Философиядағы болмыс және материя жайлы түсініктер

Презентация қосу

Философиядағы болмыс және
материя жайлы түсініктер
Жоспары

1. Философия тарихындағы болмыс мәселесі. Болмыс ұғымы
және оның түрлері.

2. Материя ұғымы. Философия тарихындағы және қазіргі заманғы
ғылымдағы материя жайлы түсінік.
Философия тарихындағы болмыс
мәселесі.

«Онтология» термині грек тілінде екі сөз тіркесінен тұрады:
«ontos» - болмыс, «logos» - ілім. Демек, онтология грек тілінен
аударғанда болмыс туралы ілім дегенді білдіреді. Философияда бұл
термин ХҮІІ ғасырдан бастап қолданылады, бірақ оның сол кезге
дейінгі де тарихы бар.

Болмыс бүкіл шындық дүниені қамтитын шегіне жеткен жалпы
ұғым - философиялық категория болып табылады. Болмыс -
дегеніміз дүниеде өмір сүретіннің бәрі: материалдық заттар да,
құбылыстар мен процестер де, қатығыстар мен байланыстар да,.
Тіпті адамның қиялы, ертек, аңыздар сияқты рухани өмір
көріністері де болмысқа жатады.
Болмыстың түрлері

Табиғат объективтi реалдылық,
Табиғат адам мен оның санасын алғанда бiрiншi, өйткенi адамның өзi
табиғаттың бiр бөлiгi, және табиғатсыз оның өмiр сүруi мүмкiн
болмысы
емес.
Табиғат және әлеуметтiк
Адам
жан ретiнде адам болмысы адамның заттар әлемiнде
өмiр сүруiн бiлдiредi. Адамның өзi, денесi бар жан болмысы
ретiнде зат болып табылады.
РУХАНИ БОЛМЫС
Рухани (саналы, санасыз феномендер, олардың нәтижелерi,
болмыс идеялар, принциптер, нормалар мен ережелер, бiлiмдер
т.б.):
Әлеуметтiк болмыс- бұл адамдардың бiрлескен
Әлеуметтік
болмысы, бiркелкi, дамып отыратың жүйелердi
болмыс
құратың олардың арасындағы алуан түрлi қатынастар,
жиынтығы.
Болмыс ‑ санаға тәуелсіз өмір сүретін дүниені, материяны адамдардың
материалдық өмірінің табиғатын белгілеуге арналған философиялық ұғым.
Философияның негізгі мәселесі ойлау жүйесінің болмысқа көзқарасы туралы
мәселе болғандықтан, оның шешімі болмыс ұғымы ретінде алынатын мағынаға
байланысты. Болмыс категориясының осы принципті маңызы оны философия
ғылым ретінде пайда болған алғашқы күндері‑ақ дүниеге әкеліп, оның көптеген
ілімдеріне негіз болды.

Материалистік • түйсікпен қабылданатын материяны, материалдық
философияда объектілердің өмір сүруін, олардың пайда болуын
және жойылуын білдірді.
ол сезім

• болмыс идеяларының жалпы мәні, ұшы ‑ қиырсыз
Ал идеалистік жиынтығы түрінде логикалық категориямен жалаң
қызмет ретінде көрінеді, сөйтіп материализмде
философияда болмыс‑табиғат болмысы, ал идеализмде ‑ табиғаттан
бөліп қаралатын дербес ұғым.
Материя ұғымы, жалпы түсінік

Материя- әлемдегі алуан түрлі нысандар мен олардың
жүйелерін, дүниедегі сан алуан құбылыстар мен оқиғалардың,
қандай да болсын қатынастар мен байланыстардың, қасиеттер
мен формалардың негізін, ішкі мәнін, себебін
білдіретін философиялық ұғым. Айналадағы бүкіл дүние — мәңгі
қозғалыстағы материяның алуан түрге түсіп, құбылып өзгеруінің,
шексіз байланыстары мен қатынастарының көрінісі.

Адамның санасына тәуелсiз объективтi шындық.
Дүниетанымның түп қазығы, мән мағынасы, сана арқылы
бейнеленетiн категория.
Материя мәнгi, шексiз, жасанды емес, кеңiстiк пен уақытта
үнемi қозғалыста болады.
Философия тарихындағы және қазіргі
заманғы ғылымдағы материя жайлы
түсінік.

Ежелгі философияларында материя дүниедегі барлық заттардың негізі,
қытай, үнді, грек дүниенің алғашқы тегі деп түсіндірілді.

философтар материяны жеке заттарға: Фалес —
Антикалық
суға, Анаксимен — ауаға балады.

дүниенің алғашқы тегі және оны үздіксіз өзгеріске түсіріп, ұдайы
Гераклит жаңартып тұратын күш лаулаған от, алғашқы зат пен қозғаушы күштің тегі
бір деп диалектикалық натурфилософияның негізін қалады.

материяны алуан түрлі заттық дүниенің болу мүмкіндігі ғана деп
Аристотель
қарайды.
субстанция жөніндегі теориясында материяны оның көлемімен
Декарт
барабар деп қарады.

Бруно мен субстанция ретінде бүкіл дүние, әлем табиғатпен барабар деп
Спиноза санады.

. “материя — табиғат”, “материя қасиеттердің жиынтығы” деген
Дидро мен тұжырымдамаларды ұштастыруға тырысты және материя ұғымының сың
аржақтылығын аңғарып, материя дегеніміз — біздің түйсіктерімізде
Гольбах
бейнеленетін және осы түйсіктерді тудырушы себеп деп, оған танымдық
тұрғыдан анықтама берді
Материяның жалпы
қасиеттері

Жалпылық

Объективтік

Жойылмас

Мәңгі

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтік болмыс

БОЛМЫС ФИЛОСОФИЯСЫ. БОЛМЫСТЫҢ НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІ

Дүние болмысы екі деңгейде

Болмыс философиясы

Философияның негізгі Бағыттары

Болмыс - онтологиясы

ФИЛОСОФИЯ ПӘНІ, ПАЙДА БОЛУЫ, ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ, НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТТЕРІ

Рухани креоционизм консепциялары

ВИРТУАЛДЫ ШЫНДЫҚ ВИРТУАЛДЫ ШЫНДЫҚ

Ғалымның еңбектері

Пәндер