Оқу мақсаты: Өсімдіктер мен жануарлардың гамета түзілу ерекшеліктерін түсіндіру

Сабақтың мақсаты

Гамета ұғымын анықтау;

Өсімдіктер мен жануарлардың гамета түзілу ерекшеліктерін түсіндіру.

Бағалау критерийлері:

1 Гамета ұғымын анықтау.

• Жануарлар мен өсімдіктердегі гамета түзілу процессін түсіндіру;

• Өсімдіктегі аталық гаметаның түзілуі (тозаң түйіршігі)

• Өсімдіктегі аналық гаметаның түзілуі (жұмыртқа жасушасы)

• Жануарлардағы аталық гамета(сперма)

• Жануарлардағы аталық гамета (жұмыртқа жасушасы)

2. Әрбір гаметаның қалыптасу процесіне диаграммалар сызу

Словарь

Ағылшынша

Орысша Қазақша

Gamete

гамета гамета

Gametogenesis

гаметогенез гаметогенез

Male gamete

мужская гамета аталық гамета

Sperm cell (Spermatozoa)

сперматозоиды сперматозоидтар

Female gamete

женская гамета аналық гамета

Egg cell

яйцеклетка жұмыртқажасуша

Pon grain

пыльцевое зерно тозаң түйіршігі

Embryo sac

зародышевый мешок ұрық қапшығы

Microspore

микроспора микроспора

Megaspore

мегаспора мегаспора

Synergid cells

синергидная клетки синергид жасуша

Polar nuclei

полярное ядро орталық ядро

Antipodal cells

антипод антипод

Generative cell

генеративная клетка генеративті жасуша

Tube cell nucleus

ядро трубки түтікшелі жасуша

Ovule

семяпочка тұқымбүршік

Pollen sacs

пыльцевые мешочки тозаңқап

Spermatogenesis

сперматогенез сперматогенез

Oogenesis

Оогенез оогенез

Тапсырма 1

Төрт топта жұмыс істеу:

1-топ: Тозаңның түзілуі

2-топ: өсімдіктердегі жұмыртқажасушасының түзілуі

3-топ: сперматогенез/ сперматозоид түзілуі

4-топ: Оогенез/ жануарлардағы аналық гаметаның түзілуі

Сұрақ күрделіге қарай орналасқан, кез-келгенінен бастауға болады.

Гаметогенез және оогенез кезінде жасушалар қалай бөлінеді?

Центриоль жасушада қандай қызмет атқарады?

Жұмыртқа жасушасы мен сперматозоид құрылымы арасында қандай ұқсастық пен айырмашылық бар?

Тапсырма 2

Топтық жұмыс:

1топ: Тозаңның түзілуі

2топ: Жұмыртқажасушаның түзілуі

Сұрақ күрделіге қарай орналасқан, кез-келгенінен бастауға болады.

1. Жұмыртқажасушаның негізгі бөліктеріне не жатады?

2. Тозаңның түйіршіктерінің өнуі үшін қандай климаттық көрсеткіштер пайдалы болуы мүмкін?

3. Дара жыныстылық жануарларда жиі кездеседі. Неліктен бұл құбылыстың гүлді өсімдіктерге қарағанда, жануарларда неғұрлым табысты болады?

Гаметалар

Хромосомалар жиынтығы гаплоидты болып келетін жыныс жасушалары гаметалар деп аталады. Олардың екі түрі - аталық және аналық гаметалар болады. Аталық және аналық гаметалардың қосылуы нәтижесінде зигота түзіледі.

Топтық жұмысты бағалау

Студенттер тағайындаған гаметалардың түзілу үдерісін зерттеу.

Гаметалардың пісіп-жетілу үдерісінің диаграммаларының сызбасын құрастыру

Сізде 15 минут бар. Мұғалім схеманы талқылау алдында тексереді. Анимация/бейнені көрсету. Студенттермен талқылау.

Pollen grain formation

Аталық тозаңның дамуы

Тозаң төрт камерадан тұратын тозаңқапта болады.

Әрбір тозаңқап талшықты қабатпен қоршалған.

Талшықты қабатта тозаң жасушасының бөлінуіне қажетті қоректер мен энергия беретін құрылымдар бар.

Тозаң 4 бөлітен тұратын тозаңқап ішінде дамиды. Микроспорлық аналық жасушалар (2n) тозаңды қапшықтарда орналасқан.

Олардың хромосома жиынтығы диплоидты болып табылады.

Олар тетрад деп аталатын төрт гаплоидты жасушалардың тобын шығару үшін мейоз арқылы бөлінеді. Әрбір тетрад төрт гаплоидті хромосома жиынтығы бар тозаң дәндерін қалыптастырады. Ал митоздық бөлінуде вегетативті және генеративті жасуша пайда болады. Вегетативті жасуша тозаң түтігін өсіреді.

Notes: Пыльца развивается внутри 4 пыльцевых мешочков.

Микроспора материнские клетки (2n) подвергаются мейоза с образованием 4 гаплоидные (п) микроспоры.

Каждый микроспора подвергается митоза к образованию;

Генеративное ядра, которые становятся клетки спермы

Ядро клетки трубки, которая помогает пыльцевой трубки к прорастанию и расти.

Тозаң түйіршігінің дамуы

Жұмыртқажасушаның түзілуі

Аналық жыныс жасушаларының дамуы

Аналық жыныс жасушалары түйінде дамиды. Оның ішінде тұқым бүршігі орналасқан. Бұл тұқым бүршігіндегі пісіп-жетілген жұмыртқа жасушасы мейоз жолымен екі рет бөлініп, гаплоидті жиынтығы бар тқрт жасуша пайда болады. Осы төртжасушаның үшеуі тіршілігін жояды да, қалған біреуі митоз жолымен үш қайтара бөлініп, гаплоидті жиынтыңғы бар сегіз жасуша түзіледі. Сегіз жасушаның бесеуі ұрықтың қабығын түзуге қатысса, ал қалған үшеуінің біреі жұмыртқа жасушасына айналады. Қалған екеуі гаплоидті хромосома жиынтығы бар жасушаларға қосылып, диплоидті жиынтығы бар жасушаға айналады, Осындай жолмен пісіп-жетілген гаплоидті және диплоидті жиынтығы бар жұмыртқа жасушасы ұрықтануға дайын тұрады

Сперматогенез

Сперматогенез процесі аталық жыныс безінің (ен) ирек тұқымдық өзекшелері қабырғаларында жүреді. Ол төрт: көбею, өсу, жетілу және қалыптасу кезендерінен тұрады.

Ұқсас жұмыстар

Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез: аталық және аналық гамета түзілуі, микро- және мегаспорогенез

Гаметогенез: сперматогенез және овогенездің сатылары мен ерекшеліктері

Аналық және аталық жыныс жасушаларының құрылымы мен дамуы

Үй жануарларының көбею мүшелерінің анатомиялық құрылысы: аталық және аналық

Аталық жыныс жасушалары және аталық жыныс мүшелерінің анатомиясы мен эмбрионалдық дамуы

Гаметогенез, ұрықтану және геннің құрылымы мен қызметі

Гаметогенез және ұрықтану: геннің құрылысы мен қызметі

Гаметогенез және ұрықтанудың биологиялық негіздері: сперматогенез, овогенез және ұрықтану механизмдері

Жануарлардың аталық жыныс жүйесі: сперматозоидтың құрылысы және сперматогенез

Гаметогенез және ұрықтану: механизмдері, түрлері және биологиялық маңызы

Пәндер