Қолдан сұрыптау

Презентация қосу

ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМДАРЫ ФАКУЛЬТЕТІ
БИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

МӨЖ
Тақырыбы: Жаппай сұрыптау мен жеке
сұрыптаудың айырмашылықтары
Орындаған: Кеншімбаева Н.
Тобы: МБЛ-211
Курс: 2
Қабылдаған: б.ғ.к. доцент м.а. Убайдуллаева А.
Селекция
Жоспар:
1. Селекция ғылымының теориялық негізі
2. Табиғи сұрыптау мен қолдан сұрыптаудың
айырмашылығы
3. Жаппай және жеке сұрыптаудың
айырмашылығы және маңызы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
СелекцияСелекция
1. Адамға сапасы және қасиеттері үшін пайдалы
жануарлар қолтұқымының өсімдіктер
іріктемесінің, ұсақ ағзалар себінділерінің жаңа
туындыларын шығару үдерістері
2. Жануарлар қолтұқымын, өсімдіктер
іріктемелерін және ұсақ ағзалардың таза
туындылар шығарудың теориялық негіздері және
әдістерін жетілдірумен шұғылданатын ғылым
Селекция ғылымының теориялық негізі –
генетика
• “Селекция” – сұрыптау деген мағына береді
Сұрыптау

Өнімдердің, іріктемелердің және қолтұқымдардың сапасын
жақсарту

Іріктемелер мен
қолтұқымдардың
Іріктемелер
эволюциялық
түсімділігі мен сапасын жақсарту
қолтұқымдар
өнімділігін
арттыру
Механикаландырылғ
ан немесе
өнеркәсіптік бағытта
өсіріп, дамытуға
Ауруға қарсы
жарамды іріктемелер
тұрақтылықты мен қолтұқымдар
арттыру шығару
Табиғи сұрыптау
Сұрыптау

Қолдан сұрыптау

Мақсатсыз ( санасыз)
Жабайы жануарларды қолға Мақсатты ( саналы )
үйрету, жабайы өсімдіктерді
сұрыптау

Жаппай ( белгілі мақсат, Жекелей ( бір дарадан көп
жаңа түр) ұрпақ алу)
Қолдан сұрыптау Табиғи белгісі Табиғи сұрыптау

Адам Кім жүргізеді? Табиғат

Адамға қажетті белгісі бар Нәтижесінде қайсысы тірі Қоршаған орта
дарақтар қалады? жағдайларына жақсы
бейімделетін дарақтар

Төмен Тіршілікке бейімделу Жоғары
дәрежесі

Бірнеше жылдан бірнеше Үдеріс жылдамдығы Жүздеген немесе мыңдаған
ондаған жылға дейін жылдар

Жағымсыз белгілері бар Әртүрлі жылдамдықта болу Көбеюге ұзақ уақыт
бірде бір дарақ көбеюге себептері жағымсыз белгілері бар
рұқсат етілмейді дарақтар қатыса алады
+ = Жеміс сапасы

+ = Тәтті жемтамыр

Қолдан сұрыптау(Дарвин бойынша)
Мақсатсыз сұрыптау

Мақсатсыз немесе санасыз сұрыптау.
Белгілі бір тұқымды немесе сортты алу
мақсатын қоймайды.
Санасыз сұрыптаудың арқасында адамдар
малдарды мінез құлқына қарап біртіндеп
үй жағдайына үйрете бастады. Адамдар
жануарларды үй жағдайына қолға
үйретудің алғашқы кезеңінде осы әдісті
пайдаланды.
Мақсатты сұрыптау

Белгілі бір
мақсат
бойынша өнім
алады

Сұрыптау
нәтижесінде
жабайы ата
тегінен өзгеше,
жаңа түр пайда
болады

Пайдалы, бағалы
Жекелей сұрыптау

Жеке сұрыптау
Ұрпақтарына бағалы,
кезінде жекеленген
қажетті қасиеттер мен
өсімдіктің немесе
белгілерін тұрақты
жануардың біреуін
беретін дараларды
іріктеп, оның
сұрыптайды
генотипін зерттейді.

Бір реттік немесе
қайталанбалы
бола алады
Жеке сұрыптаудың маңызы:

Генотипі жағынан бағалы бір дарадан көп
ұрпақ алуға болатындығында.
Жаппай сұрыптау

Бастапқы
Әдетте келесі бірқатар
материалдан
ұрпақта әлденеше рет,
селекционер үшін
кейде бір рет
тиімді белгілері бар
қолданылады
особьтар топтарын
бөліп алу

Сыртқы
белгілері,
Айқас тозаңданатын
қасиеттері
өсімдіктерде
бойынша
қолданылады
сұрыптау
Қорытынды
Қорытындылай келе, яғни жаппай
сұрыптау бұл көбіне сыртқы белгілері
мен қасиеттері бойынша сұрыпталып
алынады, ал жеке сұрыптауда оның
генотипі жағынан бағалы, құнды бір
дарадан көп ұрпақ алу болып
табылады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Байбеков Е., Дайрабаев Р. А. Эволюциялық
биология. Оқу құралы. - Түркістан : Тұран, 2019.
2. Исаев Ғ.И. Эволюциялық биология. Оқу-
әдістемелік құрал. - Түркістан : Тұран, 2014.
3. Ордабеков С.О., Ахауова, Г.Қ. Теориялық және
эволюциялық биология : ЖК "Ақ нұр" баспасы,
2012. http://rmebrk.kz/book/1164802
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

СҰРЫПТАЛУ, ӨЗГЕРГІШТІК. ДНҚ ҚҰРЫЛЫСЫ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТІ

Табиғи сұрыптау

Сұрыптау, сұрыптау түрлері. Өсімдіктің Жемісі

Чарльз Дарвиннің эволюциялық ілімі

Қолтұқымдар және сорттардың эволюциялық факторлары

ДНҚ құрылысы және қызметі

Селекция ғылымы

Қозғаушы сұрыпталу

Жасушалық селекция

Эволюциялық ілімге кіріспе

Пәндер