Жеке бастық, әлеуметтік, іскер сфералардағы қатынастардың бұзылу себептері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қарым-қатынассыз топтың да, ҧйымның да, қоғамның да болуы мҥмкін еместігі мәлім. Ӛзара қарым-қатынас жасай алу - адамзаттың эволюция барысындағы басты жетістіктерінің бірі болып саналады. Мамандардың мәлімдеуінше, қарым-қатынас - ақпарат алмасу, ӛзара әрекеттесудің бірегей стратегиясына 10 дағдылану, басқа адамды қабылдау және тҥсінуден қҧрылған және бірлескен қызметтің қажеттіліктерінен туындаған, адамдар арасындағы байланыстың орнауы мен дамуының кӛп жоспарлы, әрі қиын процессі. [Қысқаша психологиялық сӛздік / А. В. Петровсийдің, М. Г. Ярошевскийдің редактырлығымен, . - М., 1985. - 213 б. ] Ғалымдар қарым-қатынасты адамдардың тіршілік әрекетінің рухани және материалды формаларының алуантҥрлілігін біріктіретін, сонымен қатар оның маңызды қажеттілігі болып саналатын әлеуметтік-психологиялық қҧбылыс ретінде қарастырады. «Қарым-қатынас» сӛзі латынның «қоғам, қауым, ортақ» деген мағына білдіретін communis сӛзінен шыққан. Әлдекіммен ақпарат алмасу ҥшін, ең алдымен байланысқа, қарымқатынасқа тҥсіп, одан кейін бірлескен қызмет барысында ортақ кӛзқарасқа жетуге тырысу керек. Әлеуметтік психологтар біртҧтас қарым-қатынас процесінің (Б. Д. Парыгин, Г. М. Андреева) ҥш бағытын немесе қызметін бӛледі:

■ коммуникативті (ақпарат беру, алу және алмасу) ;

■ интерактивную (ӛзара әрекеттесу) ;

■ перцептивную (қабылдау, тҥсіну және ӛзара тҥсіністік) .

Бҧдан, қарым-қатынасты бірнеше қырдан қҧралатын ерекше пирамида ретінде елестетуге болады. Олардың әрқайсысының жеке мағынасы бар және әр тҥрлі уақытта, әр тҥрлі жағдайда басым болуы мҥмкін. Алайда, толыққанды қарым-қатынас тек барлық қырлар бір мезгілде пайда болғанда ғана тҥзіледі: ақпарат алмасу, басқа адамдармен ӛзара әрекеттестік, оларды тҥсіну және тану, сонымен қатар қарым қатынас барысында туындайтын уайымдау. Дәл осы психикалық байланыс қарым-қатынасты әр түрлі мәселелерді шешу үшін жасалатын өзара байланыс пен әрекеттестік қана емес, өзара эмоция алмасу, бірге қуану, уайымдау және қайғыруды шамалайтын екіжақты қызмет ретінде сипаттайды. Қарым-қатынас адамның ӛмірін толығымен еніп, тамақ, киім, су, тҧрғын ҥй және басқа да тіршіліктің қажеттіліктері сияқты маңызды болып табылады. Адам қоғамнан қуылғанда, яғни толық жалғыздық жағдайында алтыншы кҥннен бастап ақ галлюцинация басталатыны белгілі. Ол жоқ бейнелермен сӛйлесіп, егер оңаша қалса, мерт болады. Адам ҥшін қоғамда ӛзіне ӛзі ҧсынылып, абсолютті тҥрде байқалмай қалуы сияқты жан тҥршігерлік жаза жоқ. Бҧған дәлел ретінде, кінәлі адамды бір аптаға немесе одан да кӛп уақытқа ҥңгірге қамап, оның ішінде тіпті ӛзімен ӛзі сӛйлесуіне де тыйым салынатын, жалғыздықпен жазалауды (жапон тілінде «Моритао») атауға 11 болады.

В. В. Бойко қарым-қатынасқа ықпал ететін

тұлғаның негізгі сипаттамаларына мыналарды жатқызады:

интеллектуалды, құндылықты, этикалық, эстетикалық, эмоциялық,

сенсорлық, энергодинамикалық, мінез-құлықтық. Автордың

пікірінше, осы сипаттамалардың интегративтік қызметі адамдар

арасындағы қатынастарды, олардың агрессивтілігін немесе

төзімділігін анықтайды.

Р. Роллан жақсылық ғылым емес, әрекет деп дҧрыс айтқан. Қоғамда қабылданған нақты моральдық қҧндылықтар дәл осы қарым-қатынас кезінде кӛрінеді және бекітіледі. Бірақ барлық осы қҧндылықтарды игеру, оларды қолдануды ҥйрену оңай емес.

Кез келген адамның немесе топтың қарым-қатынастарының кез

келген кӛрінісі әлеуметтік қатынастарды сақтаумен байланысты,

оған ӛз кезегінде адамның әлеуметтік тәжірибесіне, тҧлғаның

психологиялық және іскерлік сипаттамаларына, қарым-қатынас

шарттарына, оның кеңістіктік сипатына ықпал етеді.

Байланыс ҥшін тиімді болу, екі тарапты қанағаттандыру және

тиісті мақсаттарға қол жеткізу ҥшін адамдар барлық шарттар

кешенін сақтауы керек. Бҧған, ең алдымен, қоғамда және нақты

ҧйымда қабылданған қҧқықтық, әлеуметтік, психологиялық және

этикалық нормалар мен ережелерді, ӛз елнің және ҧйымның салтдәстҥрін сақтау жатады. Белгілі болғандай, әрбір адамның қоршаған

ортаға бейімделуіне кӛмектесетін дәстҥрлердің кӛпшілігі бекітіліп,

ҧрпақтан ҧрпаққа беріледі. Маңызды шарт - конструктивті ӛзара