ДЕБИТОРЛЫҚ ЖӘНЕ КРЕДИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕК ЕСЕБІ

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

ДЕБИТОРЛЫҚ ЖӘНЕ КРЕДИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕК ЕСЕБІ

ЖОСПАРЫ
КІРІСПЕ

1. Дебиторлық және кредиторлық операциялардың бухгалтерік есебін
ұйымдастыру..
2. Дебиторлық берешек жіктемесі және оның есебі ... ...
3. Дебиторлық берешекті есептен шығару ... ...

ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

Дебиторлық берешек деп көрсетілгеы қызмет, жабдықтаушы-ларға тауарлар
және қызмет көрсетулері және т.б. үшін алдын ала төлем жүргізу нәтижесінде
туындаған банк әріптестерінің қарызын айтады.
Күрделі қаржы жұмсалымы бойынша дебиторлық берешек есебі жөндеу-
құрылыс материалдары, жабдыктар мен құрал-саймандар үшін жабдықтаушылармен
есеп айырысу, сатып алу және күрделі жұмсалым мен күрделі жөндеу бойынша
шығындар үшін есеп беретін адамдарға аванс нәтижесін көрсететін 1856
Күрделі салымдар бойынша дебиторлар баланстық шотында жүргізіледі.

1.ДЕБИТОРЛЫҚ ЖӘНЕ КРЕДИТОРЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫҢ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕБШ
¥ЙЫМДАСТЫРУ
Банк қызметкерлерімен есеп айырысу іссапар шығыны мен басқа да
шығындар бойынша банк қызметкерлеріне берілген аванс-тык төлемдер сомасын
көрсетіп ] 854 Банк кызметкерлерімен есеп айырысу баланстық шотында
жүргізіледі.
Басқа да дебиторлар мен кредиторлар есебі уақытша және кездейсок
сипатқа ие банктің дебиторлык берешек сомасын, басқа баланстық шоттар
бойынша түсу мезетінде анықталмаған таға-йындау сомасын, сондай-ақ
шаруашылық қызметі бойынша есеп айырысу сомаларын көрсететін 1860 Банк
қызметі бойынша өзге дебиторлар баланстан тыс шотында жүргізіледі.
Кепіл бойынша дебиторлык берешек есебі берілген кепілдік бойынша қарыз
алушының берешегін көрсететін 1861 Кепілдіктер бойынша дебиторлар
баланстан тыс шотында жүргізіледі.
Банкке көрсетілген қызметтер үшін алдын ала төлемдер (үй-жайды жалға
алу, телекоммуникациялық қызметтер, телефон және үялы байланыс қызметтері,
пошта қызметі, телеграф қызметі, радио нүкте үшін абоненттік төлемдер,
негізгі құралдарды жөндеу үшін алдын ала төлеу, күзет және дабылдама
(сигнализация) бойынша кызметтер үшін алдын ала төлеу, коммуналдық
қызметтер және т.с.с. үшін алдын ала төлеу) жабдықтаушылар ұсынатын шот-
факту-ралар негізінде келісімшартта келісілген тәртіпте және мерзімде
жүргізіледі.
Шарт келесілерден түрады: шарттың мағынасы, мерзімі нысаны, тауарды
жеткізу мерзімі мен тәртібі, тараптардың міндеттемелері, міндеттемені
орындамаған үшін тараптардың жауапкершілік шаралары, шарттың қызмет
мерзімі, тараптардың заңды мекен-жайлары, СТН, экономика
секторының коды, резидент екенін дәлелдейтін белгі, тараптардың
өкілетті өкілдерінің колдары, мөр танбасы. Шарттың бір данасы банктің
дебиторлар мен кредиторлар есебі бөлімшесіне тіркеу, сактау және бақылау
үшін беріледі, ал екінші данасы жабдықтаушылар үйымына беріледі.
Банк бюджет бабындағы келісімшарт негізінде келесі дерек-темелер
бойынша жабдықтаушыға Іс папкасын ашады: шарт түрі, негіздеме, төлем
ынтагері, шарт нөмірі, жабдықтаушының атауы, шарт сомасы, есеп айырысу шоты
(төлем жүргізілетін дербестік шот), шот атауы, бағыты, телем кестесі.
Түскен күжаттарды тексеріп болғаннан кейін жауапты орындаушы
жинақталған және төлем қүжаттарын растайды, содан кейін бөлімшеде шоттар
бойынша сәйкес бухгалтерлік жазбалар жасалады.
Дебиторлар жэне кредиторлармен операциялардың шоттарда
көрініс табу тәртібі
Алғашқы кезең шығындарын алдын ала төлеу (жалдау, жа-зылу, жарнама,
пошта және т.б. ):
Дт 1791 - Өзге де алдын ала төлемдер
Кт 2203 - Клиенттердің ағымдағы есепшоттары
1050 - Банктердің корреспонденттік есепшоттары 1001 - Кассадағы
қолма-кол ақша
2211 - Клиенттердің талап етуі бойынша салымдар.
2. Негізгі қүралдарды, ғимараттарды ағымдағы жөндеу және
т.б. қызметтер үшін алдын ала төлеу:
Дт 1860 - Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар Кт 2203 -
Клиенттердің ағымдағы есепшоттары
1051 - Банктің Қазақстан Республикасының Үлттық банкін-дегі
корреспонденттік есепшоттары
1001 - Кассадағы қолма-кол ақша
2211 - Клиенттердің талап ету бойынша салымдары.
3. Негізгі құралдар, ғимараттарды күрделі жөндеу үшін алдын ала
төлем:
Дт 1856 - Күрделі салымдар бойынша дебиторлар Кт 2203 -
Клиенттердің ағымдагы есепшоттары
1051 - Банктің Қазақстан Республикасының Үлттық банкін-
дегі корреспонденттік есепшоттары.
4. Алынған, бірақ төленбеген ТМҚ және НҚ кірістеу:
Дт 1851 - Салықтар және бюджетке төленетін баска да
міндетті төлемдер бойынша есеп айырысу 1856 - Күрделі салымдар бойынша
дебиторлар 1602 - Өзге тауар-материалдық қорлар
Кт 2856 - Күрделі қаржы бойынша кредиторлар 2860 - Банк қызметі
бойынша өзге кредиторлар
5. Үйлер мен ғимараттарды салу кезінде келісшшарт непзшде аванс
сомасына:
Дт 1856 - Күрделі салымдар бойынша дебиторлар Кт 2203 -
Клиенттердің ағымдағы есепшоттары
1001 - Кассадағы қолма-қол ақша
1051 - Банктің Қазақстан Республикасының Үлтгық банкін-
дегі корреспонденттік есепшоттары
2010 - Корреспонденттік есепшоттар.
- орындалған жұмыс үшін анықтама ұсынған кезде:
Дт 1651 Салынып жатқан (орнатылып жатқан) негізгі құрал-
жабдықтар Кт 1856 Күрделі салымдар бойынша дебиторлар.
- монтаждауды талап ететін негізгі кұралдарды алу кезінде: Дт
1651 Салынып жатқан (орнатылып жатқан) негізгі құрал-
жабдықтар Кт 1856 Күрделі салымдар бойынша дебиторлар;
- үйлер мен ғимараттарды және қондырғыларды пайдалануға беру
кезінде:
Дт 1652 Жер, үйлер және ғимараттар
1653 Компьютер жабдықтары
1654 Өзге негізгі қүрал-жабдықтар
1656 Жалға беруге арналған негізгі құрал-жабдықтар Кт 1651
Салынып жатқан (орнатылып жатқан) негізгі құрал-жабдықтар
6. ТМҚ үшін төлем жүргізгенде:
Дт 1860 Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар Кт 1001
Кассадағы қолма-қол ақша
1050 Банктердің корреспонденттік есепшоттары
2010 Корреспонденттік есепшоттар
2020 Басқа банктердің сыйақы есептелген талап ету
бойынша салымдар
2203 Клиенттердің ағымдағы есепшоттары;
- ТМҚ қоймаға кірістелген кезде:
Дт 1851 Салықтар және бюджетке төленетін басқа да мін-
детті төлемдер бойынша есеп айырысу
1602 Өзге тауар-материалдық корлар Кт 1860 Банк қызмет бойынша
өзге дебиторлар;
7. Шаруашылық кажеттіліктер үшін аванс беру кезінде: Дт 1854 Банк
кызметкерлерімен есеп айырысу
Кт 2860 Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар
8. Аванстық есеп беруді ұсыну кезінде:
Дт 5 класс шоттары - бекітілген аванс сомасына Кт 1854 Банк
қызметкерлерімен есеп айырысу 2854 Банк қызметкерлерімен есеп айырысу;
9. Банк әр айдың соңында есептеу әдісіне сәйкес алынғаи қыз-меттер
үшін шығындар сомасын есептейді:
Дт 5 класс шоттары
Кт 2860 Банктік кызмет бойынша өзге кредиторлар.
10. Бүрынғы айдағы есегттелген шығынды төлеу кезінде есеп-телген
сомаға түзетпе жасау:
Дт 2860 Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар Кт 5 класс шоттары.
11. Мәжбүрлі шығынды есептеу кезінде:
Дт 5458 Өзге банктік қызмет шығындарын жабуға арналған жалпы
резервтерге (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу 5459 Банктік емес
қызметке байланысты дебиторлық берешек бойынша арнайы
резервтерге (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу
1462 Банк кызметіне байланыСты дебиторлық берешек бойынша
шығындарды жабуға арналған жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1463 Банктік емес қызметке байланысты дебиторлық
берешек бойынша шығындарды жабуға арналған жалпы резервтер
(мәжбүрлі шығындар)
1469 Өзге де банктік қызметке байланысты шығындарды жабуға арналған
жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1877 Банктік кызметке байланысты дебиторлық берешек бойынша
шығындарды жабуға арналған арнайы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1878 Банктік емес қызметке байланысты дебиторлық
берешек бойынша шығындарды жабуға арналған арнайы резервтер
(мәжбүрлі шығындар)
Кт 5458 Өзге банктік қызмет шығындарын жабуға арналған жалпы
резервтерге (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу \5459 Банктік емес
қызметке байланысты дебиторлык берешек бойынша арнайы
резервтерге (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу
12. Мәжбүрлі шығындар кұрылған дебиторлык берешек
сомасын өтеу кезінде:
Дт 1462 Банк қызметіне байланысты дебиторлык берешек бо-йынша
шығындарды жабуға арналған жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1463 Банктік емес кызметке байланысты дебиторлык берешек бойынша
шығындарды жабуга арналған жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1469 Өзге де банктік қызметке байланысты шығындарды жабуға арналған
жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1877 Банктік кызметке байланысты дебиторлық берешек бойынша
шығындарды жабуға арналған арнайы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1878 Банктік емес қызметке байланысты дебиторлык
берешек бойынша шығындарды жабуға арналған арнайы резервтер
(мәжбүрлі шығындар)
Кт 5458 Өзге банктік қызмет шығындарын жабуға арналған жалпы
резервтерге (мәжбүрлі шығындарга) ақша бөлу 5459 Банктік емес
қызметке байланысты дебиторлық берешек бойынша арнайы
резервтерге (мәжбүрлі шыгындарға) ақша бөлу.
Дебиторлык берешек бойынша мәжбүрлі шығындар дебиторлық берешектің
қайтарылмай калу залалдарын жабу немесе олардың күнын азайту (банктің
әкімшілік-шаруашылық кызметі бойынша, күрделі салым бойынша, кепілдіктер
бойынша, каржылық фьючерс бойынша) үшін қажетті каражаттар сомасы.
Банк бухгалтерлік есепте 1462, 1463, 1877, 1878 шоттарда мәжбүрлі
шығынның барлык қажетті көлемін есептейді.

2.ДЕБИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕК ЖІКТЕМЕСІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЕСЕБІ
Несиелік операциялар сияқты дебиторлық берешектер де 2002 жылдың 16
қарашасында шыккан Активтер және шартты міндетте-мелер жіктемесінің және
олар бойынша мәжбүрлі шығындар (резервтер) кұру Ережесіне, Бухгалтерлік
есептің шоттар жос-парына, екінші деңгейлі банктердің бухгалтерлік есеп
саясатына сәйкес жіктеледі. Жіктемеге (1856 - Күрделі салымдар бойынша
дебиторлар) күрделі салымдарды қаржыландыруға байланысты операциялар
бойынша дебиторлық берешек (1860 Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар)
банктің әкімшілік-шаруашылық қызметі, сондай-ак (1861 Кепілдіктер бойынша
дебиторлар) кепілдіктер бойынша дебиторлык берешек жатады.
Дебиторлық берешек дебиторлардың төлем мерзімдерін қадаға-лауына
байланысты сапасы бойынша бөлек қарастырылады:
1) стандартты;
2) күмәнді, ол өз кезегінде 1-дәрежелі күмәнді - төлемді уақты-лы
және толық төлеген кезде; 2-дәрежелі күмәнді - телемді кідіртіп немесе
толық емес көлемде төлеген кезде; 3-дәрежелі күмәнді - төлемді
уақтылы және толық төлеген кезде; 4-дәрежелі күмәнді -
төлемді кідіртіп немесе толық емес көлемде төлеген кезде; 5-
дәрежелі - күмәнді болып бөлінеді;
3) үмітсіз.
Банк бухгалтерлік есепте шығындар бойынша толық көлемде және 1462
Банк кызметіне байланысты дебиторлык берешек бо-йынша шығындарды жабуға
арналған жалпы резервтер (мэжбүрлі шығындар), 1463 Банктік емес кызметке
байланысты дебиторлык берешек бойынша шығындарды жабуға арналған жалпы
резервтер (мәжбүрлі шығындар), 1469 Өзге де банктік кызметке
байла-
нысты шығындарды жабуға арналған жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
мәжбүрлі шығындардың сәйкес шоттарында дебитор-лык берешек бойынша мәжбүрлі
шығындардың барлық көлемін есептеуге міндетті.
Жіктелетін дебиторлық берешек бойынша мәжбүрлі шығынның кажетті
көлемі берешек сомадан пайыз ретінде есептеледі (11-кесте).
11-кесте
Жіктеме топтамасы Мәжбүрлі шығын көлемі (негізгі карыз
сомасынан % ережеге сойкес)
1. Стандартты 2. Күмәнді: - 0
1-дэрежелі күмонді - 2-дэрежелі5 10 20 25 50 100
кумәнді - 3-д;)режелі күмәнді
- 4-дәрежелі күмәнді -
5-дәрежелі күмәнді 3. Үмітсіз

Дебиторлық берешек жіктемесі және мәжбүрлі шығындардың қажетті көлемін
кайта қарастыру айдың соңғы жүмыс күніне дейінгі 5 жүмыс күніне дейін
жүргізіледі.
Жалпы мәжбүрлі шығындарды қалыптастыру кезінде:
Дт 5458 Өзге банктік қызмет шығындарын жабуға арналған
жалпы резервтерге (мәжбүрлі шығындарға) ақша бөлу Кт 1462 Банк
қызметіне байланысты дебиторльщ берешек
бойынша шығындарды жабуға арналған жалпы резервтер
(мәжбүрлі шығындар)
1463 Банктік емес қызметке байланысты дебиторлык
берешек бойынша шығындарды жабуға арналған жалпы
резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1469 Өзге де банктік қызметке байланысты шыгындарды
жабуға арналған жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар). Арнайы мәжбүрлі
шығындарды қалыптастыру (жоғары тәуекелді күмәнді және үмітсіз
дебиторлық берешек бойынша мәжбүрлі шығындар).
Дт 5459 Банктік емес қызметке байланысты дебиторлық
берешек бойынша арнайы резервтерге (мәжбүрлі шығывдарға)
ақша бөлу Кт 1877 Банктік кызметке байланысты дебиторлық
берешек
бойынша шығындарды жабуға арналған арнайы резервтер
(мәжбүрлі шығындар)
1878 Банктік емес қызметке байланысты дебиторлық
берешек бойынша шығындарды жабуға арналган арнайы
резервтер (мәжбүрлі шығындар).
Мәжбүрлі шығындардың артық сомасын қайтару кезінде келесі түзетпе
өткізбе жасалады:
а) егер банк ағымдағы жылда мәжбүрлі шығындарды кдлып-
тастыруды жүзеге асырса:
Дт 1462 Банк кызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша
шығындарды жабуға арналған жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1463 Банктік емес кызметке байланысты дебиторлық берешек бойынша
шығындарды жабуға арналған жалпы резервтер (мәжбүрлі шығындар)
1469 Өзге де банктік қызметке байланысты шығындарды жабуға арналған
жалпы резервтер (мәжбүрлі шыгындар)
1877 Банктік қызметке байланысты дебиторлық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.