Бизнесті бағалаудағы шығындық тәсілді қолдану
Жоспары.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1.Бизнес туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.1 Бизнесті бағалау объектісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Бағалаудағы негізгі болжамдар мен шектеулер ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.3 Бағалау есептемесінде қолданылатын ұғымдардың анықтамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
2. Бизнестің тауар ретіндегі ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2.1 Бағалауда шығындық тәсілді қолдануы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.2Бағалаудағы шығындық тәсілдің объектісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1.Бизнес туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.1 Бизнесті бағалау объектісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Бағалаудағы негізгі болжамдар мен шектеулер ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.3 Бағалау есептемесінде қолданылатын ұғымдардың анықтамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
2. Бизнестің тауар ретіндегі ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2.1 Бағалауда шығындық тәсілді қолдануы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.2Бағалаудағы шығындық тәсілдің объектісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Кіріспе
Менің бұл тақырыпты таңдаған себебім, нарықтық қатынастардың дамуына байланысты бизнесті бағалау қарқыны өсіп жатыр, соған байланысты Қазақстан Республикасының бағалау туралы заңына сәйкес жекешелендіру кезінде, сенімді басқаруға немесе жалға беруге байланысты, сату кезінде, ипотекалық несиелеу кезінде бизнесті бағалау міндетті болып табылады.
Кәсіпорынның бәсекелестері жағынан білу үшін және бизнестің табыстылығын анықтау үшін, кәсіпорын қызметіне әсер ету жағынан жоғары факторларын, яғни қоршаған орта факторларын анықтау қажет.
Бұл тақырыпта қарастырылған бизнесті бағалауға экономикалық заңдардың
әсер етуі жайында қарастырдым.
Экономикалық заңдардың бағалануы туралы заңда көрсетілген. Яғни, экономикалық барысында заңдарды білу, яғни факторлардың қалай әсер етуі, бизнестің табыстылығын, сонымен қатар шығындық тәсіл яғни олардың бағалану мақсаты жөнінде қарастырдым.
Курыстық жұмысты жазу барысында бірінші бөлімде бизнес туралы және оны бағалануы , шектеулер мен болжамдар жайында қарастырдым. Ал екінші бөлімінде шығындық тәсілді қай кезде қолдануы және оның этаптары жайында атап өттім, және де шығындық тәсіл жөнінде көптеген Ресей ғалымдары осы тәсілге тұжырымдама жасаған соны мысал ретінде қарастырып өттім.
Біріншіден, ол инвестициялық тауар, оған салынатын салым болашақта қайтарылуы есебімен жүргізіледі. Шығындармен пайда алу уақыт аралығымен шектелген. Ал алынатын пайда өлшемі белгісіз,оның ықтималдық сипаты бар, сондықтан инвесторға сәтсіздік тәуекелін ескерту керек. Егер кеткен уақытты ескергендегі болашақ табыс инвестициялық тауарды сатып слуға кеткен шығындардан аз
Менің бұл тақырыпты таңдаған себебім, нарықтық қатынастардың дамуына байланысты бизнесті бағалау қарқыны өсіп жатыр, соған байланысты Қазақстан Республикасының бағалау туралы заңына сәйкес жекешелендіру кезінде, сенімді басқаруға немесе жалға беруге байланысты, сату кезінде, ипотекалық несиелеу кезінде бизнесті бағалау міндетті болып табылады.
Кәсіпорынның бәсекелестері жағынан білу үшін және бизнестің табыстылығын анықтау үшін, кәсіпорын қызметіне әсер ету жағынан жоғары факторларын, яғни қоршаған орта факторларын анықтау қажет.
Бұл тақырыпта қарастырылған бизнесті бағалауға экономикалық заңдардың
әсер етуі жайында қарастырдым.
Экономикалық заңдардың бағалануы туралы заңда көрсетілген. Яғни, экономикалық барысында заңдарды білу, яғни факторлардың қалай әсер етуі, бизнестің табыстылығын, сонымен қатар шығындық тәсіл яғни олардың бағалану мақсаты жөнінде қарастырдым.
Курыстық жұмысты жазу барысында бірінші бөлімде бизнес туралы және оны бағалануы , шектеулер мен болжамдар жайында қарастырдым. Ал екінші бөлімінде шығындық тәсілді қай кезде қолдануы және оның этаптары жайында атап өттім, және де шығындық тәсіл жөнінде көптеген Ресей ғалымдары осы тәсілге тұжырымдама жасаған соны мысал ретінде қарастырып өттім.
Біріншіден, ол инвестициялық тауар, оған салынатын салым болашақта қайтарылуы есебімен жүргізіледі. Шығындармен пайда алу уақыт аралығымен шектелген. Ал алынатын пайда өлшемі белгісіз,оның ықтималдық сипаты бар, сондықтан инвесторға сәтсіздік тәуекелін ескерту керек. Егер кеткен уақытты ескергендегі болашақ табыс инвестициялық тауарды сатып слуға кеткен шығындардан аз
Пайдаланған әдебиеттер
1. «Қазақстан Республикасының бағалау туралы » заңы, 30 қараша 2000 жыл, № 109- ΙΙ.
2. «Қазақстан Республикасының бағалау туралы » заңын қолдану шаралары туралы «Қазақстан Республикасының Үкіметінің Қаулысы», 27 мамыр 2002 жыл, № 572.
3. Бағалау есептемесінің мазмұны мен формасына талаптарды бағалау қызметінің субъектілерінің қолдануы бойынша ережелер, Қазақстан Республикасының Юстиция министрлігінің 21 қараша 2002 жыл, № 172, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің 2 желтоқсан 2002 жыл, № 598 біріккен бұйрығымен бекітілген.
4. Микерин Г.И., Недужий М.И., Павллов Н.В., Яшина Н.Н., «Международные стандарты оценки », в 2 томах, М., Новости, 2000г.
5. Под редакцией М.А. Федотовой «Оценка бизнеса», М., «Финансы и статистика», 2005 г.
6. «Оценкий бизнеса» Федотова М.А. Москва- 2002 г.
7. «Бизнес план » Багамулов А.Ю. Москва- 2002 г.
8. // «Айқын » 4 бет, Экономика 10.16.2005..
9. Асқарова Ж. А. «Бизнеті бағалау» Алматы-2006ж 54-74 беттер.
1. «Қазақстан Республикасының бағалау туралы » заңы, 30 қараша 2000 жыл, № 109- ΙΙ.
2. «Қазақстан Республикасының бағалау туралы » заңын қолдану шаралары туралы «Қазақстан Республикасының Үкіметінің Қаулысы», 27 мамыр 2002 жыл, № 572.
3. Бағалау есептемесінің мазмұны мен формасына талаптарды бағалау қызметінің субъектілерінің қолдануы бойынша ережелер, Қазақстан Республикасының Юстиция министрлігінің 21 қараша 2002 жыл, № 172, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің 2 желтоқсан 2002 жыл, № 598 біріккен бұйрығымен бекітілген.
4. Микерин Г.И., Недужий М.И., Павллов Н.В., Яшина Н.Н., «Международные стандарты оценки », в 2 томах, М., Новости, 2000г.
5. Под редакцией М.А. Федотовой «Оценка бизнеса», М., «Финансы и статистика», 2005 г.
6. «Оценкий бизнеса» Федотова М.А. Москва- 2002 г.
7. «Бизнес план » Багамулов А.Ю. Москва- 2002 г.
8. // «Айқын » 4 бет, Экономика 10.16.2005..
9. Асқарова Ж. А. «Бизнеті бағалау» Алматы-2006ж 54-74 беттер.
Бизнесті бағалаудағы шығындық тәсілді қолдану
Жоспары.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.Бизнес туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..5
1.1 Бизнесті бағалау
объектісі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
..5
1.2 Бағалаудағы негізгі болжамдар мен
шектеулер ... ... ... ... ... ... .. ... ..6
1.3 Бағалау есептемесінде қолданылатын ұғымдардың
анықтамасы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
2. Бизнестің тауар ретіндегі
ерекшелігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 11
2.1 Бағалауда шығындық тәсілді
қолдануы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2Бағалаудағы шығындық тәсілдің
объектісі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... 19
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..20
Кіріспе
Менің бұл тақырыпты таңдаған себебім, нарықтық қатынастардың дамуына
байланысты бизнесті бағалау қарқыны өсіп жатыр, соған байланысты Қазақстан
Республикасының бағалау туралы заңына сәйкес жекешелендіру кезінде,
сенімді басқаруға немесе жалға беруге байланысты, сату кезінде, ипотекалық
несиелеу кезінде бизнесті бағалау міндетті болып табылады.
Кәсіпорынның бәсекелестері жағынан білу үшін және бизнестің
табыстылығын анықтау үшін, кәсіпорын қызметіне әсер ету жағынан жоғары
факторларын, яғни қоршаған орта факторларын анықтау қажет.
Бұл тақырыпта қарастырылған бизнесті бағалауға экономикалық заңдардың
әсер етуі жайында қарастырдым.
Экономикалық заңдардың бағалануы туралы заңда көрсетілген. Яғни,
экономикалық барысында заңдарды білу, яғни факторлардың қалай әсер етуі,
бизнестің табыстылығын, сонымен қатар шығындық тәсіл яғни олардың
бағалану мақсаты жөнінде қарастырдым.
Курыстық жұмысты жазу барысында бірінші бөлімде бизнес туралы және
оны бағалануы , шектеулер мен болжамдар жайында қарастырдым. Ал екінші
бөлімінде шығындық тәсілді қай кезде қолдануы және оның этаптары жайында
атап өттім, және де шығындық тәсіл жөнінде көптеген Ресей ғалымдары осы
тәсілге тұжырымдама жасаған соны мысал ретінде қарастырып өттім.
Біріншіден, ол инвестициялық тауар, оған салынатын салым
болашақта қайтарылуы есебімен жүргізіледі. Шығындармен пайда алу уақыт
аралығымен шектелген. Ал алынатын пайда өлшемі белгісіз,оның ықтималдық
сипаты бар, сондықтан инвесторға сәтсіздік тәуекелін ескерту керек. Егер
кеткен уақытты ескергендегі болашақ табыс инвестициялық тауарды сатып
слуға кеткен шығындардан аз болса, онда бизнес өз инвестициялық
тртымдылығын жоғалтады. Бизнестен түскен болашақ табыстың ағымдық құны
оның нарықтық құны болып табылады.
Екіншіден, бизнес жүйе болып саналады, бірақ ол тұтас жүйе ретінде
де, оның бөлек элементтері де сатыла алады. Мұнда тауар бизнес емес, оның
құрамдас бөліктері болып табылады. Сондықтан бағалаушы бөлек активтердің
нарықтық құнын анықтайды.
1 Бизнес туралы түсінік
1. Бизнесті –бағалау обектісі
Бағалау объектілерінің ішінде бизнестің орны ерекше. Ол кәсіпорын,
өнеркәсіп, ұйым, компания түрінде болады. Бизнесті бағалауда объект
ретінде пайда табуға бағытталған және мүліктік кешеннің жұмыс істеуі
негізінде жүзеге асырылатын қызмет қарастырылады. Кәсіпопын (ұйым)
азаматтық құқық объектісі және ол шаруашылық айналымға түсіп, шаруашылық
операцияларға қатысады. Осының нәтижесінде сол бизнестің құнын бағалау
қажеттігі туындайды.
Кәсіпорынның мүліктік кешен құрамына мақсаттарға жетуге, шаруашылық
қызмет жүргізуге, пайда әкелуге арналған мүліктің барлық түрі кіруі
мүмкін. Оның ішінде жылжымайтын мүлік (жер тедімдері, ғимараттар,
имараттар), машиналар, құрал- жабдықтар, көлік құралдары, шикізат, өнім,
оған қоса, мүліктік міндеттемелер, бағалы қағаздар, материалды емес
активтер мен зияткерлік меншік объектілері, фирмалық атаулар, қызмет
көрсету белгілері, патенттер, лицензиялар, ноу- хау, тауарлық белгілер
кіруі мүмкін. Сондықтан бизнесті бағалау кезінде бағалаушы өзіндік капитал
құнын және мүліктік кешен бөліктерінің құнын анықтай отырып, кәсіпорынды
тұтас бағалайды.
Кәсіпорын бағалау объектісі ретінде анық белгіленген шектері болу
керек. Ол күрделі жүйе бола тұра, әр түрлі құрамдас бөліктерден тұрады.
Кәсіпорын құрылымына цехтар, қызмет көрсетуші шаруашылықтар, конторлық
құрылымдар, байланыс және коммуникациялық құралдары кіруі мүмкін. Олар
әртүрлі жерлерде немесе әртүрлі аймақтарда орналасуы мүмкін.
. Кәсіпорынның өмір сүруінің ұйымдастырушылық құқықтық формасының мәні
зор. Бағалау объектісі бірліктер, холдигтер, қаржылық- өндірістік топтар
бола алады. Бұл жағдайда бір бизнеске бірнеше еншілес компаниялар,
бөлімдер, фирмалар бірлеседі. Бұларды дұрыс бағалау үшін ақша ағымдарының
қалыптасуын және олардың қозғалу бағыттырын, оған қоса әр бөлімшелердің
құқығы мен рөлін анықтап алу керек
1.2 Бағалаудағы негізгі болжамдар мен шектеулер
1. Бағалау есептемесі тек толық көлемде және көрсетілген мақсатына
байланысты.
2. Бағалаушы бағаланатын меншік құқықтарының құқықтық сипатына немесе
меншік құқықтарын қарастыруға байланысты сұраныстарға жауапкершілік
артпайды. Бағаланатын құқық түсінікті деп есептеледі.
3. Бағалау объектісінің сулетті бағалау есептемесінің құрамдас бөлігі
болып табылады, бірақ бағалаушылар басқа да материалдар, жоспарлар,
сызулар т.с.с келтіруге міндетті емес.
4. Бағалау нәтижесінде, меншік жағдайына әсер ететін жасырын фактілер
жоқ деп болжайды. Ал егерде осындай фактілер бар болған жағдайда,
бағалаушы бар оның бар болуына, оны іздеуге өз мойнына жауапкершілік
артпайды.
5. Бағалаушылармен алынған және бағалау есептемесінде көрсетілген
мәліметтер түсінікті деп есептеледі, бірақ бағалаушы алынған ақпараттың
абсолютті дәлдігіне кепілдік бере алмайды, сондықтан барлық мәліметтердің
ақпарат көзі көрсетіледі
6. Бағалау есептемесін тапсырыс беруші де, бағалаушы да бағалауға
Келісім – шартта көрсетілген жағдайын басқаша қолдануға мүмкіндік жоқ.
7. Егер соттың ресми шақыруын немесе тапсырыс берушімен қосымша
келісілген болмаса ,жасалған бағалау бойынша бағалаушы сотта немесе басқа
да әдіспен куәгерлік жасауға міндетті емес.
8. Бағалаушының бағалау объектісінің нарықтық құны туралы көзқарасы
тек бағалау күніне ғана жарамды. Бағалау күнінен кейін экономикалық,
құқықтық, тағы басқа факторлардың өзгеруіне байланысты, яғни сол
факторлардың бағалау объектісінің анықталған құнына әсер етуіне байланысты
бағалаушы өз мойнына ешқандай жауапкершілік артпайды.
9. Бағалау есептемесі бағалаушылардың бағалау объектісінің нарықтық
құны туралы кәсіптік көзқарасы болып табылады және сол объекті келешекте
міндетті түрде бағалау есептемесінде көрсетілген бағамен еркін нарықта
немес еашық саудада сатылуына кепілдік бере алмайды.
Қызмет істеп тұрған кәсіпорынды бағалау кезінде әдіс жалғыз болмауы
тиіс. Егер де бұл талап орындалмаған жағдаида бағалаушы осы әдісті таңдау
себебін дәлелдеу керек .
Ал егер банкнотқа ұшыраған немесе басқа да жағдайдағы кәсіп орынды
бағалағанда оның активтері нарықтық құн немесе қысқа мерзімде нарыққа
шығару құны негізінде бағалаув тиіс, және сатуға бизнесті жабуға
байланысты барлық шығындарды ескеру қажет.
Материалдық емес активтер мен негізгі құрал жабдықтардың нарықтық құны
анықталды. Тауарлық -материалдық қорды бағалау кезінде өндірістік қор
тасымалдау және сақтауға кеткен шығындарды есепке ала отырып ағымдағы
бағалар бойынша бағаланады, ал ескірген, пайдалануға жарамсыз қорлар
есептен шығарылады.
Болашақ кезеңдегі шығындарды бағалау кезінде, шығындар номиналды құн
бойынша бағаланады,егер олармен байланысты табыс бар болған жағдайда.Ал
егер олармен байланысты табысты табыс жоқ болған жағдайда болашақ
кезеңдегі шығындар шамасы есептеп шығарылады.
Дебиторлық қарыздарды бағалау. Өту мерзімі және мерзімі өткен
қарыздарды талдау қажеті туындайды.Және оны былай бөлуге болады:
-үтімсіз (экономикалық баланысқа кірмейді )
-кәсіпорын әліде болса,қайтарып алу үміті бар(экономикалық баланысқа
кіргізіледі.)
Дебиторлық қарыздарды талдау кезінде бағалаушы басқа кәсіп орындар
шығарған векселдердің күмәні барма ,жоқ па, тексеру керек. Есептен
шығарылмаған дебиторлық қарыздар болашақтағы негізгі соманы дисконттау
және оның ағымдық құнына пайыздарын төлеу арқылы бағаланады. Ақша ағымдары
қайта бағалауға келмейді.
Міне ,сөйтіп негізгі болжаулар мен шектеулер осы тоғыз фактураларды
қарастырады.
1.3 Бағалау есептемесінде қолданылатын ұғымдардың анықтамасы
Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы Заңға сәйкес
бағалау қызметі – бұл бағалау қызметінің субъектілерімен жүзеге асырылатын
және егер басқасы заңмен қарастырылмаған жағдайда, бағалау объектісіне
қатысты нарықтық немесе өзге құнын беогілі бір мерзімде орнатуға
бағытталған кәсіпкерлік қызмет түрі.
Бағалау бұл:
1)Бағалаушының бағалау объектісінің құны турлы ғылыми тұрақталған ой-
пікірі:
2) Бағалау объектісінің мүмкін нарықтық немесе өзге құнын анықтау:
Бағалау пәні – меншік құқығының типтерінің әртүрлілігі. Бұл жағдайда
бағалау пәні кешенді мүлік меншігіне толық құқық болып табылады.
Меншікке толы құқық – меншікке иелік ету, оны пайдалану және үкім
ету.
Бағалау мақсаты – белгілі бір құнның түрін анықтау, яғни жүзеге
асырылатын бағалау – бағалау объектісінің нарыұтық құны.
Нарыұтық құн – бәсеке жағдайда, келісім шарт негізінде бағалау
объектісінің сатып алынатын ең ықтималды бағасы. Мұнда келісім – шарттың
екі жағы да бағалау объектісі туралы барлық қол жетерлік ақпараттармен
қамтылған, ал келісім – шарт бағасына ешқандай кездейсоқ оқиғалар әсер
етпейді;
клісім – шарттың бір жағы бағалау объектісін сатуға, ал екінші жағы сатып
алуға міндетті емес;
келісім – шарт жақтары бағалау объектісі туралы жақсы мәлімделген және өз
мүддесіне сәйкес іс - қимыл жасайды;
клісім –шарт бағасы бақылау объектісі үшін ақшалай марапаттау эквивалентті
болып табылады.
Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңында
келтірілген нарықтық құн ұғымының анықтамасы бағалаудың Халықаралық
стандарттарында келтірілген анықтамадан айырмашылығы болғанына қарамастан,
бағалаушылар өздерінің сараптауларымен қорытындылары және де бағалаудың
нәтижелері Халықаралық стандарттарының талаптарына сәйкес келеді деп
есептейді.
Бағалаушылар – бағалаудың және бағалау жөнінде есептеме құрғанда
қатысатын, білікті түрде жұмыс істейтін, бағалаудың кәсіптік стандарттарын
сақтауға өзінің жүріс – тұрысында заңға қарсы, этикасыз немесе біліксіздік
әрекет жасамауға, объективті түрде бағалауға өзінің мүддесіне байланысты
мәселелерді енгізусіз орындау міндетін өзіне алған мамандар тобы.
Бағалаушы – орындаушы –бағалауды жүргізетін және бағалау келісім-
шартын орындағаны үшін жауапты, бағалау келісім шартының екінші жағы болып
табылады. Бағалау объектісі – азаматтық құқықтық объектісі болып табылады,
соған қатысты бағалау қызметі жүзеге асырылады.
Бағалау қызметінің ережелері –Қазақстанның мемлекеттік басқару
органдарымен белгіленген ережелер. Соған сәйкес бағалау жұмыстары
жүргіілуі қажет. Бағалау қызметінің субъектілерімен қолданылатын бағалау
бойынша жұмысты орындау сапасына қойылатын талаптар: қолданылатын бағалау
принциптеріне, жылжымайтын мүлікті бағалау әдістеріне, жылжымалы мүлікті
бағалау әдістеріне, кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде бағалау әдістеріне,
интелектуалдық объектілерін меншіктік бағалу әдісіне, бағалау жөніндегі
есептеменің мазмұнымен формасына.
Бағалау жөніндегі есептеме – бағалаушының бағалау жұмысының нәтижесі
туралы өкілетті органмен орнатылған және Қазақстан Республикасының
бағалау қызметі туралы заңның талаптарына сәйкес келетін тапсырыс берушіге
жазу түрінде берілетін хабарлама.
Кәсіпопрын мүліктік кешен ретінде кәсіпкрлік қызметті атқару үшін
қолданылатын құқықтық объекті болып табылады. Мүліктік кешен ретінде
кәсіпорын құрамына, оның қызметін жүргізуге арналған мүліктің барлық
түрлері кіреді: ғимарат, құрал – жабдық, шикізат, өнім, жер тіліміне
құқық, талап ету құқығы, қарыздар, сонымен қатар қызметтің ерекшелейтін
белгі құқықтары т.б жатады.
Активтер – мүліктік және мүліктік емес жеке игіліктер, мүліктің
пайдалы табиғи қасиетін пайдалануға және одан табыс, өсімше, т.б түрінде
пайда алуға мүмкіндік беретін құндық бағасы бар құқықтар.
Міндеттеме – басқа бір тұлға (кредитор) пайдасына жасалатын белгілі
бір іс- әрекет. Мысалы, мүлікті беру, жұмыс жасау, ақша төлеу және т.б.
Белгілі бір іс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспары.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.Бизнес туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..5
1.1 Бизнесті бағалау
объектісі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
..5
1.2 Бағалаудағы негізгі болжамдар мен
шектеулер ... ... ... ... ... ... .. ... ..6
1.3 Бағалау есептемесінде қолданылатын ұғымдардың
анықтамасы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
2. Бизнестің тауар ретіндегі
ерекшелігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 11
2.1 Бағалауда шығындық тәсілді
қолдануы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2Бағалаудағы шығындық тәсілдің
объектісі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... 19
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..20
Кіріспе
Менің бұл тақырыпты таңдаған себебім, нарықтық қатынастардың дамуына
байланысты бизнесті бағалау қарқыны өсіп жатыр, соған байланысты Қазақстан
Республикасының бағалау туралы заңына сәйкес жекешелендіру кезінде,
сенімді басқаруға немесе жалға беруге байланысты, сату кезінде, ипотекалық
несиелеу кезінде бизнесті бағалау міндетті болып табылады.
Кәсіпорынның бәсекелестері жағынан білу үшін және бизнестің
табыстылығын анықтау үшін, кәсіпорын қызметіне әсер ету жағынан жоғары
факторларын, яғни қоршаған орта факторларын анықтау қажет.
Бұл тақырыпта қарастырылған бизнесті бағалауға экономикалық заңдардың
әсер етуі жайында қарастырдым.
Экономикалық заңдардың бағалануы туралы заңда көрсетілген. Яғни,
экономикалық барысында заңдарды білу, яғни факторлардың қалай әсер етуі,
бизнестің табыстылығын, сонымен қатар шығындық тәсіл яғни олардың
бағалану мақсаты жөнінде қарастырдым.
Курыстық жұмысты жазу барысында бірінші бөлімде бизнес туралы және
оны бағалануы , шектеулер мен болжамдар жайында қарастырдым. Ал екінші
бөлімінде шығындық тәсілді қай кезде қолдануы және оның этаптары жайында
атап өттім, және де шығындық тәсіл жөнінде көптеген Ресей ғалымдары осы
тәсілге тұжырымдама жасаған соны мысал ретінде қарастырып өттім.
Біріншіден, ол инвестициялық тауар, оған салынатын салым
болашақта қайтарылуы есебімен жүргізіледі. Шығындармен пайда алу уақыт
аралығымен шектелген. Ал алынатын пайда өлшемі белгісіз,оның ықтималдық
сипаты бар, сондықтан инвесторға сәтсіздік тәуекелін ескерту керек. Егер
кеткен уақытты ескергендегі болашақ табыс инвестициялық тауарды сатып
слуға кеткен шығындардан аз болса, онда бизнес өз инвестициялық
тртымдылығын жоғалтады. Бизнестен түскен болашақ табыстың ағымдық құны
оның нарықтық құны болып табылады.
Екіншіден, бизнес жүйе болып саналады, бірақ ол тұтас жүйе ретінде
де, оның бөлек элементтері де сатыла алады. Мұнда тауар бизнес емес, оның
құрамдас бөліктері болып табылады. Сондықтан бағалаушы бөлек активтердің
нарықтық құнын анықтайды.
1 Бизнес туралы түсінік
1. Бизнесті –бағалау обектісі
Бағалау объектілерінің ішінде бизнестің орны ерекше. Ол кәсіпорын,
өнеркәсіп, ұйым, компания түрінде болады. Бизнесті бағалауда объект
ретінде пайда табуға бағытталған және мүліктік кешеннің жұмыс істеуі
негізінде жүзеге асырылатын қызмет қарастырылады. Кәсіпопын (ұйым)
азаматтық құқық объектісі және ол шаруашылық айналымға түсіп, шаруашылық
операцияларға қатысады. Осының нәтижесінде сол бизнестің құнын бағалау
қажеттігі туындайды.
Кәсіпорынның мүліктік кешен құрамына мақсаттарға жетуге, шаруашылық
қызмет жүргізуге, пайда әкелуге арналған мүліктің барлық түрі кіруі
мүмкін. Оның ішінде жылжымайтын мүлік (жер тедімдері, ғимараттар,
имараттар), машиналар, құрал- жабдықтар, көлік құралдары, шикізат, өнім,
оған қоса, мүліктік міндеттемелер, бағалы қағаздар, материалды емес
активтер мен зияткерлік меншік объектілері, фирмалық атаулар, қызмет
көрсету белгілері, патенттер, лицензиялар, ноу- хау, тауарлық белгілер
кіруі мүмкін. Сондықтан бизнесті бағалау кезінде бағалаушы өзіндік капитал
құнын және мүліктік кешен бөліктерінің құнын анықтай отырып, кәсіпорынды
тұтас бағалайды.
Кәсіпорын бағалау объектісі ретінде анық белгіленген шектері болу
керек. Ол күрделі жүйе бола тұра, әр түрлі құрамдас бөліктерден тұрады.
Кәсіпорын құрылымына цехтар, қызмет көрсетуші шаруашылықтар, конторлық
құрылымдар, байланыс және коммуникациялық құралдары кіруі мүмкін. Олар
әртүрлі жерлерде немесе әртүрлі аймақтарда орналасуы мүмкін.
. Кәсіпорынның өмір сүруінің ұйымдастырушылық құқықтық формасының мәні
зор. Бағалау объектісі бірліктер, холдигтер, қаржылық- өндірістік топтар
бола алады. Бұл жағдайда бір бизнеске бірнеше еншілес компаниялар,
бөлімдер, фирмалар бірлеседі. Бұларды дұрыс бағалау үшін ақша ағымдарының
қалыптасуын және олардың қозғалу бағыттырын, оған қоса әр бөлімшелердің
құқығы мен рөлін анықтап алу керек
1.2 Бағалаудағы негізгі болжамдар мен шектеулер
1. Бағалау есептемесі тек толық көлемде және көрсетілген мақсатына
байланысты.
2. Бағалаушы бағаланатын меншік құқықтарының құқықтық сипатына немесе
меншік құқықтарын қарастыруға байланысты сұраныстарға жауапкершілік
артпайды. Бағаланатын құқық түсінікті деп есептеледі.
3. Бағалау объектісінің сулетті бағалау есептемесінің құрамдас бөлігі
болып табылады, бірақ бағалаушылар басқа да материалдар, жоспарлар,
сызулар т.с.с келтіруге міндетті емес.
4. Бағалау нәтижесінде, меншік жағдайына әсер ететін жасырын фактілер
жоқ деп болжайды. Ал егерде осындай фактілер бар болған жағдайда,
бағалаушы бар оның бар болуына, оны іздеуге өз мойнына жауапкершілік
артпайды.
5. Бағалаушылармен алынған және бағалау есептемесінде көрсетілген
мәліметтер түсінікті деп есептеледі, бірақ бағалаушы алынған ақпараттың
абсолютті дәлдігіне кепілдік бере алмайды, сондықтан барлық мәліметтердің
ақпарат көзі көрсетіледі
6. Бағалау есептемесін тапсырыс беруші де, бағалаушы да бағалауға
Келісім – шартта көрсетілген жағдайын басқаша қолдануға мүмкіндік жоқ.
7. Егер соттың ресми шақыруын немесе тапсырыс берушімен қосымша
келісілген болмаса ,жасалған бағалау бойынша бағалаушы сотта немесе басқа
да әдіспен куәгерлік жасауға міндетті емес.
8. Бағалаушының бағалау объектісінің нарықтық құны туралы көзқарасы
тек бағалау күніне ғана жарамды. Бағалау күнінен кейін экономикалық,
құқықтық, тағы басқа факторлардың өзгеруіне байланысты, яғни сол
факторлардың бағалау объектісінің анықталған құнына әсер етуіне байланысты
бағалаушы өз мойнына ешқандай жауапкершілік артпайды.
9. Бағалау есептемесі бағалаушылардың бағалау объектісінің нарықтық
құны туралы кәсіптік көзқарасы болып табылады және сол объекті келешекте
міндетті түрде бағалау есептемесінде көрсетілген бағамен еркін нарықта
немес еашық саудада сатылуына кепілдік бере алмайды.
Қызмет істеп тұрған кәсіпорынды бағалау кезінде әдіс жалғыз болмауы
тиіс. Егер де бұл талап орындалмаған жағдаида бағалаушы осы әдісті таңдау
себебін дәлелдеу керек .
Ал егер банкнотқа ұшыраған немесе басқа да жағдайдағы кәсіп орынды
бағалағанда оның активтері нарықтық құн немесе қысқа мерзімде нарыққа
шығару құны негізінде бағалаув тиіс, және сатуға бизнесті жабуға
байланысты барлық шығындарды ескеру қажет.
Материалдық емес активтер мен негізгі құрал жабдықтардың нарықтық құны
анықталды. Тауарлық -материалдық қорды бағалау кезінде өндірістік қор
тасымалдау және сақтауға кеткен шығындарды есепке ала отырып ағымдағы
бағалар бойынша бағаланады, ал ескірген, пайдалануға жарамсыз қорлар
есептен шығарылады.
Болашақ кезеңдегі шығындарды бағалау кезінде, шығындар номиналды құн
бойынша бағаланады,егер олармен байланысты табыс бар болған жағдайда.Ал
егер олармен байланысты табысты табыс жоқ болған жағдайда болашақ
кезеңдегі шығындар шамасы есептеп шығарылады.
Дебиторлық қарыздарды бағалау. Өту мерзімі және мерзімі өткен
қарыздарды талдау қажеті туындайды.Және оны былай бөлуге болады:
-үтімсіз (экономикалық баланысқа кірмейді )
-кәсіпорын әліде болса,қайтарып алу үміті бар(экономикалық баланысқа
кіргізіледі.)
Дебиторлық қарыздарды талдау кезінде бағалаушы басқа кәсіп орындар
шығарған векселдердің күмәні барма ,жоқ па, тексеру керек. Есептен
шығарылмаған дебиторлық қарыздар болашақтағы негізгі соманы дисконттау
және оның ағымдық құнына пайыздарын төлеу арқылы бағаланады. Ақша ағымдары
қайта бағалауға келмейді.
Міне ,сөйтіп негізгі болжаулар мен шектеулер осы тоғыз фактураларды
қарастырады.
1.3 Бағалау есептемесінде қолданылатын ұғымдардың анықтамасы
Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы Заңға сәйкес
бағалау қызметі – бұл бағалау қызметінің субъектілерімен жүзеге асырылатын
және егер басқасы заңмен қарастырылмаған жағдайда, бағалау объектісіне
қатысты нарықтық немесе өзге құнын беогілі бір мерзімде орнатуға
бағытталған кәсіпкерлік қызмет түрі.
Бағалау бұл:
1)Бағалаушының бағалау объектісінің құны турлы ғылыми тұрақталған ой-
пікірі:
2) Бағалау объектісінің мүмкін нарықтық немесе өзге құнын анықтау:
Бағалау пәні – меншік құқығының типтерінің әртүрлілігі. Бұл жағдайда
бағалау пәні кешенді мүлік меншігіне толық құқық болып табылады.
Меншікке толы құқық – меншікке иелік ету, оны пайдалану және үкім
ету.
Бағалау мақсаты – белгілі бір құнның түрін анықтау, яғни жүзеге
асырылатын бағалау – бағалау объектісінің нарыұтық құны.
Нарыұтық құн – бәсеке жағдайда, келісім шарт негізінде бағалау
объектісінің сатып алынатын ең ықтималды бағасы. Мұнда келісім – шарттың
екі жағы да бағалау объектісі туралы барлық қол жетерлік ақпараттармен
қамтылған, ал келісім – шарт бағасына ешқандай кездейсоқ оқиғалар әсер
етпейді;
клісім – шарттың бір жағы бағалау объектісін сатуға, ал екінші жағы сатып
алуға міндетті емес;
келісім – шарт жақтары бағалау объектісі туралы жақсы мәлімделген және өз
мүддесіне сәйкес іс - қимыл жасайды;
клісім –шарт бағасы бақылау объектісі үшін ақшалай марапаттау эквивалентті
болып табылады.
Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңында
келтірілген нарықтық құн ұғымының анықтамасы бағалаудың Халықаралық
стандарттарында келтірілген анықтамадан айырмашылығы болғанына қарамастан,
бағалаушылар өздерінің сараптауларымен қорытындылары және де бағалаудың
нәтижелері Халықаралық стандарттарының талаптарына сәйкес келеді деп
есептейді.
Бағалаушылар – бағалаудың және бағалау жөнінде есептеме құрғанда
қатысатын, білікті түрде жұмыс істейтін, бағалаудың кәсіптік стандарттарын
сақтауға өзінің жүріс – тұрысында заңға қарсы, этикасыз немесе біліксіздік
әрекет жасамауға, объективті түрде бағалауға өзінің мүддесіне байланысты
мәселелерді енгізусіз орындау міндетін өзіне алған мамандар тобы.
Бағалаушы – орындаушы –бағалауды жүргізетін және бағалау келісім-
шартын орындағаны үшін жауапты, бағалау келісім шартының екінші жағы болып
табылады. Бағалау объектісі – азаматтық құқықтық объектісі болып табылады,
соған қатысты бағалау қызметі жүзеге асырылады.
Бағалау қызметінің ережелері –Қазақстанның мемлекеттік басқару
органдарымен белгіленген ережелер. Соған сәйкес бағалау жұмыстары
жүргіілуі қажет. Бағалау қызметінің субъектілерімен қолданылатын бағалау
бойынша жұмысты орындау сапасына қойылатын талаптар: қолданылатын бағалау
принциптеріне, жылжымайтын мүлікті бағалау әдістеріне, жылжымалы мүлікті
бағалау әдістеріне, кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде бағалау әдістеріне,
интелектуалдық объектілерін меншіктік бағалу әдісіне, бағалау жөніндегі
есептеменің мазмұнымен формасына.
Бағалау жөніндегі есептеме – бағалаушының бағалау жұмысының нәтижесі
туралы өкілетті органмен орнатылған және Қазақстан Республикасының
бағалау қызметі туралы заңның талаптарына сәйкес келетін тапсырыс берушіге
жазу түрінде берілетін хабарлама.
Кәсіпопрын мүліктік кешен ретінде кәсіпкрлік қызметті атқару үшін
қолданылатын құқықтық объекті болып табылады. Мүліктік кешен ретінде
кәсіпорын құрамына, оның қызметін жүргізуге арналған мүліктің барлық
түрлері кіреді: ғимарат, құрал – жабдық, шикізат, өнім, жер тіліміне
құқық, талап ету құқығы, қарыздар, сонымен қатар қызметтің ерекшелейтін
белгі құқықтары т.б жатады.
Активтер – мүліктік және мүліктік емес жеке игіліктер, мүліктің
пайдалы табиғи қасиетін пайдалануға және одан табыс, өсімше, т.б түрінде
пайда алуға мүмкіндік беретін құндық бағасы бар құқықтар.
Міндеттеме – басқа бір тұлға (кредитор) пайдасына жасалатын белгілі
бір іс- әрекет. Мысалы, мүлікті беру, жұмыс жасау, ақша төлеу және т.б.
Белгілі бір іс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz