Қазақстан Республикасы аумағындағы шетел азаматтарының құқықтық жағдайы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. Азаматтықтың халықаралық құқықтық мәселелері ... ...4
2. ҚР Азаматтық кодексi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
3. Қазақстан Республикасына шетелдегi азаматтардың тұрақты тұруға келуi ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
3.1. Шетелдiк азаматтардың ҚазақстанРеспубликасынан шығару тәртiбi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
3.2.Хабарлама жiберiледi ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 4
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
Кіріспе
Шетелдік-келген елдің азаматы болып табылмайтын және басқа мемлекеттің азаматтығы бар жеке тұлға.
Шетелдік азамат болу елінің және азаматтық елінің толық аумақтық юрисдикциясында болады. Шетелдіктерге олардың азаматтығы мемлекеті көрсететін дипломатиялық қорғауды консулдық мекемелер жүзеге асырады.
Шетелдіктердің құқықтық жағдайы мемлекетішілік құқықпен және халықаралық шарттармен реттеледі. Халықаралық шарттарда мемлекеттер азаматтығына, нәсіліне, ұлтына, жынысына, саяси нанымына қарамастан барлық адамдарға қолданылуы тиіс әмбебап стандарттар бекітіледі.
Шетелдіктердің құқықтық жағдайы-бұл мемлекеттің аумағында шетелдіктердің құқықтары мен міндеттерінің жиынтығы. Шетелдік режимнің үш түрі бар:
1) ұлттық режим;
2) барынша қолайлылық режимі;
3) арнайы режим.
Ұлттық режим - бұл шетелдіктерді болу мемлекетінің азаматтарымен қоғамдық қатынастардың белгілі бір саласында теңестіру.Ең қолайлы Режим - бұл шетелдіктерге кез-келген үшінші мемлекеттің азаматтары үшін осы мемлекеттің аумағында ең тиімді құқықтық жағдайда қарастырылған құқықтар беру.Шетелдіктерге сондай-ақ міндеттер де қолданылады, шетелдіктер өздері заңды құзырындағы мемлекеттің қылмыстық, әкімшілік, азаматтық жауапкершілігіне жатады.Арнайы режим-бұл қандай да бір саладағы шетелдіктерге белгілі бір құқықтар беру және (немесе) олар үшін осы мемлекеттегі өзге шетелдік азаматтар үшін осы салада көзделгендерден ерекшеленетін белгілі бір міндеттерді белгілеу. Шетелдік өзінің азаматтығынан туындайтын құқықтарды консулдық орналасқан мемлекет рұқсат еткен шамада ғана пайдалана алады немесе міндеттерді орындай алады.Көбінесе шетелдіктер әскери міндет атқармайды, сайлау құқығына ие емес, жоғары мемлекеттік лауазымдарға сайлана алмайды, бірақ шетелдік қарулы күштерде өз еркімен қызмет ете алады.Шетелдіктер болатын мемлекеттің аумағында жазаға тартылмайды және азаматтық мемлекетке жіберіледі. Халықаралық құқықта, егер бұл қылмыстар консулдық

1. Азаматтықтың халықаралық құқықтық мәселелері
Азаматтық дегеніміз-адамның мемлекетпен өзара құқықтары мен міндеттерін анықтайтын құқықтық байланысы. Демократиялық мемлекетте азаматтық мемлекетті басқаруға қатысу құқығын береді және азаматтарға мемлекет тарапынан олардың құқықтарын қорғауды қамтамасыз етеді. Азаматтықтың бұл жағдайы кеңінен таралуда. "Азаматтық" терминінен басқа, бұрын монархияға тиесілі деп анықталған " бодандығын" термині қолданылады. Мемлекет азаматтардың құқықтарын қамтамасыз етеді және олардың міндеттерінің орындалуын бақылайды.Азаматтықты реттеуде мемлекеттің ішкі заңнамасы шешуші рөл атқарады. Мемлекет азаматтардың құқықтарын, азаматтықты алу және жоғалту тәртібін белгілейді. Мемлекеттің өз азаматтарына қатысты халықаралық құқықтағы басты міндеті-оларды басқа мемлекетте болған кезде қорғау.Азаматтық алудың екі негізгі түрі бар: түпнұсқа (туған кезде) және туынды (натурализация). Негізгі бөлігі-туылған азаматтар. Бұл мәселе бойынша мемлекеттердің заңнамасы принциптерге негізделген: қан құқығы және аумақтың құқығы. Қан құқығы принципіне сәйкес бала ата-анасының азаматтығын ұстанады; аумақ құқығы кезінде азаматтық белгілі бір мемлекеттің аумағында туылуына байланысты алынады.Натурализация кезінде белгілі бір мемлекеттің азаматтығын алғысы келетін адам, егер ол кәмелетке толса және ерекше болса, сондай-ақ белгілі бір уақыт ішінде мемлекет аумағында тұрса, өтініш береді. Қазіргі уақытта шетелдікпен некеге тұру актісі азаматтық алуға әкеп соқпайды. Сондай-ақ азаматтық алудың жеңілдетілген тәртібі де көзделуі мүмкін.) птация - адамның өз еланиясы бойынша азаматтығын таңдауы.
Азаматтықты жоғалту мемлекеттің ішкі Заңымен реттеледі. Азаматтық субъектінің бастамасы бойынша немесе мемлекеттің бастамасы бойынша жоғалуы мүмкін. Егер азаматтықты жоғалту нәтижесінде адам азаматтығы жоқ адамды танитын болса, азаматтар азаматтығынан айырыла алмайды.
Азаматтығы жоқ-бұл адамның кез-келген мемлекеттің азаматтығы жоқ құқықтық жағдайы. Азаматтығы жоқ адамдар апатридтер деп аталады. Азаматтығы жоқ абсолютті салыстырмалы болуы мүмкін. Абсолютті азаматтығы жоқ-Туғаннан бастап азаматтығы жоқ. Салыстырмалы азаматтығы жоқ-азаматтықты жоғалту нәтижесінде пайда болған азаматтығы жоқ.
Көптеген азаматтық-бұл адамның екі немесе одан да көп азаматтығы бар заңды жағдайы.
Босқындар мен қоныс аударған адамдардың құқықтық мәртебесі
Босқын-бұл соғыс салдарынан тұрақты тұрғылықты жерінен кетуге мәжбүр болған немесе қарулы қақтығыс тараптарының бірі сол жерден қуылған адам.
"Босқын" термині екінші дүниежүзілік соғыстан кейін соғыстан кейінгі қарулы қақтығыстар мен басқа да төтенше жағдайлар кезінде, адамдардың тұрақты тұратын жерлерінен жаппай зорлық-зомбылық немесе мәжбүрлі түрде қоныс аударуы болған кезде пайда болды. БҰҰ аясында босқындар мәселесін шешуге көмектесу үшін Босқындар істері жөніндегі Жоғарғы комиссардың басқармасы құрылды.
1951 жылғы Босқындардың мәртебесі туралы конвенцияға (12-бап) сәйкес " босқындардың жеке мәртебесі ол тұратын елдің заңдарымен айқындалады. Оның сатып алынған жылжымалы және жылжымайтын мүлікке қатысты құқықтары, әдетте, шетелдіктер пайдаланатын мүлікке қарағанда қолайлы болуы керек. Әрбір босқын Конвенцияға қатысушы барлық мемлекеттердің аумағындағы соттарға еркін жүгінуге құқылы. Босқынның тұрақты тұратын мемлекетінің аумағында әрбір босқын сотқа жүгінген кезде азаматтар сияқты жағдайды пайдаланады (16-бап)".
Босқындар ісі жөніндегі Жоғарғы комиссардың конвенциясы мен Жарғысына сәйкес босқындар - бұл ақылға қонымды қорқынышқа байланысты нәсіліне, дініне, азаматтығына, белгілі бір әлеуметтік топқа немесе саяси сенімдерге байланысты қудалаудың құрбаны болған, азаматтығына жататын елден тыс жерде болған және осы елдің Үкіметінің қорғауын пайдалана алмайтын немесе осындай қорқыныштың салдарынан немесе жеке ыңғайлылыққа байланысты емес себептермен мұндай қорғауды пайдаланғысы келмейтін адамдар.; немесе белгілі бір азаматтығы жоқ және бұрынғы әдеттегі тұрғылықты жерінен тыс жерде болғандықтан, олар мұндай қорқыныштың салдарынан немесе жеке ыңғайлылық себептерімен байланысты емес себептермен орала алмайды немесе қаламайды. Халықаралық құқықтағы босқындарды азаматтығы жоқ адамдар деп атайды, өйткені іс жүзінде олардың мәртебесі азаматтығы жоқ адамдардың мәртебесінен еш айырмашылығы жоқ. Егер азаматтар саяси себептер бойынша босқын болған жағдайда, оларды саяси баспана алуға үміткер ретінде қарауға негіз бар. Саяси баспана алу мәселесін реттеу босқындар орналасқан мемлекеттің заңнамасы мен саясатына байланысты.
Ауыстырылған тұлға - бұл адамның зорлықпен әкетілген барысында Екінші дүниежүзілік соғыс гитлеровцами және олардың пособниками с зиновьевна, олар аумақтарды пайдалану үшін, әр түрлі жұмыстарда. Кейде оларды мәжбүрлі қоныс аударушылар деп атайды.
Шет ел азаматтары -- мемлекеттің азаматтары болып табылмайтын, өзінің мемлекеттің азаматтығына жататынын дәлелдейтін айғақтары жоқ адамдар.
Шет ел азаматтарының және елде азаматтығы жоқ адамдардың мәртебесін айқындайтын негізгі ұстаным ҚР Конституциясының 12-бабында баянды етілген, осы бапқа сәйкес мұндай адамдар республикада азаматтар үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ ҚР азаматтарымен бірдей міндеттер атқарады.

Құқықтық жағдайда Шет ел азаматтарының Қазақстанда тұрақты немесе уақытша болуына қарай айқындалатын бірқатар айырмашылықтары бар. Шет ел азаматтары қандай жағдайда болғанына қарамастан заң алдында бірдей. Олардың құқықтар мен бостандықтарды пайдалануы Қазақстан Республикасының мүдделеріне, Қазақстан Республикасы азаматтары мен басқа да адамдардың заңды мүдделеріне нұқсан келтірмеуге тиіс.

2. ҚР Азаматтық кодексi
12-бап. Жеке тұлға ұғымы
Қазақстан Республикасының азаматтары, басқа мемлекеттердiң азаматтары, сондай-ақ азаматтығы жоқ адамдар жеке тұлғалар болып ұғынылады. Егер осы Кодексте басқаша белгiленбесе, бұл тараудың ережелерi барлық жеке тұлғаларға қолданылады.
Олар демалысқа, денсаулығын сақтауға, жәрдемақыға, зейнетақыға, әлеуметтік қамсыздандырудың басқа да нысандарына, тұрғын жайды пайдалануға, тұрғын үйге, өзге де мүлікке, білім алуға, мәдениет жетістіктерін пайдалануға құқылы. Оларға ұждан бостандығы, жеке басына және тұрғын үйіне тиіспеушілік кепілдігі берілген, олар ҚР азаматтарымен некеге тұра алады және некені бұза алады. Алайда олар сайланбалы мемл. органдарды сайлай алмайды және оларға сайлана алмайды, жалпыхалықтық дауыс беруге (референдумға) қатыса алмайды.
Олар ҚР Қарулы Күштерінде әскери қызмет атқармайды. Шет ел азаматтарының ҚР аумағында жүріп-тұруына, тұрғылықты жерін таңдауына ұлттық заңнамада және халықар. шарттарға сәйкес белгіленген тәртіппен рұқсат етіледі. Алайда мемл. қауіпсіздікті қамтамасыз ету, қоғамдық тәртіпті сақтау мақсатымен бұл аяда шектеу белгіленуі мүмкін. Шет ел азаматтары Қазақстанға ҚР заңнамасына сәйкес келуі және одан кетуі мүмкін. ҚР аумағында қылмыс жасаған, әкімшілік және өзге де құқық бұзушылық жасаған шет ел азаматтары Қазақстан азаматтарымен бірдей жалпы негізде жауапқа тартылады.
Шет ел азаматтары туралы заңнаманы бұзушы шет ел азаматтарының елде болу мерзімі қысқартылуы мүмкін. Аталмыш ережелершет ел дипломаттары және консулдық өкілдік басшылары мен қызметкерлерінің, сондай-ақ ҚР заңнамасы мен халықаралық шарттарда белгіленген адамдардың дипломатиялық пұрсаттылықтары мен иммунитеттеріне қолданылмайды. ҚР-нда босқындардың мәртебесі арнаулы заңнамамен айқындалған.

Қазақстан Республикасы аумағындағы шетел азаматтарының құқықтық жағдайы
Әр елде мемлекет азаматтарының құқықтық жағдайы онда тұрып жатқан шетел азаматтарының құқықтық жағдайынан өзгеше екені б
аршамызға мәлім. Бұл ерекшелік белгілі бір мемлекет аумағына қатысты шетел азаматтары құқықтарының кейбір жағдайларда шектелетіндігінен көрініс табады. Мысал ретінде айтар болсақ, кейбір мемлекеттерде жергілікті жұмыс күштерінің мүдделерін қорғау мақсатында шетелдіктердің заңды еңбек етулеріне қатаң шектеулер қойылған.
Ал басқа мемлекеттерде этникалық тепе-теңдікті сақтау мақсатында азаматтық алу мен тұруға рұқсатнама алудың ерекше күрделі процедурасы белгіленеді. Жалпы ереже бойынша, заң шетел азаматтарына мемлекеттік қызметтермен айналысуға, сайлауға қатысуға, кейбір істермен айналысуға және т.б. тыйым салады. Ұлттық және мемлекеттік мүдделерді қорғаудың аталған шаралары кейбір адамдарға ұнамауы мүмкін, бірақ егер олар заң негізінде орындалатын болса, түсінікті әрі кең көлемде қолданылатын шаралар болып табылатыны даусыз. Жағдайлардың осылайша орын алуын Қазақстандағы шетелдіктерге берілетін құқықтар мен бостандықтарды талдау негізінде де байқауға болады.
Қазақстан Республикасында адам мен азаматтың құқықтары Ата Заңымыз - Қазақстан Республикасының Конституциясымен кепілдендірілген. Қазақстан Республикасының Конституциясы, өз кезегінде, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын бекітуде халықаралық құқықтың нормалары мен қағидаларына сүйенеді. Қазақстанның егемендікке ие болып, тәуелсіз мемлекетке айналуы, оның көптеген мемлекеттермен дипломатиялық қатынастар орнатуына алып келді. Осыған байланысты жылдан-жылға Қазақстан Республикасына әртүрлі жағдайларға байланысты шетел азаматтарының келуі орын алуда. Осы тұста біздің мемлекет алдында оның аумағына келуші шетел азаматтары қандай құқықтар мен міндеттерге ие бола алады деген мәселелер кешені пайда болды. Бұл мәселе тек теориялық қана емес, тәжірибелік маңызға да ие екені даусыз. Бұл мәселелерді шешуде, әрине, кез келген мемлекет халықаралық-құқықтық нормаларға сүйенетіні сөзсіз, сондықтан да халықаралық құқық нормаларының шетел азаматтарының құқықтық жағдайын реттеуге бағытталған кез келген ішкі заңнама нормаларынан басым күшке ие болатыны белгілі. Бұл ереже Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабының 3-тармағында көрініс тапқан: Республика бекіткен халықаралық шарттардың Республика заңдарынан басымдығы болады және халықаралық шарт бойынша оны қолдану үшін заң шығару талап етілетін жағдайдан басқа реттерде тікелей қолданылады.ҚР шетел азаматтарының құқықтық жағдайы туралы ҚР Президентінің заңи күші бар 19 маусым 1995 жылғы Жарлығы азаматтардың үш санатын бөліп көрсетеді:
* Қазақстан азаматтары;
* Шетел азаматтары;
* Азаматтығы жоқ тұлғалар
Олардың бір-бірінен ерекшелігі басқа мемлекеттердегі ерекшеліктермен ұқсас десе де болады. Қазақстанның азаматы ретінде тиісті құжаттық дәлелдемелері бар тұлғалар танылса; Қазақстан Республикасының азаматтары емес және өзiнiң басқа мемлекеттiк азаматтығына қатысты екендiгiнiң дәлелi бар адамдар Қазақстан Республикасындағы шетел азаматтары болып танылады.
Қазақстан Республикасының азаматтары емес және өзiнiң басқа мемлекеттiң азаматтығына қатысты екендiгiнiң дәлелi жоқ адамдар азаматтығы жоқ адамдар болып танылады.
Қазақстан азаматтары құқықтар мен бостандықтардың ең көп көлеміне ие болса, ең аз құқықтар мен бостандықтар көлеміне азаматтығы жоқ тұлғалар ие екені айтпаса да түсінікті жайт. Қазақстан Республикасы Конституциясының 12-бабының 4-тармағында: Конституцияда, заңдарда және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Республикада азаматтар үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ міндеттер атқарады - деп көрсетілген.
ҚР аумағында заң бойынша шетел азаматтарына келесідей құқықтар беріледі:
* еңбек қызметiне және демалысқа;
* денсаулық сақтауға;
* әлеуметтiк қамсыздандырылуға;
* тұрғын үйге;
* тұрғын үй мен өзге де мүлікке меншік етуге;
* авторлық құқыққа ие болуға;
* білім алуға;
* қоғамдық бірлестіктерге қатысуға;
* мәдениет жетістіктерін қолдануға;
* некеге тұруға және оны бұзуға;
* шетел азаматтары үшін ашық Қазақстан Республикасы аумағында еркін жүріп-тұруға;
ҚР заңнамаларымен бекітілген тәртіпте тұрғылықты жерді еркін таңдауға;
* шетел азаматтарына ар-ождан бостандығы кепілдендіріледі;
* тұрғын үйге, ар-намысына және қадір-қасиетіне қолсұғылмаушылық
Шетелдіктер өздерінің құқықтарын жүзеге асыруға қатысты туындаған барлық міндеттерін атқарады, алымдар мен салықтар төлейді, ҚР-да әскери қызметке тартылмайды, мемлекеттік өкілетті және өзге де сайланбалы органдар мен лауазымдарға дауыс бере алмайды және сайлануға құқығы жоқ, сонымен қатар ҚР референдумдарына қатыса алмайды.
Қазақстан Республикасына шетел азаматтарының келу және оның аумағынан кету ҚР шетел азаматтарының құқықтық жағдайы туралы 19 маусым 1995 ж. ҚР Президентінің заңи күші бар жарлығымен, Шетел азаматтарының Қазақстанға келуі мен Қазақстан Республикасынан кетуін тіркеудің тәртібі туралы 12.12.1995 ж. № 301249 Ережемен, 28 қаңтар 2000 ж. №136 Шетел азаматтарының Қазақстан Республикасына келуі мен онда болуы, сонымен қатар Қазақстан Республикасынан кетуінің ережелерімен, ҚР визаларын берудің тәртібі туралы Ережелермен реттеледі. ҚР-ға келу үшін шетел азаматына, негізінен, қолданыстағы төлқұжаты немесе оны алмастыратын құжаттарының болуы жеткілікті.
Алайда қазіргі таңдағы құқықбұзушылықтар мен олардың үрейлі әлеуметтік нысаны - қылмыстардың халықаралық деңгейге көтерілуі мемлекеттер мен қоғамға, онда тұрып жатқан адамдардың өмірі, денсаулықтары мен мүлігіне қауіп төндіруі жиілеп кетті. Бір мемлекетте басталған қылмыс өз жалғасын келесі мемлекеттерде тауып жатқан жағдайлар аз емес. Сондықтан кез келген мемлекет өз аумағына сырттан келетін шетел азаматтарына келу, ол жерде болу мен одан кетудің тәртіптерін немесе қандай жағдайларда келуге не кетуге тыйым салынатынын заң жүзінде егжей-тегжейлі ашып көрсетеді.
Қазақстан Республикасына келу шетел азаматына мына жағдайларда рұқсат етiлмеуi мүмкiн:
а) мемлекеттiк қауiпсiздiктi қамтамасыз ету, қоғамдық тәртiптi қорғау немесе халықтың денсаулығын сақтау мүдделерiне бола;
ә) егер ол Қазақстан Республикасының егемендiгiне қарсы шықса, оның аумағының бiрлiгi мен тұтастығын бұзуға шақыратын болса;
б) егер ол мемлекетаралық, ұлтаралық және дiни дұшпандықты өршiтетiн болса;
в) егер бұл Қазақстан Республикасы азаматтарының және басқа адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн қажет болса;
г) егер ол террористiк әрекетi үшiн сотталған болса немесе сот оны аса қауiптi рецидивист деп таныған болса;
ғ) егер ол бұрын Қазақстан Республикасынан қуылған болса;
д) егер Қазақстан Республикасында бұрын болған кезiнде Қазақстан Республикасындағы шетел азаматтарының құқықтық жағдайы туралы заңдарды, республиканың кедендiк, валюталық немесе өзге де заңдарын оның бұзу фактiлерi анықталған болса;
е) егер келу туралы өтiнiш жасалған кезде ол өзi жайында жалған мәлiметтер хабарлаған болса немесе қажеттi құжаттарды тапсырмаған болса
Келу визаларын немесе оларға сәйкес келетiн басқа құжаттарды Қазақстан Республикасының дипломатиялық және консулдық өкiлдiктерi немесе жекеленген жағдайларда Қазақстан Республикасының бұған арнайы уәкiлдiк алған өкiлдерi бередi.
Қазақстан Республикасынан кету кезінде шетел азаматтары қолданыстағы шетелдiк төлқұжаттар немесе Қазақстан Республикасының бұған уәкiлдiк алған мемлекеттiк органдары берген кету визалары болған жағдайда сол төлқұжаттарды алмастыратын құжаттар бойынша, егер тиiстi елмен жасалған келiсiмде өзгеше тәртiп белгiленбесе, Қазақстан Республикасынан кетедi.
Қазақстан Республикасынан кетуге шетел азаматына мына жағдайларда рұқсат етiлмейдi:
а) егер оны қылмыстық жауапкершiлiкке тарту үшiн негiздер болса - iстi жүргiзу аяқталғанға дейiн;
ә) егер ол қылмыс жасағаны үшiн сотталған болса - жазаны өтеп болғанға немесе жазадан босатылғанға дейiн;
б) егер ол өзiне сот жүктеген мiндеттемелердi орындаудан жалтаратын болса - мiндеттемелер орындалғанға дейiн;
в) Қазақстан Республикасының заңдары белгiлеген өзге де негiздер бойынша.
Шетел азаматының Қазақстан Республикасынан кетуi ол Қазақстан Республикасы азаматтарының, басқа жеке және заңды тұлғалардың елеулi мүдделерiмен байланысты мүлiктiк мiндеттемелердi орындағанға дейiн кейiнге қалдырылуы мүмкiн.
Қазақстан Республикасының аумағында қылмыс жасаған, әкiмшiлiк және басқа құқық бұзған шетел азаматтарына, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында белгiленгеннен басқа жағдайларда, Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей негiздерде жауапкершiлiк жүктеледi.
Қазақстан Республикасында болу ережелерiн бұзған, яғни тұруға құқық беретiн құжаттарсыз тұрған немесе жалған құжаттар бойынша тұрып жатқан, тiркелудiң немесе жүрiп-тұру мен тұрғылықты жер таңдап алудың белгiленген тәртiбiн сақтамаған, өздерiне белгiленген болу мерзiмi өткеннен соң кетуден жалтарған, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiк жүрiп өту ережелерiн орындамаған шетел азаматтары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әкiмшiлiк жауапкершiлiкке тартылады.
Шетел азаматтарының Қазақстан Республикасында болу және Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiк жүрiп өту ережелерiн өрескел бұзуы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген қылмыстық жауапкершiлiкке әкеп соқтырады.
Қазақстан Республикасындағы шетел азаматтарының құқықтық жағдайы туралы заңдарды бұзған шетел азаматына оның Қазақстан Республикасында болу жөнiнде белгiленген мерзiмi қысқартылуы мүмкiн. Шетел азаматының Қазақстан Республикасында болу мерзiмi одан әрi болуы үшiн негiздерi қалмаған жағдайларда да қысқартылуы мүмкiн.
Шетел азаматы мына жағдайларда Қазақстан Республикасының шегiнен қуылуы мүмкiн:
а) егер оның iс-әрекетi мемлекеттiк қауiпсiздiктi қамтамасыз ету немесе қоғамдық тәртiптi қорғау мүдделерiне қайшы келетiн болса;
ә) егер бұл халықтың денсаулығы мен адамгершiлiк қасиетiн сақтау, Қазақстан Республикасы азаматтарының және басқа адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн қажет болса;
б) егер ол Қазақстан Республикасындағы шетел азаматтарының құқықтық жағдайы туралы заңдарды, Қазақстан Республикасының кедендiк, валюталық немесе өзге де заңдарын бұзса;
в) егер Қазақстан Республикасының азаматымен некеге тұруы оны Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға қалдыру үшiн негiз болып табылып, заң актiлерiмен белгiленген тәртiппен неке заңсыз деп танылған жағдайда.
Қуып жiберу туралы шешiмдi Қазақстан Республикасының бұған уәкiлдiк берiлген мемлекеттiк органдары қабылдайды. Шетел азаматы осы шешiмде көрсетiлген мерзiмде Қазақстан Республикасынан кетуге мiндеттi. Кетуден жалтарушылар мұндай жағдайда прокурордың санкциясы бойынша ұсталуға және ықтиярсыз қуылуға жатады. Бұл орайда қуып жiберу үшiн қажет мерзiмге ұстап қалуға жол берiледi. Олар Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген тәртiппен iшкi iстер органдарының арнаулы мекемелерiнде ұсталады.
Азаматтық қатынастарда шетелдіктерге заң бойынша кейбір шектеулер қойылатынына жоғарыда атап өттік. Алайда осы шектеулерге ерекше көңіл аударған жөн. Айрықша құқықтық мәнге ие айғақ - Қазақстан заңнамасы шетел азаматтарын келесідей бөліп қарастыратындығында:
Қазақстанда тұрақты тұратын шетел азаматтары;
және уақытша жүрген шетел азаматтары
Шектеулердің көлемі Сіз осы екі топтағы шетел азаматтарының қайсысына жататындығыңызға байланысты. Ерекшелікті көрсететін белгі не болып табылады? деген сұрақ туындауы сөзсіз. Оған жауап: Қазақстан Республикасында тұрақты тұрушылар деп, соған iшкi iстер органдарының берген рұқсатын және шетелдiк азаматтың Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярлығын алған шетелдiк азаматтар танылады. Қазақстан Республикасында өзгедей заңды негiзде жүрген шетел азаматтары Қазақстан Республикасында уақытша болатындар деп есептеледi. Олар белгiленген тәртiппен келген кезден бастап санағанда 3 күн мерзім ішінде ішкі істер органдарында тiркелуге және өздерiне белгiленген болу мерзiмi өткен соң Қазақстан Республикасынан кетуге мiндеттi.
Шетел азаматтарының орта есеппен алғандағы арақатынасы, тұрақты тұратын шетел азаматтарының көлемі 4% болса, уақытша жүрген шетел азаматтарының саны 96%-ға саяды. Яғни, Қазақстан аумағындағы шетел азаматтарының негізгі бөлігі бизнес мәселесімен жүргендер десе де болады. Жоғарыда атап өткеніміздей, осы екі шетел азаматтары санаттары әртүрлі құқықтық мәртебеге ие. Қазақстанда тұрақты тұратын шетел азаматтары азаматтық қатынастарға түсу кезінде Қазақстан азаматтарымен тең негізде құқықтарға ие болады, мысалы: жұмысқа орналасуға, жылжымайтын мүлікті сатып алуда, Қазақстан аумағында ұзақ уақыт болуға және т.б. Ал уақытша жүрген шетел азаматтарының, Қазақстан азаматтары мен тұрақты тұратын шетел азаматтарымен салыстырғанда, құқықтары біршама шектелген.
Мысал келтіретін болсақ, олар Қазақстан аумағында ұзағырақ болу үшін белгілі бір себептері болуы керек. Қазақстан аумағында компания ашатын болған жағдайда, уақытша жүрген шетел азаматы жұмысқа орналасып, сол еңбегіне жалақы алу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.