ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ БАСЫМ МАҚСАТТАР МЕН ОЛАРДЫ ІСКЕ АСЫРУ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
1. ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ БАСЫМ МАҚСАТТАР МЕН ОЛАРДЫ ІСКЕ АСЫРУ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
БҰЛ ӘЛЕМДЕ ЕҢ БАСТЫСЫ - БІЗДІҢ ҚАЙ ЖЕРДЕ
ТҰРҒАНЫМЫЗ ЕМЕС, ҚАНДАЙ БАҒЫТТА
ЖЫЛЖЫП БАРАМЫЗ - МІНЕ, СОНДА
Холмз
Біздің еліміз мен айтқан перспективаларға қол жеткізуі үшін мынадай
ұзақ мерзімді жеті басымдықты іске асыру қажет:
1. ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК. Аумақтық тұтастығын толық сақтай отырып,
Қазақстанньщ тәуелсіз егемен мемлекет ретінде дамуын қамтамасыз ету.
2. ІШКІ САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚ ПЕН ҚОҒАМНЫҢ ТОПТАСУЫ. Қазақстанға бүгін және
алдағы ондаған жылдар ішінде ұлттық стратегияны жүзеге асыруға мүмкіндік
беретін ішкі саяси тұрақтылық пен ұлттық біртұтастықты сақтап, нығайта
беру.
3. Шетел инвестициялары мен ішкі жинақталымдардық деңгейі жоғары ашық
нарықтық экономикаға негізделген ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУ. Экономикалық өрлеудің
нақтылы, тұрлаулы және барған сайын арта түсетін қарқынына қол жеткізу.
4. ҚАЗАҚСТАН АЗАМАТТАРЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫ, БІЛІМІ МЕН ӘЛ-АУҚАТЫ. Барлық
қазақстандықтардын, өмір сүру жағдайларын, денсаулығын, білімі мен
мүмкіндіктерін ұдайы жақсарту, экологиялық ортаны жақсарту.
5. ЭНЕРГЕТИКА РЕСУРСТАРЫ. Мұнай мен газ өндіруді және экспорттауды
қалыпты экономикалық өрлеу мен халықтың тұрмысын жақсартуға жәрдемдесетін
табыс алу мақсатында жедел арттыру жолымен Қазақстанның энергетикалық
ресурстарын тиімді пайдалану.
6. ИНФРАҚҰРЫЛЫМ, ӘСІРЕСЕ КӨЛІК ЖӘНЕ БАИЛАНЫС. Осы шешуші секторларды
ұлттық қауіпсіздікті нығайтуға, саяси тұрақтылық пен экономикалық өрлеуге
жәрдемдесетіндей етіп дамыту.
7. КӘСІБИ МЕМЛЕКЕТ. Ісіне адал әрі біздің басты мақсаттарымызға қол
жеткізуде халықтың өкілдері болуға қабілетті Қазақстанның мемлекеттік
қызметшілерінін, ықпалды және осы заманғы корпусын жасақтау.
Осы ұзақ мерзімді басымдықтардың әрқайсысы үшін біз бір жылдық, үш, ал
кейіннен бес жылдық жоспарларда белгіленген нақты іс-қимылдарға күш-
жігерімізді жұмылдыра отырып, біз стратегиямызды талдап жасауға және оны
дәйекті түрде іске асыруға тиіспіз.
Осы ұзақ мерзімді басымдықтар мемлекет пен біздін, азаматтарымыздың
күш-жігерін жұмылдыру үшін қызмет етуге, еліміздін, бюджеті мен кадр
саясатын қалыптастыру кезінде өлшемдер негізіне алынуға тиіс.
Қазақтанның Қазақстан - 2030 ұзақ жылдарға арналған дамуының стратегиясы
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан
халқына жолдауы Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан. Астан, 2007 жылғы 28 ақпан.
(І Б.)
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан
халқына жолдауы Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан. Астан, 2007 жылғы 28 ақпан.
(ІІ Б.)
Инновациялар мен оқу-білімді жетілдіру арқылы білім экономикасына
Выступление Президента Республики Казахстан
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына
жолдауы. Наурыз 2006 ж.
Қазақтанның Қазақстан - 2030 ұзақ жылдарға арналған дамуының
стратегиясы
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015
жылдарға арналған стратегиясы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 – 2008 жылдарға арналған
бағдарламасы туралы баяндама
Нурсултан НАЗАРБАЕВ
2. ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ БАСЫМДЫҚ: ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК
САҚТЫҚТА ҚОРЛЫҚ ЖОҚ
Халық даналығы
Адамзат дамуының бүкіл тарихи тәжірибесі мемлекеттің алға басуы және
тұрақты өсуі жүзеге асырылатын қажетті шарттардың бастауында оның ұлтының
қауіпсіздігі мен мемлекеттілігінің сақталуы тұрғанына куә. Бостандық пен
тәуелсіздікті жеңіп алу жеткіліксіз, оны табанды турде қорғап, нығайтып,
ұрпақтарға қалдыру қажет. Біздің ұрпақ еңсере алмай, өздеріне қалдырған
ауыртпалықтар, қиыншылықтар мен проблемалар үшін болашақ ұрпақ кешірер.
Егер біз өз мемлекеттілігімізден айрылып, егемендігіміздің стратегиялық
негіздерін, өз жерлеріміз бен ресурстарымызды қолымыздан шығарып алсақ,
бізге кешірім жоқ. Әрине, болашақты бағамдаудың мұндай қисыны кез келген
ішкі және сыртқы жағдайларда ұзақ мерзімді кезеңге арналған Қазақстан
саясатының стратегиялық бағыты үшін уақыты жағынан үздіксіз болуы керек.
Бұл Қазақстанның 2030 жылға дейінгі дамуының бірінші стратегиялық басымдығы
болуға тиіс.
Қауіпсіздіктің басымдығы анық: егер еліміз қауіпсіздігін сақтамаса,
онда тұрақты даму жоспарлары туралы сөз қозғауымыздың өзі қисынсыз.
Бабаларымыздың өз мемлекетінің іргетасын қалауы мен дамытуын шолып
қарағанда, олардың өз мемлекеттілігін сақтап қалу үшін тарихи ауыр және
қатал күрес жүргізгенін айқын көрсетеді. Осы стратегиялық міндеттің шешімін
үнемі іздестіру қажеттігі бізден қалыптасып отырған жағдайды
геостратегиялық күштермен және олардың өзгеру серпінімен теңдестіре
байсалды әрі барабар бағалауды талап етеді.
Қазақстанның қазіргі кездегі және жақын болашақтағы ұлттық
қауіпсіздігіне төнуі ықтимал қауіптің тікелей әскери басып кіру және
мемлекеттің аумақтық тұтастығына қатер төндіру сипатында болмайтынын біз
түсінеміз. Ресейдің де, Қытайдың да, Батыстың да және мұсылман елдерінің де
бізге шабуыл жасауға итермелейтін сылтауы жоқ екені айдан-анық. Бұл
тыныштық пен тұрақтылықтың болжап білуге болатындай қашықтығы Қазақстанның
экономикалық әлеуетін тиімді нығайту үшін пайдаланылуға тиіс, соның
негізінде біз ұлттық қауіпсіздіктің сенімді жүйесін құра аламыз.
Өз қауіпсіздігіміз бен аумақтық тұтастығымызды қамтамасыз ету үшін біз
күшті мемлекет болуға және көршілерімізбен берік және достық қарым-
қатынаста болуға тиіспіз. Сондықтан ең жақын және тарихи достас көршіміз
Ресеймен арадағы сенім мен теңқұқылы қарым-қатынасымызды дамытып, нығайта
береміз. ҚХР-мен өзара тиімді негіздегі осындай сенім мен тату көршілік
қатынастарымызды жалғастырамыз. Қазақстан Қытайдың гегемонизмге қарсы,
көршілес елдермен достыққа бағытталған саясатын құптайды.
Біз Орталық Азия мемлекеттерімен байланыстарымыз бен интеграциялық
процестерді күшейте береміз.
Таяу және Орта Шығыс елдерімен де қарым-қатынастарымыз тиісті деңгейде
нығая береді.
Біздің стратегиямыздың екінші құраласы - Америка Құрама Штаттарын қоса
алғанда, басты демократияшыл индустриясы дамыған мемлекеттермен байланысын
күшейту. Бұл елдер және гүлденген Қазақстанды құрудың өздерінің ұлттық
мүдделеріне сай келетінін ұғына бастады.
Үшіншіден, БҰҰ, Халықаралық валюта қоры, Дүниежүзілік, Азиялық,
Еуропалык, және Ислам даму банктері сияқты халықаралық институттар мен
форумдардың көмегі мен қолдауын барынша пайдаланамыз, бұл Қазақстанға
халықаралық қауымдастық тарапынан қолдау көрсетілуін қамтамасыз етеді.
Біздің стратегиямыздың төртінші элементі - еліміздің ұлттық егемендігі
мен аумақтық тұтастығын қорғау үшін сенімді негіз бола алатын бай табиғи
ресурстарды игеру.
Бесіншіден - біз Қазақстанның барлық азаматтарының отаншылдық сезімі
мен өз еліне деген сүйіспеншілігін дамытуға тиіспіз. Халық пен мемлекет
арасындағы бұрынғы тығыз байланыс едәуір босаңсып кетті, ал жеке мен
мемлекеттік мүдде арасындағы жаңа байланыс әлі қалыптаса қойған жоқ.
Бақытымызға орай, бұқаралық санада адамдар мен мемлекет мүдделерінің
ортақтығын түсіну пісіп-жетіліп келеді. Адамдардың тұрмысының жақсаруына
орай ол сезімнің нығая беретініне күмәнім жоқ. Бұл әр азаматтың жақсы
тұрмысының өзі ол тұрып жатқан мемлекеттің егемендігі мен қауіпсіздігіне
байланысты екені сияқты, бір қарағанға, қарапайым ақиқатты пайымдауды
жеделдетеді.
Біздің ұжымдық қауіпсіздігіміз қамтамасыз етілгенде әрбір адам өзінің
жеке мүдделері ғана қамтамасыз етіліп, ал қоғам қауіпсіздігі қыл ұшында
тұрғандағыға қарағанда әлдеқайда көп нәрсе ұтады. Егер еліне қауіп төніп
тұрса, жеке адам қаншалықты сәтті өмір сүргенімен, ол бәрібір қорғансыздың
күнін кешеді. Қоғамдық мүдденің жекеменшік мүддеден басым екенін көрсете
отырып, мұны әсіресе біздің ұлттық капиталымыздың өкілдері терең пайымдауға
тиіс.
Бізге деген ниеті теріс күш иесі өзінің, оны қолданбақ әрекетіне
немесе қатер төндіруіне қарсылық көрсетілетінін алдын ала білуі үшін біз
әлемге бірлігіміз бен тәуелсіздікке деген ерік-жігерімізді, азаматтығымыз
бен отансүйгіштігімізді паш етуте тиіспіз. Айқын азаматтық тұғырымыз
болмайынша, стратегияның тәуелсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған басқа
элементтерін ойдағыдай іске асыру өте қиынға түседі.
Қорғаныс саясатымызға келетін болсақ, біздің бейбітшілік сүйгіш халық
екеніміз және ешкімнің жеріне, ресурстарына, байлығына көз тікпейтініміз
баршаға аян болуға тиіс. Жеріміз де, мол қазынамыз да өзімізде жеткілікті,
ал дәулетті өз еңбегімізбен еселей береміз.
Бірақ біз басқа елдермен өзіміз қандай қарым-қатынаста болсақ,
Қазақстанға қатысты дәл сондай қарым-қатынасты талап етеміз және кез келген
тосын жағдайларға әзір тұрамыз.
Біздің дәуірімізде, әлемнің әскери егестен алыстауына орай
бәсекелестік әскери саладан саяси және экономикалық салаға ойыса бастады.
Біз бұл үрдістің бел алатынына сенеміз және бейбітшілік орнап, тату
көршіліктің қалыптасуына бар күш-жігерімізді жұмсаймыз. Сонымен қатар, біз
Қазақстанның өзінің экономикалық дамуына орай, дуниежүзілік экономикаға
дәйекті енуі елді әскери-саяси, экономикалық және конфессионалдық сипаттағы
әр түрлі аймақтық қақтығыстардың тосын иірімдеріне тартып әкетуі мүмкін
екенін де түсінуге тиіспіз.
Міне, сондықтан да қауіпсіздікті қамтамасыз ету жұмысында сөзсіз
басымдық біздің сыртқы саяси қызметімізге және Қазақстанның өз
көршілерімен, дүниежүзінің алдыңғы қатарлы елдерімен өзара тиімді қарым-
қатынасының берік тұғырын қалыптастыруга беріледі.
Бүгін, жиырмасыншы ғасырдың аяқ шенінің өзінде, Екінші дүниежүзілік
соғыс пен қырғи қабақ соғыстан алынған сабақтан кейін де, әлемнің блоктар
мен одақтарға бөліну қаупі жойылған жоқ. Бірақ бұл жол Қазақстан үшін
қолайлы емес, біздің бес элементтен тұратын стратегиямыз осыған келіп
саяды. Еліміздің этникалық құрамы соншама алуан түрлі болып келеді, біздіқ
мүдделеріміз де өте маңызды, ал келешегіміз де өте зор, сондықтан да біз
қандай да бір елмен арадағы қарым-қатынасқа тәуелді болып қалуға немесе
соған ғана иек артуға жол бере алмаймыз.
Қазақстан халқы мен Қазақстан Үкіметі бар күш-жігерді ірі ұлтаралық
капитал үшін төзімді және оңтайлы экономикалык, өріс құруға жұмсауға,
елімізге ұзақ мерзімді инвестициялар тарту үшін "ықыласты рай" туғызуды
көтермелеуге тиіс. Біз қандай да бір тайталасты әскери жолмен шешуге
барынша қарсы тұрып, "жақсы араздықтан жаман татулық жақсы" дейтін қағиданы
уағыздауға тиіспіз. Жақын және алыс болашақтағы ұлттық мүдделерді қорғау
мен күштердің тендестігін қамтамасыз етудегі біздің мықты құралымыз,
ынтымақтасу саясаты ең алдымен Қазақстан, Қырғызстан мен Өзбекстан
арасындағы Орталық Азия Одагын нығайтып дамыту, басқа мемлекеттердің ісіне
араласпау, қарсы тұрудан гөрі татулық ахуалын басым ұстау саясаты болуға
тиіс.
Әскери қақтығыстардың жосықсыз екенін әлемнін, ұғынғанына зор сенім
артсақ та, парасатты мемлекет басқа үкіметтердін, уәдесіне сеніп қана
қоймай, өз елініқ қуатына да сүйенетінін ұмытпағанымыз жөн.
Сондықтан Қарулы Күштеріміздің құрылысы мен жаңартылуына, олардың
кәсіби даярлығы мен жауынгерлік әзірлігінің деңгейіне және оларды қарудың
осы заманғы құралдарымен жарақтандыруға зор басымдық берілетіні сөзсіз.
Қазақстан Республикасының қазіргі кезге сай әрі тиімді армиясын,
әскери әуе және әскери теңіз күштерін құру үшін бізге материалдық бөлімді,
жеке құрамды және оны оқыту жөніндегі жұмысты нығайту керек. Мұның өзі
Қарулы Күштерге бөлінген және бұдан былай да бөлінетін бюджет қаражатын
үнемді және тиімді жұмсауды тұрақты түрде талап етеді. Бұған қоса аймақтық
қорғаныс жүгін бөлісу үшін еліміз өз көршілерімен ынтымақтасатын болады.
Қауіпсіздік пен тұтастық мәселелерінде біз үнемі қырағы болуға
тиіспіз. Біздің көрсетіп отырған және болашақта да көрсете беретін
ізеттілігіміз бен меймандостығымыз тіпті де аңқаулық пен кіріптарлықтың
көрінісі емес.
Ұлттық қауіпсіздік басымдықтарының деңгейіне мықты демографиялық және
көші-қон саясаты шығарылуға тиіс. Егер біздің мемлекеттік органдарымыз
бұған бүрынғысынша немқұрайдылықпен қарайтын болса, онда біз XXI ғасырдың
қарсаңында Ресейдің артынан адам саны сыртқы көші-қон процестерінен ғана
емес, табиғи жолмен кеми беретін "демографиялық оппа" жағдайына тап
боламыз. Бүл тенденция дереу тоқтатылуға тиіс.
3.ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ БАСЫМДЫҚ: ІШКІ САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚ ПЕН ҚОҒАМНЫҢ ТОПТАСУЫ
БІРЛІК ЖОҚ ЖЕРДЕ - ТІРЛІК ЖОҚ
Төлеби
Тату көршілік бірінші кезектегі міндет, алайда елді ішкі алауыздық
жайласа, ол шешілмейді. Егер әр түрлі топтар оларды қандай мүдделердің -
саяси, идеология, діни, этникалық немесе таптық мүдделердің біріктіретініне
қарамастан, қарама-қарсылық күйде болса, бұл халықты ортақ игілікке қол
жеткізу мен өзінің ұлттық мүдделерін іске асыру мақсатынан жаңылыстыратын
қауіпті жағдайға әкеп соғады. Бұл жерде әңгіме тікелей қарсыластық немесе
соғыс жағдайы туралы да болып отырған жоқ. Солтүстік Ирландия, бүрынғы
Югославия, Перу, Ауғанстан, Камбоджа мен Руанда және басқа да елдер ешбір
өркениеттің, ешбір мәдениеттің алауыздықтың ауыр салдарынан
сақтандырылмағанын дәлелдеп отыр.
Бірлікке апаратын жолдағы бұрынғы кедергілерді жойып, әдетке,
құштарлыққа, ерекше мүдделерге, дінге, жас қарайластығына немесе басқа
факторлардың қайсысына негізделгеніне қарамастан, жаңа кедергілерді
болдырмау - біздің міндетіміз. Диалогтың ықтимал барлық нысандарын
көтермелеу, сондай-ақ адамдар арасындағы өзара байланыс пен ... жалғасы
БҰЛ ӘЛЕМДЕ ЕҢ БАСТЫСЫ - БІЗДІҢ ҚАЙ ЖЕРДЕ
ТҰРҒАНЫМЫЗ ЕМЕС, ҚАНДАЙ БАҒЫТТА
ЖЫЛЖЫП БАРАМЫЗ - МІНЕ, СОНДА
Холмз
Біздің еліміз мен айтқан перспективаларға қол жеткізуі үшін мынадай
ұзақ мерзімді жеті басымдықты іске асыру қажет:
1. ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК. Аумақтық тұтастығын толық сақтай отырып,
Қазақстанньщ тәуелсіз егемен мемлекет ретінде дамуын қамтамасыз ету.
2. ІШКІ САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚ ПЕН ҚОҒАМНЫҢ ТОПТАСУЫ. Қазақстанға бүгін және
алдағы ондаған жылдар ішінде ұлттық стратегияны жүзеге асыруға мүмкіндік
беретін ішкі саяси тұрақтылық пен ұлттық біртұтастықты сақтап, нығайта
беру.
3. Шетел инвестициялары мен ішкі жинақталымдардық деңгейі жоғары ашық
нарықтық экономикаға негізделген ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУ. Экономикалық өрлеудің
нақтылы, тұрлаулы және барған сайын арта түсетін қарқынына қол жеткізу.
4. ҚАЗАҚСТАН АЗАМАТТАРЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫ, БІЛІМІ МЕН ӘЛ-АУҚАТЫ. Барлық
қазақстандықтардын, өмір сүру жағдайларын, денсаулығын, білімі мен
мүмкіндіктерін ұдайы жақсарту, экологиялық ортаны жақсарту.
5. ЭНЕРГЕТИКА РЕСУРСТАРЫ. Мұнай мен газ өндіруді және экспорттауды
қалыпты экономикалық өрлеу мен халықтың тұрмысын жақсартуға жәрдемдесетін
табыс алу мақсатында жедел арттыру жолымен Қазақстанның энергетикалық
ресурстарын тиімді пайдалану.
6. ИНФРАҚҰРЫЛЫМ, ӘСІРЕСЕ КӨЛІК ЖӘНЕ БАИЛАНЫС. Осы шешуші секторларды
ұлттық қауіпсіздікті нығайтуға, саяси тұрақтылық пен экономикалық өрлеуге
жәрдемдесетіндей етіп дамыту.
7. КӘСІБИ МЕМЛЕКЕТ. Ісіне адал әрі біздің басты мақсаттарымызға қол
жеткізуде халықтың өкілдері болуға қабілетті Қазақстанның мемлекеттік
қызметшілерінін, ықпалды және осы заманғы корпусын жасақтау.
Осы ұзақ мерзімді басымдықтардың әрқайсысы үшін біз бір жылдық, үш, ал
кейіннен бес жылдық жоспарларда белгіленген нақты іс-қимылдарға күш-
жігерімізді жұмылдыра отырып, біз стратегиямызды талдап жасауға және оны
дәйекті түрде іске асыруға тиіспіз.
Осы ұзақ мерзімді басымдықтар мемлекет пен біздін, азаматтарымыздың
күш-жігерін жұмылдыру үшін қызмет етуге, еліміздін, бюджеті мен кадр
саясатын қалыптастыру кезінде өлшемдер негізіне алынуға тиіс.
Қазақтанның Қазақстан - 2030 ұзақ жылдарға арналған дамуының стратегиясы
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан
халқына жолдауы Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан. Астан, 2007 жылғы 28 ақпан.
(І Б.)
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан
халқына жолдауы Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан. Астан, 2007 жылғы 28 ақпан.
(ІІ Б.)
Инновациялар мен оқу-білімді жетілдіру арқылы білім экономикасына
Выступление Президента Республики Казахстан
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына
жолдауы. Наурыз 2006 ж.
Қазақтанның Қазақстан - 2030 ұзақ жылдарға арналған дамуының
стратегиясы
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015
жылдарға арналған стратегиясы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 – 2008 жылдарға арналған
бағдарламасы туралы баяндама
Нурсултан НАЗАРБАЕВ
2. ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ БАСЫМДЫҚ: ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК
САҚТЫҚТА ҚОРЛЫҚ ЖОҚ
Халық даналығы
Адамзат дамуының бүкіл тарихи тәжірибесі мемлекеттің алға басуы және
тұрақты өсуі жүзеге асырылатын қажетті шарттардың бастауында оның ұлтының
қауіпсіздігі мен мемлекеттілігінің сақталуы тұрғанына куә. Бостандық пен
тәуелсіздікті жеңіп алу жеткіліксіз, оны табанды турде қорғап, нығайтып,
ұрпақтарға қалдыру қажет. Біздің ұрпақ еңсере алмай, өздеріне қалдырған
ауыртпалықтар, қиыншылықтар мен проблемалар үшін болашақ ұрпақ кешірер.
Егер біз өз мемлекеттілігімізден айрылып, егемендігіміздің стратегиялық
негіздерін, өз жерлеріміз бен ресурстарымызды қолымыздан шығарып алсақ,
бізге кешірім жоқ. Әрине, болашақты бағамдаудың мұндай қисыны кез келген
ішкі және сыртқы жағдайларда ұзақ мерзімді кезеңге арналған Қазақстан
саясатының стратегиялық бағыты үшін уақыты жағынан үздіксіз болуы керек.
Бұл Қазақстанның 2030 жылға дейінгі дамуының бірінші стратегиялық басымдығы
болуға тиіс.
Қауіпсіздіктің басымдығы анық: егер еліміз қауіпсіздігін сақтамаса,
онда тұрақты даму жоспарлары туралы сөз қозғауымыздың өзі қисынсыз.
Бабаларымыздың өз мемлекетінің іргетасын қалауы мен дамытуын шолып
қарағанда, олардың өз мемлекеттілігін сақтап қалу үшін тарихи ауыр және
қатал күрес жүргізгенін айқын көрсетеді. Осы стратегиялық міндеттің шешімін
үнемі іздестіру қажеттігі бізден қалыптасып отырған жағдайды
геостратегиялық күштермен және олардың өзгеру серпінімен теңдестіре
байсалды әрі барабар бағалауды талап етеді.
Қазақстанның қазіргі кездегі және жақын болашақтағы ұлттық
қауіпсіздігіне төнуі ықтимал қауіптің тікелей әскери басып кіру және
мемлекеттің аумақтық тұтастығына қатер төндіру сипатында болмайтынын біз
түсінеміз. Ресейдің де, Қытайдың да, Батыстың да және мұсылман елдерінің де
бізге шабуыл жасауға итермелейтін сылтауы жоқ екені айдан-анық. Бұл
тыныштық пен тұрақтылықтың болжап білуге болатындай қашықтығы Қазақстанның
экономикалық әлеуетін тиімді нығайту үшін пайдаланылуға тиіс, соның
негізінде біз ұлттық қауіпсіздіктің сенімді жүйесін құра аламыз.
Өз қауіпсіздігіміз бен аумақтық тұтастығымызды қамтамасыз ету үшін біз
күшті мемлекет болуға және көршілерімізбен берік және достық қарым-
қатынаста болуға тиіспіз. Сондықтан ең жақын және тарихи достас көршіміз
Ресеймен арадағы сенім мен теңқұқылы қарым-қатынасымызды дамытып, нығайта
береміз. ҚХР-мен өзара тиімді негіздегі осындай сенім мен тату көршілік
қатынастарымызды жалғастырамыз. Қазақстан Қытайдың гегемонизмге қарсы,
көршілес елдермен достыққа бағытталған саясатын құптайды.
Біз Орталық Азия мемлекеттерімен байланыстарымыз бен интеграциялық
процестерді күшейте береміз.
Таяу және Орта Шығыс елдерімен де қарым-қатынастарымыз тиісті деңгейде
нығая береді.
Біздің стратегиямыздың екінші құраласы - Америка Құрама Штаттарын қоса
алғанда, басты демократияшыл индустриясы дамыған мемлекеттермен байланысын
күшейту. Бұл елдер және гүлденген Қазақстанды құрудың өздерінің ұлттық
мүдделеріне сай келетінін ұғына бастады.
Үшіншіден, БҰҰ, Халықаралық валюта қоры, Дүниежүзілік, Азиялық,
Еуропалык, және Ислам даму банктері сияқты халықаралық институттар мен
форумдардың көмегі мен қолдауын барынша пайдаланамыз, бұл Қазақстанға
халықаралық қауымдастық тарапынан қолдау көрсетілуін қамтамасыз етеді.
Біздің стратегиямыздың төртінші элементі - еліміздің ұлттық егемендігі
мен аумақтық тұтастығын қорғау үшін сенімді негіз бола алатын бай табиғи
ресурстарды игеру.
Бесіншіден - біз Қазақстанның барлық азаматтарының отаншылдық сезімі
мен өз еліне деген сүйіспеншілігін дамытуға тиіспіз. Халық пен мемлекет
арасындағы бұрынғы тығыз байланыс едәуір босаңсып кетті, ал жеке мен
мемлекеттік мүдде арасындағы жаңа байланыс әлі қалыптаса қойған жоқ.
Бақытымызға орай, бұқаралық санада адамдар мен мемлекет мүдделерінің
ортақтығын түсіну пісіп-жетіліп келеді. Адамдардың тұрмысының жақсаруына
орай ол сезімнің нығая беретініне күмәнім жоқ. Бұл әр азаматтың жақсы
тұрмысының өзі ол тұрып жатқан мемлекеттің егемендігі мен қауіпсіздігіне
байланысты екені сияқты, бір қарағанға, қарапайым ақиқатты пайымдауды
жеделдетеді.
Біздің ұжымдық қауіпсіздігіміз қамтамасыз етілгенде әрбір адам өзінің
жеке мүдделері ғана қамтамасыз етіліп, ал қоғам қауіпсіздігі қыл ұшында
тұрғандағыға қарағанда әлдеқайда көп нәрсе ұтады. Егер еліне қауіп төніп
тұрса, жеке адам қаншалықты сәтті өмір сүргенімен, ол бәрібір қорғансыздың
күнін кешеді. Қоғамдық мүдденің жекеменшік мүддеден басым екенін көрсете
отырып, мұны әсіресе біздің ұлттық капиталымыздың өкілдері терең пайымдауға
тиіс.
Бізге деген ниеті теріс күш иесі өзінің, оны қолданбақ әрекетіне
немесе қатер төндіруіне қарсылық көрсетілетінін алдын ала білуі үшін біз
әлемге бірлігіміз бен тәуелсіздікке деген ерік-жігерімізді, азаматтығымыз
бен отансүйгіштігімізді паш етуте тиіспіз. Айқын азаматтық тұғырымыз
болмайынша, стратегияның тәуелсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған басқа
элементтерін ойдағыдай іске асыру өте қиынға түседі.
Қорғаныс саясатымызға келетін болсақ, біздің бейбітшілік сүйгіш халық
екеніміз және ешкімнің жеріне, ресурстарына, байлығына көз тікпейтініміз
баршаға аян болуға тиіс. Жеріміз де, мол қазынамыз да өзімізде жеткілікті,
ал дәулетті өз еңбегімізбен еселей береміз.
Бірақ біз басқа елдермен өзіміз қандай қарым-қатынаста болсақ,
Қазақстанға қатысты дәл сондай қарым-қатынасты талап етеміз және кез келген
тосын жағдайларға әзір тұрамыз.
Біздің дәуірімізде, әлемнің әскери егестен алыстауына орай
бәсекелестік әскери саладан саяси және экономикалық салаға ойыса бастады.
Біз бұл үрдістің бел алатынына сенеміз және бейбітшілік орнап, тату
көршіліктің қалыптасуына бар күш-жігерімізді жұмсаймыз. Сонымен қатар, біз
Қазақстанның өзінің экономикалық дамуына орай, дуниежүзілік экономикаға
дәйекті енуі елді әскери-саяси, экономикалық және конфессионалдық сипаттағы
әр түрлі аймақтық қақтығыстардың тосын иірімдеріне тартып әкетуі мүмкін
екенін де түсінуге тиіспіз.
Міне, сондықтан да қауіпсіздікті қамтамасыз ету жұмысында сөзсіз
басымдық біздің сыртқы саяси қызметімізге және Қазақстанның өз
көршілерімен, дүниежүзінің алдыңғы қатарлы елдерімен өзара тиімді қарым-
қатынасының берік тұғырын қалыптастыруга беріледі.
Бүгін, жиырмасыншы ғасырдың аяқ шенінің өзінде, Екінші дүниежүзілік
соғыс пен қырғи қабақ соғыстан алынған сабақтан кейін де, әлемнің блоктар
мен одақтарға бөліну қаупі жойылған жоқ. Бірақ бұл жол Қазақстан үшін
қолайлы емес, біздің бес элементтен тұратын стратегиямыз осыған келіп
саяды. Еліміздің этникалық құрамы соншама алуан түрлі болып келеді, біздіқ
мүдделеріміз де өте маңызды, ал келешегіміз де өте зор, сондықтан да біз
қандай да бір елмен арадағы қарым-қатынасқа тәуелді болып қалуға немесе
соған ғана иек артуға жол бере алмаймыз.
Қазақстан халқы мен Қазақстан Үкіметі бар күш-жігерді ірі ұлтаралық
капитал үшін төзімді және оңтайлы экономикалык, өріс құруға жұмсауға,
елімізге ұзақ мерзімді инвестициялар тарту үшін "ықыласты рай" туғызуды
көтермелеуге тиіс. Біз қандай да бір тайталасты әскери жолмен шешуге
барынша қарсы тұрып, "жақсы араздықтан жаман татулық жақсы" дейтін қағиданы
уағыздауға тиіспіз. Жақын және алыс болашақтағы ұлттық мүдделерді қорғау
мен күштердің тендестігін қамтамасыз етудегі біздің мықты құралымыз,
ынтымақтасу саясаты ең алдымен Қазақстан, Қырғызстан мен Өзбекстан
арасындағы Орталық Азия Одагын нығайтып дамыту, басқа мемлекеттердің ісіне
араласпау, қарсы тұрудан гөрі татулық ахуалын басым ұстау саясаты болуға
тиіс.
Әскери қақтығыстардың жосықсыз екенін әлемнін, ұғынғанына зор сенім
артсақ та, парасатты мемлекет басқа үкіметтердін, уәдесіне сеніп қана
қоймай, өз елініқ қуатына да сүйенетінін ұмытпағанымыз жөн.
Сондықтан Қарулы Күштеріміздің құрылысы мен жаңартылуына, олардың
кәсіби даярлығы мен жауынгерлік әзірлігінің деңгейіне және оларды қарудың
осы заманғы құралдарымен жарақтандыруға зор басымдық берілетіні сөзсіз.
Қазақстан Республикасының қазіргі кезге сай әрі тиімді армиясын,
әскери әуе және әскери теңіз күштерін құру үшін бізге материалдық бөлімді,
жеке құрамды және оны оқыту жөніндегі жұмысты нығайту керек. Мұның өзі
Қарулы Күштерге бөлінген және бұдан былай да бөлінетін бюджет қаражатын
үнемді және тиімді жұмсауды тұрақты түрде талап етеді. Бұған қоса аймақтық
қорғаныс жүгін бөлісу үшін еліміз өз көршілерімен ынтымақтасатын болады.
Қауіпсіздік пен тұтастық мәселелерінде біз үнемі қырағы болуға
тиіспіз. Біздің көрсетіп отырған және болашақта да көрсете беретін
ізеттілігіміз бен меймандостығымыз тіпті де аңқаулық пен кіріптарлықтың
көрінісі емес.
Ұлттық қауіпсіздік басымдықтарының деңгейіне мықты демографиялық және
көші-қон саясаты шығарылуға тиіс. Егер біздің мемлекеттік органдарымыз
бұған бүрынғысынша немқұрайдылықпен қарайтын болса, онда біз XXI ғасырдың
қарсаңында Ресейдің артынан адам саны сыртқы көші-қон процестерінен ғана
емес, табиғи жолмен кеми беретін "демографиялық оппа" жағдайына тап
боламыз. Бүл тенденция дереу тоқтатылуға тиіс.
3.ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ БАСЫМДЫҚ: ІШКІ САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚ ПЕН ҚОҒАМНЫҢ ТОПТАСУЫ
БІРЛІК ЖОҚ ЖЕРДЕ - ТІРЛІК ЖОҚ
Төлеби
Тату көршілік бірінші кезектегі міндет, алайда елді ішкі алауыздық
жайласа, ол шешілмейді. Егер әр түрлі топтар оларды қандай мүдделердің -
саяси, идеология, діни, этникалық немесе таптық мүдделердің біріктіретініне
қарамастан, қарама-қарсылық күйде болса, бұл халықты ортақ игілікке қол
жеткізу мен өзінің ұлттық мүдделерін іске асыру мақсатынан жаңылыстыратын
қауіпті жағдайға әкеп соғады. Бұл жерде әңгіме тікелей қарсыластық немесе
соғыс жағдайы туралы да болып отырған жоқ. Солтүстік Ирландия, бүрынғы
Югославия, Перу, Ауғанстан, Камбоджа мен Руанда және басқа да елдер ешбір
өркениеттің, ешбір мәдениеттің алауыздықтың ауыр салдарынан
сақтандырылмағанын дәлелдеп отыр.
Бірлікке апаратын жолдағы бұрынғы кедергілерді жойып, әдетке,
құштарлыққа, ерекше мүдделерге, дінге, жас қарайластығына немесе басқа
факторлардың қайсысына негізделгеніне қарамастан, жаңа кедергілерді
болдырмау - біздің міндетіміз. Диалогтың ықтимал барлық нысандарын
көтермелеу, сондай-ақ адамдар арасындағы өзара байланыс пен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz