Қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

«Ш. Есеноватындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті» комерциялық емес акционерлік қоғамы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пәні: Қылмыстық құқық

Тақырыбы:Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстар

Орындаған: ЮП-19-3 тобы студенті Жұмашев Ш

Рецензент: Алибеков С.

Актау 2021

ЖОСПАР

КІРІСПЕ . . . 3

1ҚОҒАМДЫҚ ҚАУІПСІЗДІККЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРҒА ЖАЛПЫ СИПАТАММА . . . 5

Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың түсінігі, мазмұны . . . 5
Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың түрлері және олардың ерекшеліктері . . . 9

2 ҚОҒАМДЫҚ ҚАУІПСІЗДІККЕ ҚАРСЫ . . . 12

2. 1. Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың арасынан ұйымдасқан қылмыстық топтардың жасайтын қылмыстары . . . 12

2. 2. Жалпыға бірдей қауіпті заттарды қолдану ережелерін бұзумен байланысты қылмыстар . . . 20

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 26

ҚОЛДАНЫЛЫҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 28

КІРІСПЕ

ҚР Қылмыстық кодексінде қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілік қарастырылған, бұл тарауға заң шығарушы 26 қылмыс құрамын енгізген. "Ұлттық Қауіпсіздік" ұғымы қауіп немесе ешкімге ештеңеге қауіп төндірмейтін жағдай ретінде анықталады. 9-тарауға енгізілген қылмыстар қандай да бір нақты адамға емес, әлеуметтік мүдделерге-тұтастай қазақстандық қоғамның тіршілік қауіпсіздігі зиянын тигізеді. Бұл ретте әртүрлі жұмыстарды жүргізу кезіндегі қауіпсіздік, жалпы қауіпті заттармен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік, тұтас алғанда қоғам өмірі үшін қауіпсіз жағдайлар сияқты қоғамдық құндылықтар қылмыстық әсерге ұшырауы мүмкін.

9-тарауда аталған қылмыстардың рулық объектілері қоғамдық қауіпсіздік және қоғамдық тәртіп болып табылады.

Қоғамдық қауіпсіздік-бұл адамның, қоғамның және мемлекеттің өмірлік жәрмеңкесі мүдделерінің ықтимал қауіп көздерінен қорғалу жағдайын қамтамасыз ететін механизм болып табылатын экономикалық, саяси, ұйымдастырушылық және құқықтық сипаттағы шаралар жүйесі.

Қоғамдық тәртіп-бұл қоғамдық тыныштық жағдайын, қоғамдық орындарда азаматтардың лайықты мінез-құлқын қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастардың жиынтығы, қылмыстардың қалыпты құрамы олардың бірқатары ресми құрамы бар қылмыстарға жататындай етіп жасалған. Мысалы, заңсыз әскерилендірілген құралымды қазақ елі (ҚК 236-б. ), бандитизм (ҚК 237-Б. ) және қылмыстың басқа иә жекелеген құрамдары материалдық, мысалы, атыс қаруын ұқыпсыз сақтау (ҚК 253-б. ), өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу (ҚК 256-б. ) және басқалар ретінде құрастырылған.

Қоғамдық қауіпсіздікке және қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстардың көпшілігі кінәнің қасақана түрімен сипатталады, алайда жекелеген қылмыстар абайсызда жасалады, мысалы, атыс қаруын ұқыпсыз сақтау (ҚК 253-бабы) .

Қылмыстардың негізгі бөлігінің субъектілері 16 жасқа толған, ақыл-есі дұрыс адамдар келеді мүмкін. ҚК-нің 15-бабына сәйкес қылмыстардың кейбір құрамының субъектілері 14 жасқа толған адамдар адам мүмкін (ҚК-нің 233, 234, 242-баптары, 257 және 258-баптарының 2 және 3-бөліктері) . Кейбір қылмыстар субъектіге арнайы белгілер беруді талап етеді, мысалы, келісім-шарт немесе арнайы тапсырма бойынша адамның қаруды, оқ-дәрілерді, жарылғыш заттарды немесе жарылғыш құрылғыларды қорғау міндетін орындауы (ҚК 254-бабы) .

Қоғам дамуының қазіргі кезеңінде мемлекет адамның, оның қадір-қасиетінің, ажырамас құқықтары мен бостандықтарының ең жоғары құндылық екенін мойындайды. Адамның басымдығы адамдар арасындағы достық оқу-әдістемелік, жатақхана ережелерін сақтауды, жас ұрпақты тәрбиелеуге қамқорлық жасауды, қауіпсіз пайдалану мен жоғары қауіп көздерін пайдалануды, сау халықты қамтамасыз ететін жағдайлар жасауды қажет етеді. Олардың бұзылуы адамдардың өмірін бұлдыратады, олардың қалыпты жұмыс істеуіне, бос уақытын өткізуге және демалуға кедергі келтіреді, жасөспірімдердің қалыпты тәрбиесіне кедергі келтіреді, балалармен жазатайым оқиғаларға, материалдық құндылықтардың өліміне және т. б. Сондықтан мұндай әрекеттер қоғамдық қауіптің жоғары деңгейіне тап және олардың бірқатары қылмыс деп танылды.

ҚР азаматының, оның тұрғындарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мемлекеттің, биліктің барлық тармағының конституциялық міндеті болып табылады. Біздің еліміздегі адам қауіпсіздігі проблемасының шиеленісуіне себеп болған себептердің бірі-80-жылдардың ортасында біздің қоғамды дүр сілкіндірген жәрмеңкесі және қайтымсыз өзгерістер және өмірдің барлық салаларында толық құлдырау. Бүгінгі күні кездесетін қауіп-қатерлер ауқымы бұрынғыға қарағанда кең және алуан түрлі. Қазақстанның шекарасында және оның ішінде этносаралық қақтығыстар мен қақтығыстардың саны өсуде, тапаншадан гаубицаға дейін есепке алынбаған қарудың үлкен саны қорғансыз халықты ғана емес, тіпті арнайы қызмет мамандарын иә үрейлендіреді.

Қоғамдық қауіпсіздік тиісті құқықтық нормаларда бекітілген белгілі бір шарттардың болуын болжайды, олардың қатаң сақталуы азаматтардың өмірі мен денсаулығын қорғауға, олардың мүлкіне қол сұғылмауына, сондай-ақ мемлекеттік және қоғамдық ұйымдардың қалыпты қызметіне кепілдік береді.

1ҚОҒАМДЫҚ ҚАУІПСІЗДІККЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРҒА ЖАЛПЫ СИПАТАММА

1. 1 Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың түсінігі, мазмұны

Қоғамның әрбір мүшесінің өмір сүру жағдайының қауіпсіздігін және олардың қалыпты әрекетін, қоғамдық тәртіпті, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастарға қол сұғатын қылмыстық заңда көзделген қоғамдық қауіпті әрекеттер қоғамдық қауіпсіздікке және қоғамдық тәртіпке карсы қылмыстар деп аталады. Қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке карсы қылмыстарды жасағанда зиян нақты бір адамның мүддесіне емес, қоғамдық. а. ғ мүдделерге - тұтастай қоғам өмірінің қауіпсіз шартсен жағдайларына зиян келтіреді.

Қоғамдық қауіпсіздік дегеніміз - азаматтардың өмірі мен денсаулығын, материалдық және өзге де құндылықтарды сақтауды қамтамасыз ету мақсатында жалпы қауіп-қатер көздерін сақтандыру саласындағы қоғамдық қатынастардың жиынтығы. Қоғамдық тәртіп - бұл адамдардың, мекемелердің, кәсіп орындардың, ұйымдардың қалыпты әлеуметтік-пайдалы қызметін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар жүйесі. Қоғамдық тәртіп құқықтық нормалар кешенімен бірге өмір сүру, адамгершіліқ әдет-ғұрып кәемес т. б. ережелермен орнатылады.

Қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қол сұғатын барлық қылмыстарды мынадай топтарға бөлуге бастау:

1) қоғамдық кауіпсіздікке қарсы қылмыстар (терроризм, кепілге адам алу, қарақшылық және т. б. ) ;

2) қоғамдық тәртіпке карсы қылмыстар (бұзақылық, тағылық және т. б. ) ;

3) әр түрлі өндіріс қызметіндегі қауіпсіздік ережелерін бұзуға байланысты қылмыстар (кен өндіру немесе құрылыс жүргізген кезде қауіпсіздік ережелерін бұзу) ;

4) қауіпті заттарды қолдану ережелерін бұзуға байланысты қылмыстар (қаруды, оқ-дәріні, жарылғыш заттарды немесе жарылғыш құрылғыларды сату, сақтау, тасымалдау немесе алып жүру, қаруды заңсыз жасау, қаруды ұрлау емес, бопсалау және т. б. ) .

Қылмыстық кодексте жазалау қатерімен тыйым салынған айыпты қоғамдық қауіпті әрекет (іс-әрекет немесе әрекетсіздік) қылмыс деп танылады. Қылмыстық заңды ұқсастығы бойынша қолдануға жол берілмейді.

Көптеген Батыс Еуропа елдерінің қылмыстық құқықтарында, қылмыстың формальді анықтамаларына түсінік беруі орын алған, отанымыздың қылмыстық құқықтарына тән, қылмыстық заңда, жазалау қатерімен тыйым салынған материалды-формальді анықтамадағы әрекет дәстүрлі түрде орын алғандығы белгілі.

Егер қылмыстың түсінігі формальді анықтамаға түсінік бере отырып қол сүғушылықтың құқыққа қарсы формальді белгілеріне сілтеме жасаса, ал материалдық анықтамада формальді белгілерімен міндетті түрде материалды қоғамға қауіптілік, әрекет немсе әрекетсіздік болып табылады.

Қылмыстың түсінігі Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексі 9-бабында берілген. Осы кодексте жазалау қатерімен тыйым салынған айыпты қоғамдық қауіпті әрекет (іс-әрекет немесе әрекетсіздік) қылмыс деп танылады.

Берілген анықтамаға сәйкес, қылмыс міндетті белгілерімен сипатталынады. Бұл - қоғамға қауіптілік, оның құқыққа қайшылығы, кінәлілік және жазалылық. Тек қана осы көрсетілген белгілердің жиынтығының болуымен ғана байланысты қол сұғушылық қылмыс болып табылуы мүмкін.

Қылмыстың бірінші белгісі - оның қоғамға қауіптілігі. Қоғамға қауіптілік - қылмыстың заңмен қорғалған қоғамдық өзін-қатынасқа нақты қауіптілікті тудыратын немесе зиянын тигізетін қылмыстың объективті белгісі (әрекет немесе әрекетсіздік) .

Қоғамға қауіптілік қылмыстың нақты түрдегі сапалық белгісі болып табылады, яғни заң атқарушы тек осы қоғамға қауіптіліктің белгілерін анықтаумен ғана байланысты әрекет немесе әрекетсіздіктің қылмыс қатарына жатқызуға болатындығын дәлелдеп көрсетеді. Қоғамға кауіптілік іс-әрекеттің қоғамдық қатынастарға зиян келтіруін немесе зиян келтіру қауіпін туғызуы белгілерімен сипатталанады. Заң атқарушы, егер қолсұғушылыққа тыйым салуды міңдетті түрде таба отырса, қауіп туғызған нақты әрекет немесе әрекетсіздікті әрқашан иә қылмыс қатарына жатқыза бермейді. 3

Қоғамға қауіптілік - тек қылмысқа ғана қатысты деп айтуға не болмайды. Әкімшілік құқық мысалы, қоғамға немесе мемлекетке жеке адамға зиян тигізеді. Бірақ олардың қоғамға қауіптілігі едәуір төмен.

Заң шығарушы қылмысты басқа құқық бұзушылықтан айырып көрсетуі үшін, қол сүғушылықтың нәтижесінде болатын зардаптардың белгілерін сипаттайтын белгілерді ҚК-тің Ерекше бөлімі баптарының диспозициясында көрсеткен. Қоғамға қауіптілік қоғамды зиянды әрекеттің өзінің тікелей ерекшелігіне, яғни екара істеу уақыты, орны, тәсілі, жағдайларға байланысты әр түрлі келеді мүмкін. Мысалы: тиісті рұқсат етілмеген немесе тыйым салынған жерлерде емес, тыйым салынған аңдарға қатысты аң ауланса, ол заңсыз болып табылады. Қылмыстық кодекстің 296-бабы в) бөлігі бойынша . механикалық көлік кұралдарын жүргізуші адамның жол қозғалысы немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзуы, абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірсе, онда осы бап бойынша болған жағдайда жауаптылық әкімшілік ретпен қарастырылады.

Қылмыс жасаған кезде ол алты жасқа толған адам қылмыстык жауапқа тартылады.

Қылмыс жасаған кезде 14 жасқа толған адамдар кісі өлтіргені (96-бап), денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіргені (103-бап), ауырлататын мән-жайлар кезінде денсаулыққа орташа ауырлықтағы зардап келтіргені (104-бап 2-бөлігі), зорлағаны (120-бап), жыныстық сипаттағы күштеу әрекеттері (121-бап), адамды ұрлағаны (125-бап), ұрлық жасағаны (175-бап), кісі тонағаны (178-бап), ұрып-соққаны (179~бап), қорқытып алғаны (181-бап), терроризм (233-бап), адамды кепілге алу (234-бап), террорлық акті туралы біле тұра көрінеу өтірік хабарлағаны (242-бап), қару-жарақты, өқ-дәріні, жарылғыш заттар мен жарылғыш құрылғыларды ұрлағаны емес, қорқытып алғаны (255-бап), ауырлататын мән-жайлардағы бұзақылығы (257-бап 2, 3-бөлігі), тағылық (258-бап), есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды ұрлағаны емес, қорқытып алғаны (260-бап), ауырлататын мән-жайлар кезінде қайтыс болған адамдардың мүддесін және олардың жерленген жерлерін қорлағаны (275 бабы 2-бөлігі), көлік кұралдарын немесе қатынас жолдарын қасақана жарамсыз еткені (299-бап) үшін қылмыстық жауапқа тартылуға оқуға тиіс. 4

Қылмыстық қауіпсіздік деп ~ адамдардың қауіпсіз өмір сүруін, бірқалыпты қызметін, радиоактивті материалдарды залалсыз пайдалану, қаруды, өқ-дәріні, жарылғыш заттарды немесе жарылғыш қондырғылар-дары тиісінше және қауіпсіз пайдалану, сондай-ақ тау-кен немесе құрлыс жұмыстарын қауіпсіз жүргізуді реттейтін қоғамдық қатынастарының жиынтығы болып табылады.

Бұл қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың топтық объектісі болып табылады. Бұл қоғамға қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың тікелей объектісі қоғамдық қауіпсіздіктің жекелеген салалары (адам өмірінің және оның қызметінің қауіпсіздік шарттар; ерекше қауіп көзі болып табылатын заттарды пайдалану, өліммен аяқталатын зардап түғызуы мүмкін жұмыстарды жүргізу және т. б. ) болып табылады. Осы топқа жататын кейбір қылмыстардың қосымша тікелей объектісі адамның өмірі, денсаулығы келеді мүмкін.

Объективтік жағынан алғанда қоғамдық қауіпсіздікке жататын қылмыстардың көпшілігі әрекет арқылы (ҚК-тің 233 және басқа баптары) ; ал қайсы біреулері әрекет немесе әрекетсіздік күйде (мысалы: ҚК-тін 245, 246 баптары) жүзеге асырылады. Кейбір қылмыс құрамының нормалары бланкеттік диспозицияға негізделген (ҚК-тің 245, 246, 251 баптары) .

Көптеген қылмыстар құрам жағынан формальдық (ҚК-тің 233-234, 237 баптары), ал қайсы біреулері материалдық құрамға (ҚК-тің 245, 244 баптары) жатады. Адамның, оның құқықтары мен бостандығын ең жоғарғы әлеуметтік құндылық деп тану адамдардың қауіпсіз тіршілігін, қоғамдық және мемлекеттік құрылымдардың қалыпты қызмет атқаруын қамтамасыз барасыз алатын, тиісті әлеуметтік жағдайлар құрулуына байланысты. Азаматтардың еңбек етуімен демалуы, мемлекеттік тәртіпті қорғау үшін қажетті жағдайлар құруға бағытталған құқықтық шаралар жүйесі адамдардың, қоғамдық және мемлекеттік мүдделердің әлеуметтік қорғалуын қамтамасыз ететін жәрмеңкесі фактор болып табылады. Қоғамдық қауіпсіздік және қоғамдық тәртіпке бағытталған қол сүғушылық үшін жауаптылық көздейтін ҚР ҚК 9-тарауынын нормалары осындай шаралардың қатарына жатады.

Қоғамдық қауіпсіздік жәңе қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыс-тардың ерекшелігі олардың қоғамдық қатынастардың қалың тобы үшін зиянды екендігіне (жеке бастың, кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың және басқа әлеуметтік құрылымдардың қалыпты жұмыс атқаруының қауіпсіздігі үшін) . Бұл санаттағы қылмыстарды жасау кезінде тек жеке бір адамның мүддесіне ғана емес, қоғам өмірінің қауіпсіз жағдайларына тұтасынан, яғни қоғамдық жәрмеңкесі мүдделерге зиян келтіреді. Осыған байланысты, түгел қоғам өмірінің қалыпты және қауіпсіз жағдайлары, қоғамдық тәртіп, түрлі жұмыстар жүргізу және жалпыға бірдей қауіпті заттарды қолдану кезіндегі қауіпсіздік сияқты әлеуметтік құндылықтар тікелей қылмыстық ықпалға үшырауы мүмкін. Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық қодексінің жалпыға бірдей қауіпсіздікті қоғамдық қауіптілікті оның тар мағынасында ғана емес, сол сияқты қоғамдық адамгершілікті, т. б. қамтамасыз етуші қоғамдық қатынастардың үлкен тобының құрамдас бөлшегі ретінде қарастырады. Бұл қоғамдық қатынастардың барлық жиынтығы Қылмыстық кодексте қоғамдық қауіпсіздік (кең мағынасында) және қоғамдық тәртіп деп аталып, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 9-тарауына кіретін қылмыстардың текті объектісін құрайды. Заңга сәйкес, Қылмыстық қодексінің 9-тарауының нормаларымен құрастырылған қылмыстардың объектісі - қоғамдық қауіпсіздік және қоғамдық тәртіп болып табылады, яғни, қоғамның әр мүшесінің өмір сүру жағдайының қауыпсіздігін, әр түрлі жұмыстар жүргізу кезінде және жалпыға бірдей қауіпті заттарды қолдану барысында жеке бастың, қоғамның немесе мемлекеттің мүдделерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ететіндей қоғамдық қатынастардың жиынтығы.

Объективті жағынан алғанда, қоғамдық қауіпсіздік және қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстардың көпшілігі әрекет арқылы жасаланады:

• терроризм (Қылмыстық кодексінің 233-бабы), адамды кепілге алу (ҚК-нін 234-бабы), бұзақылық (ҚК-нің 257-бабы) және басқалары.

Жекелеген қылмыстар тек әрекетсіздік иә арқылы жасалуы мүмкін:

• атом энергетикасы объектілерінде қауіпсіздік ережелерін бұзу (ҚК-нің 244-бабы), тау-кен немесе құрылыс жұмыстарын жүргізу кезінде қауіпсіздік ережелерін бұзу (ҚК 245-бабы) және басқалары.

Қоғамдық қауіпсіздік және қоғамдық тәртіпке карсы қылмыстардын көпшілігі формальды құрамдас қылмыстар қатарына жатады:

• заңсыз әскерілендірілген құраманы қазақ елі (ҚК-нің 236-бабы), қаруды заңсыз жасау (ҚК-нің 252-бабы) және тағы басқа кейбір қылмыстардың кұрамы материалды болып құрастырылған, мысалы, өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу (ҚК-нің 256-бабы) . 5

Субъективті жағынан алғанда, қоғамдық қауіпсіздік және коғамдық тәртіпке қарсы қылмыстардың көпшілігі қылмыстың қасақана түрінің болуымен сипатталады. Бірқатар қылмыстар тек абайсызда жасалады, мысалы, атыс қаруын ұқыпсыз сақтау (ҚК-нін 253-бабы) .

Қылмыстық кодексінің 233, 234 баптардың 2-бөлімі, 235, 237-240 баптарында көзделген қылмыстарда мақсат міндетті белгі болып табылады.

Қарастырылушы қылмыстардың субъектілері ~ ол алты жасқа толған тұлғалар. Ал Қылмыстық кодекстің 233, 234, 242, 255 - 1, 2-бөлімдері, 257-258 баптарымен көзделген. Қылмыстардың субъектілері 14 жасқа толған түлғалар болып табылады. Көп жағдайларда бұл қылмыстардың субъектілері жеке тұлғалар болса, жекелеген жағдайларда - арнайы белгілері бар тұлғалар келеді мүмкін.

1. 2 Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың саламатты ұрпақ және олардың ерекшеліктері

Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстар қоғамдық тыныштық жағдайын, әлеуметтік қүрылымдардың қалыпты қызмет атқаруын, түрлі жұмыстар жүргізу кезінде немесе қоғамдық заттарды қолдану кезінде жеке бастың, қоғамның немесе мемлекеттің мүдделерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуші қоғамдық қатынастарға елеулі зиян келтіруші немесе мұндай зиян келтіру қауіпін тудырушы, қылмыстық заңға көзделген қоғамдық қауіпті әрекеттерден тұрады.

Қарастырылушы қылмыстарды тікелей объектілерге байланысты төменгідей топтарға бөлуге бастау:

1. Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстар. Қылмыстардың аталган тобы қоғамдық өмірдің кез-келген бөлігінде жасалып, тұтас қоғам өмірінің қалыпты, қауіпсіз жағдайын сақтау саласындағы ең жәрмеңкесі мүдделерді қозғауы мүмкін. Олардың қатарына Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінін 233-243-баптарымен көзделген қылмысты әрекеттер жатады.

2. Түрлі жұмыстар жүргізу кезінде қауіпсіздік ережелерін бұзумен байланысты қылмыстар. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 244-246-баптармен көзделген кылмыстар құрайды.

3. Жалпыға бірдей қауіпті заттарды қолдану ережелерін бұзумен байланысты қылмыстар. Бұл топқа Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 247-256 баптарымен көзделген әрекеттер кіреді.

4. Қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстар. Қоғамдық тәртіп -қылмыстың объектісі ретінде қоғамдық тыныштықты, азаматтардың еңбектенуі, демалуы, түрмысьг үшін, сонымен қатар, кәсіпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың жұмысы үшін қалыпты жағдай қамтамасыз барасыз алатын қоғамдық қатынастар жүйесінен тұрады. Бұл топтағы қылмыстарға Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 257-258 баптарымен көзделген әрекеттер жатады.

Олар қоғамға қауіпті әрекет жасайды. Басқа адамдарды қылмысқа итермелейді немесе өзі байқамай адамды қылмыскер етіп тәрбиелеуі мүмкін. Біздің міндетіміз бұған жол бермеу, құқық бұзушылықтың алдын алу, адамды өркениеті қоғамның баласы етіп тәрбиелеу. Бұл мақсатқа жету үшін көптеген салалар өз үлестерін қосады. Соның ішіндегі саяси, әлеуметтік, экономикалық, құқықтық салаларды атап өтуге арналған шаралар бастау. адамдарға қарсы қылмыстарды зерттегенде ең алдымен олардың алдын алу, мұндай қылмыстарды болдырмау жолдарын қарастырған дұрыс. Ал, қылмыс жасалып қойса, әқ) қылмыстық заңдармен дұрыс саралап, әділ жаза тағайындау аса. а. ғ. Ол үшін қоғамғ қарсы қылмыстардың қатарына қандай іс-әрекеттер жататындығын, олардың құрамын, белгілерін білуіміз қажет. Оларды басқа қоғамға қауіпті іс-әрекеттереден айырып дұрыс саралау керек. Осыларды толық зерттеп болғаннан дауылдан кейін ғана олармен күресудің жолдарын, тиімді тәсілдерін және алдын алу шараларын ойластырып, қарастыруға бастау.

Еліміздің тәуелсіз, демократиялық, құқықтық мемлекет болып жарияланғанына ол төрт жыл болды. Осы жылдар ішінде көптеген іс тындырылғаны мәлім. 1997 жылы шілде айының ол алтыншы жұлдызында Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексі қабылданып, ол 1998 жылдың 1 қаңтардан бастап заңды күшіне кеттік тіркеудің.

Жаңа Қылмыстық заңның ең басты міндеттерінің бірі - адам, қоғам, мемлекет мүддесін қорғау болып табылады.

Қылмыстық құқық жеке құқық саласы ретінде адамды, оның құқықтары мен бостандықтарын, қоғамды және мемлекетті қылмыстық қол сұғушылықтан қорғауға бағытталған қоғамдық қатынастарды реттейді.

Жеке адам мен қоғам арасындағы қақтығыстардың қайсысының қоғамға қауіптілік дәрежесінің басым екендігін анықтау және оған осы мәселеде қылмыстық кұқылық шараларды макроэкономикалық тепе - қылмыстық заңның негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. Адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары мемлекет арқылы қорғалады. Қазақстан Республикасының Конституциясының ІІ-бөлімі осы мәселеге тікелей арнаған. Конституцияның 1-бабында "Ең қымбат қазына - адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары", - деп жарияланған. 1

Осыған орай, Қазақстан Республикасындағы барлық құқық салалары, оның ішіңде Қылмыстық кодексте адамды корғауды өзінің міндетті деп санайды. Қазақстан Республикасының ҚК - нің 2-бабында адам және азаматтың құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау ең басты міндет ретінде көрініс тапқан. Қазақстан Республикасында барлық заңдары жеке бостандықтарын қорғауға әруақытта артықшылық береді.

Күнделікті өмірде қылмыс жасайды, қоғамдық тәртіпті бұзды деген сөзді жиі естуге бастау. Демек, мұндай әрекет жасаушылар білмей немесе қасақана заңдылықтың, құқық тәртібін бұзады. Соның нәтижесінде құқық бұзушылық пайда бастау. Құқық бұзушылық дегеніміз құқыққа қарсы, қоғамға қайшы, түлғаға зиянды, қауіпті кінәлі деп танылып жазаланатың әрекет немесе әрекетсіздік.

Қылмыс - бір адам арқылы емес бірнеше адамның бірігуі арқылы істелуі мүмкін. Бірнеше адамның қылмыс істеуінің нәтижесінде істелген қылмыстың мәні, одан туындайтын зиянның мөлшері де жеке дара адам істеген жауапты болатын адамдардың соның тұра анықтау қажеттілігі туындайды. 2

Сондай-ақ бұл адамдардың жауаптылығының негізімен шегін, олардың әрқайсысының бірігіп қылмыс істеудегі кінәсінің мәні мен дәрежесіне қарай салыстыру, әрбір қылмыскердің жеке тұлғасынын

ерекшеліктерін анықтаудың атағы зор. Қылмысқа қатысу институттар ғана осы мәселелерді жәрмеңкетауға толық мүмкіндік туғызады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.