МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ

Құқық

Орындаған: П22-2Б

Тасжарганова Нурдана

13. 02. 2024

Түсінігі, мәні, қағидалары мен функциялары

Жоспар:

Құқық деген не?

Мәні, қағидалары, функциялары

Мемлекет және пайда болу теориялары

Құқық

Құқық дегеніміз - мемлекет арқылы қамтамасыз етілетін, әділеттілік туралы адамдардың көзқарастарынан көрініс табатын, жалпыға бірдей міндетті нормалардың жиынтығы.

3 ЭЛЕМЕНТТЕН ТҰРАДЫ

Мұнда жағымды мінез-құлық ережелерін орнатуда, құқық субъектілеріне заңды міндеттерді жүктеп, оларға субъективті құқық ұсынғанда іске асады. Сонымен бірге құқықтың мақсаты - қоғамның, мемлекет пен жеке тұлғаның мүдделеріне сәйкес қарым-қатынасты бекіту және дамытуға ықпал ету. Құқықтың реттеушілік функциясы - оның қорғаушы функциясы болып табылады.

Мұнда құқық жалпыға міндетті: аса маңызды экономикалық, саяси, ұлттық және жеке қатынастарға, олардың дербестігін қорғау арқылы қоғамдық қатынастарға әсер етеді. Заңдық тұрғыдан қорғау шаралары мен заңды жауаптылықты, олардың жүктелуі мен орындалу тәртібін бекітеді. Қорғаушылық функциясы тәртіпсіздік жасағаны үшін жауаптылыққа тарту түрлерін заңмен бекітеді. Бұл функция адам құқықтарын шектейтін жаза тағайындалған кезде әрекет етеді.

құқықтық нормалардың азаматтардың құқықтық санасына әсер етуі, құқықтық талаптарды орындауға нақты нұсқау қалыптастыруы құқық бұзушылыққа жол бермеу дегенді білдіреді.

кұқықта азаматтардың барлығы әділетті әрі қажетті деп қабылдайтын идеялардың бар екенін білдіреді. Мысалы, идеологиялық функцияны жүзеге асыратындар: ҚР Конституциясы, «Қазақстан - 2050» стратетиясы, «Рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасы, Қазақстан Республикасы Президентінің жыл сайынғы жолдауы.

Мемлекет - белгілі бір аумаққа иелік етіп, сол жердегі халықтың еркін дамуына мүмкіндік беретін, қоғам табиғатынан туындайтын ортақ істерді атқаруға қажетті басқарудың жоғарғы дәрежеде ұйымдасқан жүйесі, саяси билік ұйымы. Өзіне тән ерекше белгілері мен қажетіне, сондай-ақ өзіндегі аса мол мүмкіндіктеріне қарай мемлекет экономиканын дамытудың, әлеуметтік-саяси, рухани, ұлтаралық және жеке адамдардың арасындағы қатынастардың маңызды мәселелерін шешуге нақты қатысып, қоғамдағы істердің жағдайына белсенді түрде әсер ете алады.

МЕМЛЕКЕТ

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ

ТЕОЛОГИЯЛЫҚ ТЕОРИЯ

Негізін салушылар:

Аврелий Августин

Фома Аквинский

Мемлекеттің пайда болуы мен құрылуы

тек құдайдың қалауымен жүзеге асады

ПАТРИАРХАЛДЫ ТЕОРИЯ

Негізін салушылар :

Аристотель, Робер Фильмер

Бірнеше отбасы бірігіп, елді

мекен құрайды. Елді мекеннің пайда болуы мемлекет қалыптасуына

әсер етеді

ҚОҒАМДЫҚ КЕЛІСІМ ТЕОРИЯСЫ

Негізін салушылар:

Томас Гоббс, Джон Локк

Мемлекеттің пайда болуына

адамдардың саналы іс-әрекеті

себеп болады

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ

КҮШТЕУ ТЕОРИЯСЫ

ОРГАНИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ

МАРКСИСТІК ТЕОРИЯ

ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ

ТЕОРИЯ

Негізін салушылар:

Евгений Дюринг, Лютфит Гумплович

Карл Каутский

Мемлекет бір елді

екінші елдің басып алуының

нәтижесінде арасындағы

қатынастарды реттеу

үшін пайда болды

Негізін салушылар:

Гербер Спенсер, Рене Вормс

Мемлекет алуан түрлі

биологиялық эволюциялармен

байланысқа түскен әлеуметтік

эволюцияның өнімі болып

саналады

Негізін салушылар

Карл Маркс, Фридрит Энгельс

Мемлекет жеке меншік пен

таптың пайда болуынан туған

дейді

Негізін салушылар:

Лев Петражицкий. Габрен Тард

Мемлекеттің құрылуын адам психикасының

құрылымымен

байланыстырады

Қорытындылай келе, құқықтың пайда болуы мәселесі бойынша әртүрлі көзқарастар бар деп қорытынды жасауға болады. Құқықтық нормалардың сақталуын бақылау үшін зорлық-зомбылықты қолдануға қабілетті саяси институттардың дамуымен қандай да бір түрде байланысты құқықтың дәйекті эволюциялық дамуы идеясы салыстырмалы түрде жалпы қабылданған.

Дегенмен, әртүрлі теориялық бағыттар шеңберіндегі құқықтың мемлекетке қатысты біріншілігі немесе екіншілік сипаты туралы көзқарастар көбінесе ғалымдар жұмыс істейтін эмпирикалық материалға байланысты.

ҚОРЫТЫНДЫ