Домбыра құрылысы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы:"Физиканы оқыту кезінде оқушыларға ұлттық тәрбие беру."
Орындаған: Оңғарбай Жангозы
Жоспар.
Кіріспе.
Негізгі бөлім.
Халқымыздың салт-дәстүр, әдет-ғұрып элементтерін физика сабағында қолдану.
Ұлттық ойындар - физика сабағында.
Мақал-мәтел - халық даналығының айғағы.
3. Қорытынды.

Кіріспе.
Табиғаттағы тіршілік атаулының өсіп-өну, даму көзі- оның тамыры, адам баласының санасының даму көзі - оның тілі. Тамырсыз өсімдік атаулы көктемейді, ана тілінсіз ұрпақ жетілмейді. Ана тілінің уызына қанбаған, оның бұлағынан нәр алмаған ұрпақтың баршасының бойынан ізгіліктің нышандарын табу мүмкін емес, өйткені жастарымыз халықтық педагогикадан, ұлттық салт-дәстүрлерімізден, рухани байлығымыздан қол үзіп кеткен ұрпақтың өкілі.
Қайта құру еліміздегі ұлттар мен ұлыстардың ұлттық сана-сезімін дамытуға жағдай жасады. Ұлттық мәдениеттің , тілдің , дәстүрдің қайта өрістеуіне қуатты серпін берді.
Қазақ халқы өзінің бүгінгі күнін бағалай отырып , өткен өміріне көз салу , тарихи тәжрибеден сабақ алу, мәдени дәстүрлерін, озық әдет-ғұрпын, өмір салтын зерттеу , оларды ұрпақтан ұрпаққа мұра етіп жеткізу мәселерімен ұстаздар қауымы да мұқият шұғылдана бастады.Халықтың тірнектеп жинаған оқу-тәрбие ісінің бай тәжрибесін аса тиімді, шығармашылықпен қолдана білу- әрбір ұстаздың міндеті.
Халықтық педагогиканың негізгі көздер мақсаты-өзінің бай тарихи тәжрибесіне сүйене отырып , келер ұрпақты еңбекке , өнер - білім машықтарын меңгеруге , отбасы , ауыл-аймақтың , Отанын сүюге , ар-намысын қорғауға және т.б. ізгі адамгершілік қасиеттерге баулу.
Қоғамымыздың ертеңгі болашағы- мектеп жасындағы жас жеткіншектер. Оларды халықтық салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты қастерлеуге , құрметтеуге үйреткен абзал. Өз халқының мол мұрасын , ұлттық ерекшеліктерін білудің адам болып қалыптасуына берер пайдасы зор.
Оқушыларды ұлтжандылыққа , халқын қастерлеп , оған қалтқысыз қызмет етуге тәрбиелеу және адамгершілікке , қайырымдылыққа баулу мақсатында күнделікті оқу-тәрбие жүйесіне халықтық педагогиканың тағылымдарын енгізу кең өріс алып келеді.
Міне, өз ұрпағының өнегелі , өнерлі , еңбексүйгіш , абзал азамат болып өсуі үшін халық педагогикасының негізгі мақсатын оқу-тәрбие үрдісіне тиімді пайдалану әрбір ұстаздың міндеті блып табылады.
Ұрпағын ойламайтын халық болмайды. Онсыз өсіп-өну , ілгерілеу жоқ. Халықтық оқу-тәрбие ісінің негізгі мақсаты - жалпы адамды , ең алдымен баланы сұлулық хабардар ете отырып тәрбиелеу. Оқу мен тәрбие алдында ата-ана да, тәрбиеші мен ұстаз да , адамды қоршаған ұжым да , тіпті көшедегі кездейсоқ халық та жауап береді. Сол себепті физика пәнін оқытуға мысалды алыстан іздемей-ақ халқымыздың пайдаланып келген ұлттық құрал-саймандарын , ұлттық атауларын қолдануға болады.
Қазіргі мектептерде қолданылып жүрген оқулықтарымыз орыс оқулықтарының аудармасы. Олардың көбінде ұлттық психологияға сай келе бермейтін мысалдар келтірілген. Ұлттық мектеп пен ұлттық ерекшелікке , ұлттың тарихына , мәдениетіне , өнеріне , салт-дәстүріне , тұрмыс-тіршілігіне , халықтың ұлттық ойындары мен отбасы тәрбиесіне сай құрастырылған оқулық - ұлттық педагогиканың ықпалы мен әсерінен жасалатын және дамитыны дүниежүзілік тәжрибеден белгілі.
Халықтық педагогика мен халықтық психология тағылымдарын пайдалану , физика пәнінің әр тарауларынан өткізілген сабақ түрлері оқушылардың пәнге қызығушылығын , белсенділігін арттырып , тарауды пысықтау кезеңін сапалы өткізуге , материалды толық меңгеруге көмектеседі. Сонымен бірге оқушы ойын дамытып , өзіндік пікір айтуға үйретеді. Оқушыны құрғақ жаттандылықтан аулақтатып , дербес ойлап , әрекет етуге жетелейді.Халық педагогикасының тағылымдарын физика сабағында қолдану - оның білімдік және тәрбиелік мақсаттарын жүзеге асырумен қатар халқымыздың салт-дәстүрін қастерлеп , оқушыларды ұлттық мақтаныш рухында тәрбиелеуде зор мәні бар
Халқымыздың салт-дәстүр, әдет-ғұрып элементтерін
физика сабағында қолдану.
Қазақтың әдет-ғұрып, салт-санасында кездесетін кейбір элементтерді физика сабағында қолдануға болады. Біз осыдан жазу-сызуы болмаған халқымыздың табиғат құбылыстарын дұрыс түсіне білгендігін, көргендігін , данышпандығын аңғарамыз.Мысалы, 7-сыныпта "Диффузия құбылысы" тақырыбын өткенде айран ұйыту, құрт қайнату, нан ашыту қалай орындалатынын айтып кеткен орынды. Айран ұйытқанда немесе нан ашытқанда судың жылы болуы , температура жоғарсайын молекулалардың бір заттан екінші затқа өтуі шапшаң жүретінін көреміз. "Қысым" тақырыбын өткенде бабаларымыздың ағаш қазықтың ұшын неге үшкір етіп жасағанын түсіндірген тиімді. Аз күш жұмсап қазықты жерге тез кіргізудің тәсілін ерте игерген.
Ал 8-сыныпта "Жылу өткізгіштік" тақырыбын оқытқанда малдың, аңның терілерінен тіккен киімдердің жылуды жақсы сақтайтынын білгенін, байланысты тұлып, ішік тігіп кигенін түсіндіру керек. Осы сыныпта "сәуле шығару" тақырыбын өтеді. Сол сабақта не себепті киіз үйге ақ киіз жабатынын , не себепті ақ киім киетінін нақты мысалдар арқылы дәлелдесе оқушылар миында тақырып ұзақ сақталады.
Сондай-ақ 9-сыныпта "Ньютонның қозғалыс заңдарын" өткенде қазақтың ұлттық спорт ойындары - "Арқан тарту ", "Күш сынау", тағы басқаларын айтса, сабақтың мазмұны байып , құндылығы артады, оқушылардың білімі молаяды.
9, 11-сыныптарда "Механикалық толқындар" тарауын өткенде домбыраның қалай дыбыс шығаратын аспап екенін айта кету керек. Алдымен тыныштықта тұрған ішекті тепе-теңдігін бұзып тербелтеміз. Екіншіден, ішектің тербелісі ауаға беріліп , ол арқылы дыбыс бізге жетеді. Үшіншіден , домбыраның беттік тақтайы да тербеліске түседі. Домбырамен бірге қобыздың да қалай дыбыс шығаратынына тоқтала кеткен жөн.
Енді 10-сыныптағы "Броундық қозғалыс" тақырыбына келейік. Бұл сабақты да тартымды етіп өткізудің сан алуан жолдары бар. Нақты дәлелге жүгінсек , күбіге айран піскенде майдың түсуі , қатты дене бөлшектерінің сұйықтағы қалықтаған қозғалысы екенін жатық тілмен әңгімелеген жөн.
Ал, "Газдардағы электр тогы" тақырыбын өткенде мына мысалға назар аударған тартымды. Найзағай ойнағанда үйден шықпай, есік-терезені жауып отыру керек деген ұғымның қалай пайда болғанына тоқталу оқушылардың сабаққа деген ынтасын арттырады.
Келесі сөз 11-сыныптағы "Спектрлер" тақырыбы туралы. Мұнда ақ және қара түстерді қалай пайдалану керектігін жан-жақты ұғындырған ұтымды. Тілге тиек ететініміз - "Конвекция", "Сәуле шығару" құбылыстары. Бұларды түсіндірген кезде киіз үйдің іргесін түру , түндігін ашып қою есебіне тоқталу оқушылардың дүниетанымын кеңейтіп , көзқарасын қалыптастырады.
Ұлттық ойындар - физика сабағында.
Оқушылардың басым көпшілігі физика пәнін тек қаптаған жалаң формулалар , заңдылықтар деп түсінеді. Осы себептен де физика сабағында халықтық педагогика негізінде ұлттық салт-дәстүрлерді уағыздап , жса ұқпақ санасына дарытуды , осы арқылы пәнге деген қызығушылығын арттыруды мақсат еткен жөн. Халықтық педагогиканың бір саласы - ұлттық ойындар. Біріншіден ойын сергіту сәті болса, екіншіден оқушылар ойынға қатысу үшін өз білімдерін үнемі толықтырып отырады. Үшіншіден өтілген материалды қайталау тұрақты түрде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.