Қартаю кезеңіндегі психикалық бұзылыстар: эпидемиология, клиника және емдеу принциптері

«Кәрілік жастағы психикалық аурулар»

Орындаған: врач-интерн Тасболатова П А 619 топ

Психикалық аурулардың бұл тобы көрінісі мен айқындылық дәрежесі бойынша әртүрлі психикалық бұзылыстардан құралады, оладың пайда болуы науқас ағзасындағы жасқа байланысты өзгерістермен тікелей немесе жанама түрде байланысты болып келеді.

Ағзаның қартаюы оның барлық-биологиялық және психикалық функцияларының өзгерістерімен бірге жүреді. Бірақ бұл өзгерістердің сипаты және пайда болу уақыты әрбір жеке адамда ерекше болып келеді. Жасқа байланысты психикалық функцияның өзгерістері таңдамалы түрде және әртүрлі жас кезеңдерінде пайда болуы мүмкін. Яғни адамның қиялдау қасиеті салыстырмалы түрде ерте әлсірейді:

Ашықтығы, бейнелілігі

Зейіннің жылдам ауысу қасиеті

Кешірек жаңа білім, дағды игеру нашарлайды

Естің элективті бұзылысы дамиды(қажет мәліметті еске түсірудің қиындауы)

Эмоциональды көріністер

Эмоциональды тұрақсыздық, үрей дамиды

Жағымсыз күйзелістерге ұзақ фиксациялануға бейімділік

Депрессивті көңіл күй дамиды

Жеке адам өмірінің жасқа байланысты өзгерістер пайда болатын белгілі бір кезеңдері:

Жасқа байланысты

Ағзаның гормональды-физиологиялық өзгерісінің(климакс) басталуына сәйкес келеді.

ЭПИДЕМИОЛОГИЯ

Кәрілік алды және кәрілік кезеңіндегі психикалық бұзылыстар шекаралық психикалық бұзылыстар және психоздар түрынде көрінеді. Егде жастағы адамдарда психикалық бұзылыстар жиілігі өте жоғары.

65 жастан асқан адамдарда әртүрлі дәрежедегі психикалық бұзылыстар жиілігі-30-35 пайыз, психоздар мен ақыл кемдігі 3-5 пайыз.

Жасы ұлғайған сайын өзгерістердің пайда болу қауіптілігі артады.

Шекаралық бұзылыстар:

невроз тәрізді

Аффективті бұзылыстар

Тұлғалық өзгерістер жатады

Невроз тәрізді бұзылыстар ұйқы бұзылысымен, денедегі әртүрлі жағымсыз сезімдермен, эмоцональды тұрақсыз көңіл күймен, тітіркенгіштікпен, ешқандай негізсіз жанұясы мен өз денсаулығы үшін урейлену және тб көрінеді. Физикалық әлсіздік, соматикалық жайсыздық қандай да бір қатерлі, дауасы жоқ «өлімге алып келетін»аурудың бар екендігі жөнінде ой тудырады.

Психикалық бұзылыстардың айқын формалары психоз түрінде көрінеді: кәрілік алды немесе инволюционды, кәрілік жас психоздары деп бөлінеді.

Кәрілік алды психоздарына инволюциялық мелонхолия және инволюциялық параноид жатады

Инволюциялық мелонхолия

Басты көрінісі-уреймен жүретін депрессия жағдайы болып табылады.

Науқастар жабырқаулы күйде, үрейшіл болады. Өзін коярға жер таппай күрсінген дыбыстар естіледі, суицидальды әрекет жасауға бейім келеді. Мелонхолиялық ступор болады: бет әлпеті қайғымұңды бейнелейді, беттерінде мұң маскасы болады. Науқаста сандырақтық идеялар байқалады. Өзін өзі кіналау, кемсіту аса тән. Өздерін өмірінен қылмысты факт іздейді. Жақындарының өліміне өзін кіналайды.

Бұл науқастар ерекше күтімді қажет етеді

Инволюциялық параноид

Бұл сандырақтық идеялар дамуымен сипатталады.

Идеялар көңіл күйдің үрейлі-жабырқаулығымен жүреді. Науқастар жақындарының денсаулығы үшін үрейленеді. Науқастардың айтқан сандырақ идеялары шындыққа ұқсап, айналадағыларды шатастырады. Галлюцинаторлы көріністер жиі бақыланады. Жиі есту сипатында болады. Науқастар қабырғаның ар жағынан шу, аяқ дыбысын, жазғырушыдыбыстар еститінін айтады.

Иппохондриялық сезімдердің қосылуы байқалады: науқас денесінде әр түрлі жағымсыз сезімдерге шағымданады.

Бұндай науқастарда сандырақ ұзақ уақыт сақталады.

Сенильді психоз

Ақыл кемістігі күшейген кездегі көрінетін психозы білінеді. Атрофиялық процесстер мида басым болады. Бұл кезде самайда төбеде ми мөлшері кішірейіп, нерв клеткалары өле бастайды.

Сенильді ақыл кемістігі -бұл жасқа байланысты қалыпты өзгерістер өмірінің табиғи сақталуы емес, патологияның болуы. 70-75 жаста, жиі әйелдерде дамиды.

Ауру адам сараң, ұрысқақ, ұсақ-түйекшіл болады.

Естің төмендеуінің әсерінен амнезиялық шатасу болады. Ауру адам қайда екенін білмей, айналасындағылар мен жақындарын танымайды.

Психикалық қызметтің ыдырауы, күшейген кезде амнезиялық афазия болып, айналадағы заттарды танымайды, есік орнына шкафқа кіреді.

Ақыл кеміс/ң делириозды түрі-сананың бұзылуы тәрізді болады.

Ақыл кеміс/ң конфабуляторлы түрі-атеросклероз ауруы қосылып, асқынғанда дамиды.

Көтеріңкі күй

Жайбарақаттық

Тез қимыл

Тынымсыз әбіргершілік