Биосфера - адам өмір сүру ортасы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

1. КІРІСПЕ 3

2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ 4

Адам денсаулығы және қоршаған орта 4
Өмір сүру ортасы жайлы түсінік 6
Биосфера - адам өмір сүру ортасы. 8

3. ҚОРЫТЫНДЫ 10

4. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 11

КІРІСПЕ

Адам тіршілігінің ортасы (Среда жизни человека) (дұрысы: адамның өмір сүру ортасы) - табиғи ортаның, квазитабиғи дамыған ортаның ("екінші табиғаттың"), елді мекендердің (инфрақұрылымның) және пәтерішілік (тұрғын) ортаның (артетабиғи ортаның), әлеуметтік-психологиялық орта мен ортаның лшынтығы, яғни адамға әсер етуші табиғи, табиғиантропогендік және әлеуметтік-экономикалық факторлар кешені

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2. 1 Адам денсаулығы және қоршаған орта Адамның күнделікті тіршілігі қоршаған орта жағдайларымен тығыз байланысты. Тірі ағзаларға тән көптеген қасиеттер адам ағзасына да тән. Адамның тынысалуы, тамақтануы, өсуі, дамуы табиғи орта жағдайында өтеді. Сондыктан да адам тіршіліктің құрамды бір бөлігі болып есептеледі. Сонымен бірге адам - өзі өмір сүріп отырған қоғамдағы саналы тұлға. Адамның өсуіне, дамуына және тұлға ретінде қалыптасуына әлеуметтік жағдайлардың ықпалы зор. Басқа ағзалар белгілі табиғи орта жағдайларында тіршілік етуге бейімделген. Адам барлық табиғи орта жағдайларында тіршілік ете алады. Өзіне қажетті жағдайларды саналы түрде жасап алуға кабілетті. Жер бетінде өмір сүрген ежелгі адамдар басқа ағзалар сияқты орта жағдайларына тәуелді болды. Қоғамның даму дәрежесіне сәйкес адамның табиғатқа тәуелділігі бірте-бірте бәсеңдей бастады. Адам табиғи мақсатына қарай саналы түрде өзгертті. Денсаулыққа әсер ететін жағымсыз факторлар Адамның денcаулығына қоршаған табиғи орта жағдайларының әсері зор. Адамға дем алатын ауаның, күнделікті пайдаланатын ауыз судың, тағамның таза болуынын маңызы ерекше. Адамның мұкият ойланбай жасаған кейбір іс әрекеттері денсаулығына зиянды. Мыңдаған жылдар бойы қалыптасқан орта жағдайларының зиянды өзгерістері адам денсаулығына кері әсер етеді. Әсіресе, бұл жағдай Қазакстанда ерекше байқалуда. Мысалы, Арал теңізінің тартылуы, ядролық сынақтардың жүргізілуі және т. б. атауға болады. Адам денсаулығына өмір сүру салтын дұрыс ұстануы да әсер етеді. Темекі тарту, ішімдікті пайдалану, дұрыс тамақтанбау және т. б. жағдайлардан адам денсаулығы бұзылады. Кейде еңбек етудің қолайсыздығы, тұрмыстық жағдайлардың нашарлауы денсаулыққа кері әсер етеді. Салауатты өмір сүру салтын дұрыс ұйымдастыра білмеу, медициналык жәрдемнің дұрыс көрсетілмеуі де әсерін тигізеді.

Денсаулыққа жағымды әсер ететін факторлар бірнеше топка бөлінеді:

1. Бұлшықет қимылдарының белсенділігі. Адамның барлык тіршілік әрекеті түрлі кимыл-козғалыстар жиынтығынан тұрады. «Қозғалыс - тіршілік тірегі» деген ұғымда зор мән бар. Қозғалыс белсенділігі жұмыс істеу қабілетін арттырады, түрлі ауруларға қарсы тұруына көмектеседі.

Тынысалу мүшелерінің жұмысын жақсартып, жүрек бұлшықеттерін шынықтырады, зат алмасудың қалыпты жүруін қамтамасыз етеді. Әсіресе спорт пен дене шынықтыру жаттығулары қозғалыс белсенділігін арттырады.

2. Еңбек пен демалысты дұрыс ұйымдастыру. Бұлардың денсаулық үшін маңызы зор. Адам өмірінде еңбек басты орын алады. Еңбек ету арқылы адам өзіне қажетті жағдайларды жасап алады. Шектен тыс еңбек ету ағзаның қажуына әкеп соқтырады. Сондықтан да еңбек ету мен демалысты дұрыс үйлестіре білу қажет. Бұл адам ағзасындағы барлық мүшелердің жұмысын жақсартады. Адамның ұзақ өмір сүруіне де септігін тигізеді.

3. Дұрыс тамақтана білу. Дұрыс тамақтанудың нөтижесінде асқорыту мүшелерінің жұмысы жақсарады. Адамның дұрыс өсіп дамуына, зат алмасу үдерістерінің қалыпты жүруіне жағдай жасайды жөне т. б. Адамның ұзақ өмір сүруінде дұрыс тамақтана білудің рөлі зор. Көбіне көкөніс, жеміс-жидектерді пайдалану, тамақтану ережелерін мұқият сақтау. Майлы етті тағамдарды шектеп пайдалануды естен шығармау қажет. Дұрыс тамақтану адамның дене салмағының біркалыпта болуына жағдай жасайды. Артық салмақ аурудың пайда болуына әсер етеді. «Артык салмақ - аурудың белгісі» деген ұғым соны аңғартады. Адам денсаулығына халықтың ғасырлар бойы қалыптасқан салт-дәстүрлері де жағымды әсер етеді. Мысалы, ораза ұстау - адам ағзасын қажетсіз заттардан тазартады. Балаларды сундетке отырғызу - терінің таза болуына септігін тигізеді. Намаз оку - тазалықты сақтап, буын қозғалыстарының белсенділігін арттырады. Әрбір адам өз денсаулығына қамқорлық жасап, үнемі көңіл бөліп отыруы тиіс. Ұзақ өмір сүрудің негізгі шарты - денсаулықты сақтау мен нығайту екенін естен шығармауымыз керек.

Адам денсаулығының басты үш көрсеткіші бар. Олар: біріншіден - адам ағзасының орта жағдайларына бейімделуінің жоғары дәрежеде болуы. Ол ағзадағы барлық мүшелер жүйесінің бірімен-бірінің үйлесімді жұмыс аткаруы аркылы байқалады. Екіншіден - адамның психикалық көңіл күйінің калыпты дамуы арқылы айқындалады, ойлау, есте сактау, зейін, дарындылық және т. б. қабілеттіліктерді қоғамның қажетіне жұмсай білу. Үшіншіден - жеке тұлғаның қоғамдағы өз орнын білуімен, жауапкершілігін сезінумен айқындалады. Бұл адамдардың бірімен-бірінің қарым-қатынасы аркылы білінеді.

Дүниежүзілік денсаулық ұйымының шешімімен 7 сәуір «Бүкіләлемдік денсаулық сақтау күні» деп белгіленген. Біздің елімізде де адамдардың денсаулығын сақтауға ерекше көңіл бөлінуде. Қазақстан Республикасы Үкіметінің арнайы қаулысымен «Салауатты өмір салтын қалыптастырудың Ұлттық орталығы» ұйымдастырылды.

2. 2 Өмір сүру ортасы жайлы түсінік

Тірі организмдер үнемі өзара іс-қимыл, қоршаған адамдармен олардың табиғи құрылымдар мен құбылыстар. Тарихи бірлігі, тірі ағзалар мен оларды қоршаған ортаның XIX ғасырдың жазған көрнекті орыс физиолог И. М. Сеченев: «Ағза жоқ, сыртқы орта, қолдайтын, оның өмір сүруін, мүмкін емес; сондықтан, ғылыми анықтау ағзаның кіруі тиіс және сәрсенбі, әсер ететін оған».

Жиынтығы табиғи жағдайлар мен құбылыстар, айналадағы тірі организмдерге отырып, бұл организмдер тұрақты өзара іс-қимылда, «өмір сүру ортасы» деп аталады.

Ортаның ролі двояка. Ең алдымен тірі организмдерге алады тағамды ортаны мекендейді. Сонымен қатар, әр түрлі ортаның шектейді организмдердің таралуы бойынша жер шарында. Ыстық және құрғақ климат шөл кедергі өмір оған көптеген организмдердің сияқты, қатты суық полярлық облыстарда обитать оларға тек ең төзімді түрлері. Дәл сәрсенбі өзгертеді организмдер, яғни ықпал етеді, оларды жетілдіру жолымен табиғи іріктеу. Организмдер ғана емес, ортаға бейімделеді, бірақ дамып отырады.

Өз кезегінде, тыныс-тіршілігін организмдер әсер етеді қоршаған ортаға. Средообразующая тірі организмдердің рөлі зор. Өсімдіктер оттегін бөледі, сөйтіп қолдайды, оның тепе-планета атмосферасында. Жоғары өсімдіктер (ағаштар мен бұталар) затеняют топыраққа ықпал етеді қайта бөлу және ылғалдың, сонымен бірге шөптермен құрады ерекше микроклимат. Өсімдіктер мен жануарлар әсер етеді құрылымы мен қасиеттері топырақ.

Егер шығу тегі табиғи құбылыстардың байланысты емес, оның тыныс-тіршілігімен өмір сүріп организмдер, онда біз істі абиотической, немесе жансыз, өмір сүру ортасы: бұл әр түрлі физикалық сипаттамалары, климат, химиялық сипаттамасы, судың, топырақтың, субстрат сипаты, радиациялық фон және т. б.

Жағдайда күштер мен құбылыстар табиғат міндетті өзінің шығу тегімен тіршілік организмдердің мекендеу ортасы деп аталады биотической, немесе тірі. Бұл жиынтығы тірі организмдердің көрсететін өз өміріне әсер ететін басқа да организмдер.

Қарамастан алуан өмірлік жағдай Жер бетіндегі әкелді түрлілігі орталар, олардың обитать организмдер бөліп көрсетуге болады ерекше ортасын тән жалпы сипаттар мен белгілер. Мәселен, анық ажыратады төрт сапалы жақсы ортаны мекендейтін тірі организмдер үшін: 1) су; 2) жерүсті-ауа; 3) топырақ; 4) өздері тірі организмдер, кеміргіштер паразитами, полупаразитами және симбионтами (организмдер бар бірге және извлекающие пайдасын сожительства, мысалы балдырлар немесе цианобактерии құрайтын, сонымен қатар саңырауқұлақ организм - лишайник) .

Бірінші үш түрлері тіршілік ету ортасын құрайды абиотическую сәрсенбі, төртінші - биотическую.

Организмдер болуы мүмкін бір немесе бірнеше ортада өмір сүру. Мысалы, балық мекендейді тек суда. Адам, көптеген құстардың, сүтқоректілердің, жалаң тұқымдылар және жабық тұқымды өсімдіктер мекендейді » жербеті-әуе ортасы. Көптеген жәндіктер, қосмекенділер бастайды өз өмір жолын бір ортада, ал жалғастыруда басқа (құрттар, масалар дамиды, ерік-жігерінің, ересек жәндіктер мекендейді да үсті-ауа ортасында; тритоны, көбінесе су жануарлары, қыстайды, құрлықта) . Кейбір жәндіктер жалғастыру үшін түрін мұқтаж топырақ және жербеті-әуе ортада (май қоңызы, бронзовка) .

Тірі организмдер болуы мүмкін мекендеу ортасы үшін паразиттер мен симбионтов (симбиоз - бірлескен, өзара тиімді некесіз тұру организмдер) . Мысалы, адам ағзасы болып табылады мекендеу ортасы үшін көптеген түрлі симбионтов (ең алдымен өкілдерінің қалыпты ішек микрофлорасының), ал кейде паразиттердің (әр түрлі жалпақ және дөңгелек құрттар, қарапайым) .

Пайдалану бір басқа да организмдердің тіршілік ету ортасы ретінде - құбылыс ежелгі және кең таралған табиғатта. Болуы паразиттердің байқалды үлкен санының біржасушалы ағзалардан пайда болуының нысандарын балдыр, амеб, инфузорий және т. б. іс Жүзінде бірде-бір түрі көпжасушалы организмдер жоқ, өзінің ішкі мекендеушілерінің. Табиғатта ретінде паразиттер көбінесе ретінде микроорганизмдер мен қарапайым көпжасушалы, өйткені қабілеті бір организмдердің пайдалануға, басқа да тіршілік ету ортасы азаяды күрделенуімен ұйымның бірінші.

Паразитизм - нысаны арасындағы өзара қарым-қатынастардың организмдермен әр түрлі, ол антагонистический сипаты. Паразит деп аталады, организм пайдаланатын басқа ағзаны (иесін) көзі ретінде тамақтану және мекендеу ортасы. Паразиттер өмір сүреді есебінен дарақ басқа түріне және өзінің өмірлік циклында тығыз байланысты оларға. Бұл ретте, паразиттер емес, умерщвляют өз иесін тапты, өйткені олар айырылған еді көзі өмір.

Ажыратады паразиттердің облигатных (міндетті) және факультативті (міндетті емес) . Облигатные паразиттер мүлдем қабілетсіз өмір сүруге және көбеюге азық-түлік матамен немесе шырынмен, осы иесін тыс ағза. Мысал ретінде көптеген ішек паразиттер: аскаридалар, острицтер, солитеры және т. б. Факультативті паразиттер қабілетті өмір сүруге және көбеюге өз бетінше, сонымен өмір сүретін және одан міндетті емес маталар және шырындарымен иесі. Мысалы, миноги жүргізеді ретінде хищнический және паразитарлық аурулар өмір салты.

Паразиттер қоректенетін денесімен иесі және мекендейтін оның беті деп аталады эктопаразитами (бүргелер, биттер, кенелер, әр түрлі түрлері тлей) . Паразиттер тұратын ішкі ұлпаларда, қуыстарында және жасушаларында иесі деп аталады эндопаразитами. Оларға мыналар жатады әр түрлі вирустар, бактериялар, гельминттер және т. б.

Паразитизм белгілі ұйымдастырудың барлық деңгейлерінде тірі бастап, вирустардың аяқтай отырып, жоғары өсімдіктермен және многоклеточными жануарлар. Барлық тірі ағзалар ұшырауы мүмкін шабуыл паразиттер. Организмдер емес, қатысу үшін қандай да бір паразитами, - сирек. Тіпті адам болып табылады мекендеу ортасы үшін көптеген паразиттер. Қарағанда төмен эволюциялық сатысымен орналасқан вил, соғұрлым ол қамтиды түрлерін паразиттер. Мысалы, жалпақ құрттар, нематодтар және кейбір членистоногие барлығы дерлік паразиттер.

Эволюция барысында қарым-паразит және иесі-дан аса антагонистических мүмкін перерасти в бейтарап, ал кейде және взаимополезные. Мысалы, ересек бақа су трипаносомы мекендейтін қан кейбір африка сүтқоректілер, әкелмейді, оларға елеулі зиян. Алайда, адам бола тұра, жұқтырылған осы паразитами мүмкін болмас үшін даму деп аталатын ұйқы ауруы.

2. 3 Төтенше жағдайлар жөнінде негізгі түсініктер:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.