Кәмелетке толмағандармен жасөспірімдер арасындағы қылмыстардың криминологиялық аспектілері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗТҰТЫНУОДАҒЫ
ҚАРАҒАНДЫ УНИВЕРСИТЕТІ

Психология, педагогика және әлеуметтік жұмыс кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

пән: Әлеуметтік жұмыс теориясы
тақырып: Жасөспірімдер арасындағы қылмыс: себептері, негізі, алдын алу

Орындаған
Студент Полат Сапи

Ғылыми жетекшісі
п.ғ.к., доцент Абдакимова М.К.

Қарағанды 2021

МАЗМҰНЫ
Бет

Кіріспе

1 Жасөспірімдер арасындағы қылмыстың теориялық негіздері
1.1 Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтық қылмыстың себептері
1.2 Қазақстан және ТМД елдеріндегі Жасөспірімдер арасындағы қылмыстың салыстырмалы талдауы
2 Жастар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу
2.1 Жасөспірімдер қылмысының алдын алу шаралары
2.2 Әлеуметтік қызметкердің Жасөспірімдер қылмысының алдын-алудағы атқаратын қызметтері

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ...

ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Кіріспе
Адам өміріндегі өзгермелі кезеңдері болады.Соның бірі,ең бастысы мен ауыр болып келетіні-ересектік кезеңі.Бұл уақытта адам 13-17 жаста аралығында болады, бала емес ,бірақ әлі ересек адам болмайды .Бұл жас "қоғамдық импиритинг"кезеңі -барлық нәрселер адамдарға ерекше әсерлі болып келеді.Бұл адамға есеге мүмкүндік береді .Жасөспірімдердің қылмысы деген термин,жасөспірімдердің заңды бұзуына қатысты іс-әрекеттер жасады дегенді білдіреді.Бұл терминді,ересек адамдар жасаған қылмыстан бөліп алып қарастыру ,олармен салыстыру үшін енгізілген.
Соңғы жылдары кәмелетке толмағандар арасында қылмыстың өсуі оның ішінде ауыр қылмыс жасаушылар санының өсіп отырғандығы белгілі.Бұл құбылыстар қоғамдағы өмір жағдайын жалпы түрде айқындап,жасөспірімді оқытуда,тәрбиелеуде, олардың арасында тәртіп бұзушылықтың алдын алу,сақтандыру жұмыстарында өзіндік өзгешеліктер саны аймағына қарай болатынын көрсетеді.
Жасөспірімдер тәртібінің ауытқуына тіпті қылмыстық жағымпаз әрекеттеріне де ,сол сияқты жағымды әрекеттеріне де қоршаған орта арқылы немесе жағдай жасаушы қоғамдағы экономикалық әлеуметтік-мәдени жағдайлар себепті Жасөспірімге заңды бұзған көптеген қылмысты артуға болады.Олар сабақтан қашу ,бармаудан бастап-адам өліміне дейінгі қылмыстар.
Жастарды тәрбиелеу деген сөз кең мағынада ,тәртіп бұзушылығы фактілерінің себептері мен басқа да жағдайларды қарағанда әртүрлі әлеуметтік топтағы,әр түрлі деңгейдегі балалардың шағын орталықтарының бір-біріне жағымсыз ықпал әсерлеріне детальді түрде талдау жасауды талап етеді Жасөспірімнің бойына адамгершілік қасиеттерді қалыптастыруда алдыңғы орында жанұя тұрады.
OOOOOOOOOOO))))))))1995жылғы 30-тамызда референдум жолымен қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясы қоғам,мемлекет және адам тіршілігіндегі орын алатын негізгі қағидаларды бекітіп берді.Оның 1-бабында:"Қазақстан Республикасы өзін демократиялық,зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырды және оның ең қымбат қазынасы-адам және адамның өмірі,құқықтары мен бостандықтарын құрметтеп қорғайды"делінген..Осы негізгі қағидаларды іске асыра бастау арқасында біз Біріккен Ұлттар ұйымының толық мүшесі болып ,басқа да ертеден белгілі өркениетті халықтар қатарындағы терезесі тең ел есебінде танылдық.
Шындықты көз жұмбақ тікесін айтатын болсақ ,республикамызда қауіпті мөлшерде өсіп келе жатқан қылмыстың ауқымы,сонымен қатар қылмысқа қарсы күрес жүргізу тиімділігінің төмен түсуі қоғамда мемлекеттік биліктің азаматтардың жеке басы қауіпсіздігін қамтамасыз ету,олардың конституциялық құқықтарын қорғау қабілетіне күмән туғыза бастады.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 10 бабына сәйкес ,ауыр қылмыс ,орташа қылмыс,кәмелет жасқа толмағандардың арасында көбейіп отыр .
Кәмелетке жасы толмағандардың арасындағы қылмыстың ең бір қауіпті де айқын ерекшелігі оның ұйымдасқан немесе топтасқан жағдайларда жасалынуында. Тағы бір басқа назар аудара жай-әсіресе соңғы кезенде етек ала бастаған ересек қылмыскерлердің ықпалымен қылмыс жасап ұсталатын жасы кәмелетке толмағандар жиі кездеседі.Біздің қоғамымыздың соңғы кездерде кезіккен проблемаларының бірі жастардың құқықтық санасы дәрежесінің төмендігі болып отыр.Осыған қарағанда жастарға,бәрінен бұрын оқушыларға құқықтық білім берудің маңызы ерекше екендігі көрінеді.Осы орайда ел Президентінің ""Қазақстан 2030.Барлық қазақстандық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі,қауіпсіздігі және әлеуметтік әл- ауқатының артуы""атты Жолдауындағы ""Жас шамасына қарай жүргізілетін саясатта біз жастар мен жеткіншек ұрпаққа көңіл бөлуді күшейтуге тиіспіз""-деген сөзін басшылыққа алуымыз керек.Болашақ жас ұрпаққа сапалы да саналы тәрбие беруде ұлттық дәстүрге баулу ,олардың бойына ізгі сезімдер мен отанға деген сүйіспеншілік сияқты асыл қасиеттерді дарыту қажет. Мемлекет ұл-қыздарына қол ұшын бүгін берсе,ертең олар оны ұмытпай болашақта мемлекеттің көркеюіне үлес қосуға тырысары сөзсіз.
Берілген курстық жұмыстың мақсаты-жасөспірімдердің құқықтық санасын анықтау үшін қылмыстық әрекеттің басты себептері,олардың заңмен қақтығысуына жол бермейді,оны тұлға ретінде жағымды етіп қалыптастыруға мүмкіндік беретін тәсілдерді анықтауды ашып көрсетіп ,зерттеу.
Аталған мақсатқа жету үшін зерттеудің мақсаттарына мыналар кіреді:жасөспірімдер арасында қылмыстың көптеп таралуының негізгі себептері ,негізі қылмыстың алдын алу үшін атқарылатын шаралар ,Қазақстан Республикасының жасөспірімдерге арналған Қылмыстық кодексінің баптары бойынша жасалған құқық бұзушылық ;
-жасөспірімдер арасындағы құқықбұщушылықтың ,қылмыстың қоғам және мәдениет құрылымдарына ,адам мінезінің қарым-қатынас ерекшелігіне,төменгі экономикалық-қоғамдық статусына ,алкоголь және наркотикалық заттарға ,құрдастарының әсерін,отбасындағы психологиялық және атмосфералық жағдайға ,жанұядағы тәрбие жұмыстарынан кеткен қателіктер ,кемшілікер, жинақталып келіп қоғамдық тәрбиедегі қателіктерге байланыстылығын ашып көрсету;
-жасөспірімнің қылмыс жасауға болдырмау үшін қазақ отбасына тән өзіндік ерекшеліктерінің маңызын ,отбасы мүшелері арасындағы ізгілік қатынастар жасөспірімнің тұлғалық дамуына олардың жас ерекшеліктеріне байланысты қатынас,әулеттегі жақсы дәстүрлерді келтіре отырып ,бала қасиетін аша білу,күнделікті тұрмыс тіршілікке бейімдеу

1 Жасөспірімдер арасындағы қылмыстың теориялық негіздері

0.1 Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтық қылмыстың себептері

Қазіргі уақытта қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық және саяси өзгерістердің жылдам және кең көлемді үрдісі жүріп жатқан кезде,көзқарастары әліде тұрақтала қоймаған жастарға қиын болып келеді.
Жасөспірімдердің құқық туралы ұғымдары жас ерекшеліктеріне байланысты саналы деңгейде емес. Кәмелетке толмағандармен жасөспірімдер арасындағы қылмыстардың криминологиялық аспектілері
Қазіргі таңда қоғамның экономикалық және саяси өміріндегі тұрақсыздық салдарынан қылмыстылық кәмелетке толмағандар арасында етек ала бастады. Осы уақытқа дейін кәмелетке толмағандардың қылмыстылығы біртұтас криминологиялық санат ретінде қаралады. Қылмыстылық бұл салыстырмалы жаппай, тарихи өзгермелі әлеуметтік, қылмыстық-құқықтық сипатқа ие, сонымен қатар белгілі бір мемлекетте белгілі бір уақыт аралығында жасалған қылмыстардың жиынтығынан тұратын таптық қоғамның құбылысы. Қылмыстылықтың келесідей сапалық-сандық да көрсеткіштермен өлшенеді: яғни, қылмыстылықтың мөлшері, деңгейі, құрылымы, динамикасы (қозғалысы). Қылмыскердің жеке тұлғасы, оның қоғамға қайшы көріністердегі рөлі мен орны, оның жеке тұлғалық ерекшеліктері туралы мәліметтер қылмыстың себептері туралы ақпаратты қамтиды. Қылмыскердің жеке тұлғасы сондай-ақ жаңа қылмыстардың (қылмыстың қайталануы - рецидив) алдын алу үшін тікелей зерттеледі. Қылмыстылықтың себептері мен жағдайлары (криминогендік факторлар, детерминанттар) қылмыстылықты тудыратын және соған себеп болатын жағымсыз экономикалық, демографиялық, психологиялық, саяси, басқарушылық-ұйымдастырушылық құбылыстар мен үдерістердің жүйесін қамтиды Мысалы мазмұнының әртүрлігіне байланысты әртүрлі деңгейде зерттеледі: толық, қылмыстардың жекелеген топтары, нақты қылмыстар бойынша. Қылмыстылықтың алдын алу, яғни ескерту-қылмыстылықтың себептері мен жағдайларын жоюға, бейтараптандыруға не әлсіретуге бағытталған мемлекеттік немесе қоғамдық шаралардың жүйесі ретінде айтылады. Сонымен қоса қылмыстылықтың алдын алу жүйесінің бағыты, әрекет етудің механизмі, кезеңдері, көлемі, мазмұны, субъектілері және өзге де өлшемдер бойынша талданады.
Қазіргі таңда біздің өсіп келе жатқан ұрпақты салауатты дамуына егеменді де, тәуелсіз мемлекетіміз Қазақстан демократиялық және қиын-қыстау өтпелі кезеңдерде біздің жастарымыздың арасында, соның ішінде атап айтсақ кәмелетке толмағандар арасындағы бақылаусыздық болып тұр. Соңғы жылдары республикада өсіп келе жатқан кәмелетке толмағандар арасында және жастар арасындағы қылмысқа үңілетін болсақ, өкінішке орай, қарастырылып отырған тұлғалар арасындағы қылмыстылық өршуде. Отбасының немесе мемлекет қамқорлығының аздығынан, балалардың іс-әрекетіне бақылаудың жоқтығы олардың теріс жолға түсіп кетуіне мүмкіндік береді. Олар өздерінің ойына не келсе соны жасап, заңсыз қаражат тауып, қоғамға қауіп тудырады. Сонымен қатар жасөспірімнің ұзақ уақыт қараусыз және криминалдық ортада болуы оның әрі қарай өмір сүру деңгейін анықтайды.Кәмелетке толмаған құқық бұзушылықтармен сақтандыру жұмысын жұмысын тиімді жүргізуге кедергі болатын бір жағдай-қоғамға қайшы әрекет жасаған жасөспірімнің 70%-ы кейін өзінің қылмыстық ортасына қайтып оралады. Сол себепті соңғы онжылдықта сақтандыру жұмысын жүргізуге мәжбүр ететін жеткіншіктердің саны жоғары деңгейде тұр. Яғни олардың әртүрлі сылтаулармен қоғамға қайшы әрекет жасау дағдылары бойға орнығуда, қылықтары ересектерден кем түспейді. Сондықтан бүгінгі жеткіншіктер арасындағы зорлықшыл зерделеу проблемасы өзекті мәселеге айналды. Жасы кәмелетке толмаған

жасөспірімдердің қолымен жасалған қылмыстардың саны өсіп бара жатыр. Олардың негізгі себептері атай кетсек төмендегідей
Бірінші себепте, ата-аналар тәрбиесінің жеткіліксіз болуы. Жеткілікті болғанның өзінде тәрбиенің дұрыс берілмеуі. Қазіргі ата-аналардың тәрбиесі бұрынғымен салыстырғанда мүлдем өзгеше. Нәтижесінде ата-аналар балаларына кері тәрбие береді, яғни атап айтатын болсақ көшеде келе жатып бір-бірімен соқтығысып қалған жағдайда, кешірім сұрап әрі қарай кете берудің орнына, олардың ата-аналары оларға тек өзінікін дұрыс, өзгенікін бұрыс деп тәрбиелейді. Ал сол тәрбиені көріп өскен жас бала ертеңгі күні біреуге жамандық жасаса да өзінікін дұрыс деп санайды. Сол кезде ол жасы кәмелетке толмаған балаға тәрбие беру өте тым кеш болады. Әрине тәрбие ошақ басынан, содан кейін қазіргі таңда мектептегі мұғалімдерінің беделінің төмен түскендігі де байқалады. Бұл да қазіргі таңдағы өзекті мәселелердің бірі болып табылады.Екінші себеп - қоғамдағы қылмыстың артуына нашақорлық пен алкоголизмнің салдары болып тұр. Әрине, ішкен адам өзінің жасаған әрекетіне, мінезіне жауап беруі өте қиын және ол мас күйінде ненің дұрыс, ненің бұрыс екенін тіпті ойламайды. Сондықтан аталған мәселені шешпейтін болсақ, біз жасөспірімдер арасындағы қылмыстың санын азайту мүмкін емес.Үшінші себеп - құқық қорғау органдарындағы заңсыздық мәселесі. Бір бала қылмыс жасаса және оны бәрі біледі. Ал осы кезде құқық қорғау органдары әлгі балаға жаза қолданудың орнына басқа заңдылыққа жатпайтын шараларды қолданып, көз жұмып отыра береді, ал бұл жағдай келесі балаға теріс әсер етеді. Осы оқиғаны көрген жастар жазадан құтылуға болады деген ойға келеді. Нәтижесінде жасөсіпірімдер арасында заңға сенімсіздік пайда болады.Төртінші себеп - біздің қоғамдағы жастар өз уақыттарын бос және тиімсіз пайдаланады. Жастардың бос уақытын тиімді пайдалану үшін мемлекет тарапынан көп көңіл бөлсе, жасап жатқан жағдайы жеткіліксіз болғандықтан біздің жастар әртүрлі қылмысқа барып отыр. Мәселен, қандай ойын болмасын, тегін баратын жер жоқ, бәрі ақылы, аттап бассаң ақша, тек қана көшеде тегін жүруге болады. Қолы бос болғаннан кейін жастар ойына келгенін істейді. Сол себепті мемлекет тарапынан жастардың бос уақытын орынды пайдалануына мүмкіндіктерді молынан жасау керек деген пікірдеміз.
Жастар арасынддағы қылмыстың алдын алу мемлекеттің басты міндеттерінің бірі болып табылады . Жасөспірімдердің және жастардың қылмысы туралы мәселе - құқық қорғау жүйесінің ғана емес,сонымен қатар басқа да мемлекеттік қйымдардың және азаматтық қоғам институттарының үнемі қадағалауын талап ететін басты мәселенің бірі. Біздің қоғамымызда жастардың адамгершілік келбетіне қоятын талаптардың өсуіне байланысты оларды жақсылыққа тәрбиелеу мәселесіне баса назар аударылуы шарт.Жасыратыны жоқ ,ұзақ жылдар бойы ,бізде жастарымыз ды отаншылдық ,заңдарды құрметтеу,қоғамдық тәртіп ережелерін бұзушылыққа төзбеушілік рухында баулу біраз орын алды .Ал қазіргі жаңа қоғамдық қатынастарды орнатудағы өткінші кезеңде құқықтық тәртіпке немқұрайлы қарайтын,ұрлық,зорлық,бұзақылық,т.б . қылмыстық әрекеттерімен қарапайым азаматтардың демалысы мен көңіл -күйіне көлеңке түсіретін жастар жиі кезедеседі .Сондықтан жастар арасында құқық бұзушылық көріністердің алдын алу бағытында жүзеге асырылып жатқан қомақты жұмыстар, бір жағынан ,өскелең ,жаңа буынды дұрыс тәрбиелеудің, екінші жағынан ,жалпы қылмыстықты жолдың қажетті алғы шарттарының бірі болып табылады.
Елбасы өзінің Қазақстан халқына жасаған жолдауында жасөспірімдер арасындағы қылмыс мәселесінің өсуіне басты назар аудару қажеттігін және оны төмендету щараларын қарастыру керектігін атап көрсетті.Оның іске асыру мемлекеттің ішкі саясатының мағызды бағытына жатады.Бұл жұмысты IIБ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.