Биологиялық дәрі - дәрмектерді тасымалдаудың заңнамалық негіздері


Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті Коммерциялық емес акционерлік қоғам
РЕФЕРАТ
Білім беру багдарламасы Шекарадағы және көліктегі ветеринарлық-санитариялық бақылау және қадағалау
Тақырыбы:ҚР-на биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі қойылатын ветеринариялық-санитарлық талаптар және оларды жақсарту шаралары
Орындаған:Мажикен Асем
Тексерген: Ветеринария ғылымдарының кандидаты, доцент Алимов Айтбай Айткенұлы
АЛМАТЫ 2025
Мазмұны
I.Кіріспе-------------------------- ----------------------------------- -----------------------3
II.Негізгібөлім-------------------- ----------------------------------- ------------4-2.1.Биологиялық дәрі-дәрмектердің түрлері мен сипаттамасы
2.2.Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитарлық талаптар
2.3.Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдаудың заңнамалық негіздері
2.4.Вакциналар, қан сарысуы және диагностикумдар тасымалына ветеринариялық-санитариялық бақылау жүргізу
2.5.Биологиялық дәрі-дәрмектердің тасымалдауын жақсарту шаралары
III. Қорытынды-------------------------- ----------------------------------- ---------------
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі----------------------------- ---------------------
Қысқартылған сөздердің аббревиатурасы
ҚР - Қазақстан Республикасы
ЕАЭО - Еуразиялық экономикалық одақ
МЕМСТ - Мемлекеттік стандарт
ВСС - Ветеринариялық санитариялық сараптау
I.Кіріспе
Қазіргі таңда биологиялық дәрі-дәрмектердің дұрыс тасымалдануы мен сақталуы адам мен жануарлар денсаулығы үшін өте маңызды. Бұл саладағы негізгі талаптар ветеринариялық-санитарлық ережелер мен нормативтерге негізделеді. Қазақстан Республикасының ветеринария саласы биологиялық дәрі-дәрмектердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, инфекциялық аурулардың таралуын болдырмау мақсатында тиісті талаптар мен шараларды енгізуде. Биологиялық дәрі-дәрмектердің дұрыс тасымалдануы мен сақтау шарттарын қамтамасыз ету үшін арнайы ветеринариялық-санитарлық ережелер белгіленген. Бұл рефератта биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі қойылатын талаптар мен оларды жақсарту шаралары қарастырылады.
Биологиялық дәрі-дәрмектер, биопрепараттар - адамдар, жануарлар және өсімдіктердің түрлі ауруларын анықтауда, оларды емдеу және алдын ала сақтандыру мақсатында қолданылатын ерекше биологиялық қосылыстар. Биологиялық препараттар тірі ағзалардың тіршілік жағдайын жақсартып, олардан алынатын өнімдерді молайтуда маңызы зор. Биологиялық препараттарға вакциналар, сарысулар, микроағзалардан өндірілетін антибиотиктер, ферменттер, т.б. биологиялық активті заттар жатады .
Қазақстан Республикасына ветеринариялық биологиялық дәрі-дәрмектер негізінен Ресей, Беларусь, Украина, Қытай, Үндістан, Еуропа елдерінен және басқа да бірқатар елдерден әкелінеді. Бұл дәрі-дәрмектер мал мен құс ауруларына қарсы қолданылатын вакциналар, антиденелер, иммундық препараттар сияқты биологиялық өнімдерді қамтиды.
Қазақстанда ветеринариялық өнімдерге қатысты нормативтік актілер мен бақылау жүйелері енгізілген, сондықтан импортталатын өнімдердің қауіпсіздігі мен сапасы тексеріледі.
II. Негізгі бөлім
2.1.Биологиялық дәрі-дәрмектердің түрлері мен сипаттамасы
Биологиялық дәрі-дәрмектер -- бұл биологиялық көздерден алынған немесе микроорганизмдер, жануарлар, өсімдіктер немесе олардың бөліктерінен алынған заттардан жасалған дәрілер. Олардың құрамында адам немесе жануар организміне әсер ететін белсенді биологиялық компоненттер болады.
Ветеринария саласында биологиялық дәрі-дәрмектер, негізінен, мал мен құстарды инфекциялық аурулардан қорғау үшін қолданылады. Олардың арасында:
Вакциналар -- мал мен құсты инфекцияларға қарсы иммундау үшін қолданылады.
Иммуноглобулиндер және антиденелер -- жұқпалы ауруларға қарсы емдеуге немесе профилактикалық шараларға арналған.
Антибактериалды және антивирустық препараттар -- инфекциялық аурулардың алдын алу мен емдеу мақсатында.
Бұл дәрі-дәрмектердің негізгі ерекшелігі -- олар табиғи немесе биотехнологиялық жолмен алынған белсенді компоненттерден тұрады, сондықтан оларды қолдану организмге нақты бағытталған әсер етеді.
2.2.Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитарлық талаптар
Қазақстан Республикасына биологиялық дәрі-дәрмектер әдетте көлік құралдары арқылы тасымалданады. Бұл тасымалдау түрі дәрі-дәрмектердің түріне, олардың сақтау талаптарына және шыққан жеріне байланысты әр түрлі болуы мүмкін. Негізгі тасымалдау әдістері мыналар:
Әуе көлігі -- халықаралық тасымалдауларда ең жиі қолданылатын тәсіл, әсіресе температураны бақылауды талап ететін биологиялық дәрі-дәрмектер үшін. Әуе көлігі арқылы тасымалдау дәрі-дәрмектердің жылдам әрі қауіпсіз жеткізілуін қамтамасыз етеді.
2.Теміржол көлігі -- Қазақстанның аумағында ішкі тасымалдау үшін қолданылуы мүмкін. Теміржол көлігі де ұзақ қашықтыққа тасымалдау үшін қолайлы, бірақ температураны бақылау талаптарын сақтау қиын болуы мүмкін.
3.Автокөлік -- ішкі тасымалдау үшін және шекаралар арқылы тауарды жеткізу үшін жиі қолданылатын әдіс. Бұл тәсіл жоғары икемділікті қамтамасыз етеді және қажетті температуралық жағдайларды сақтау үшін арнайы жабдықталған көліктер пайдаланылуы мүмкін
4.Теңіз көлігі -- Қазақстан үшін, негізінен, теңіз порты арқылы тасымалданатын дәрі-дәрмектер Ресей немесе басқа теңіз елдерінен әкелінсе, қолданылуы мүмкін.
Барлық биологиялық дәрі-дәрмектер тасымалдау барысында арнайы температуралық және санитарлық талаптарға сәйкес келуі керек, өйткені олар сезімтал болуы мүмкін және жарамдылық мерзімін жоғалтуы мүмкін. Сондықтан тасымалдау кезінде суық тізбек (температураны бақылау) жүйелері жиі қолданылады.
Қазақстан Республикасында биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдауға арналған ветеринариялық-санитарлық талаптар биологиялық өнімдердің сапасын сақтау, олардың дұрыс сақталуы және тасымалдау шарттарын қамтамасыз ету мақсатында белгіленген. Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезінде келесі талаптар сақталуы тиіс:
Температуралық режим: Биологиялық дәрі-дәрмектердің көпшілігі температураның өзгеруіне өте сезімтал. Тасымалдау кезінде олардың сақталуы үшін тұрақты температуралық режим сақталуы қажет. Әдетте бұл талапқа сәйкес температура диапазоны +2°C-тан +8°C-қа дейін болады. Бұл шарт әсіресе вакциналар мен сарысулар үшін маңызды.
Тасымалдау құралдары: Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау үшін арнайы жабдықталған көлік құралдары мен контейнерлер қажет. Олар тиісті деңгейде герметикаланған болуы керек, сондықтан дәрі-дәрмектер сыртқы орта факторларынан қорғалған болады.
Қауіпсіздік шаралары: Тасымалдау кезінде биологиялық дәрі-дәрмектердің дұрыс сақтау жағдайларын бақылау қажет. Көлік құралдарында температуралық бақылау жүйесі орнатылуы тиіс, және тиеу мен түсіру барысында өнімнің бүлінуіне жол берілмеуі керек.
Құжаттама: Тасымалданатын биологиялық дәрі-дәрмектердің сапасын тексеру үшін арнайы сертификаттар мен құжаттар талап етіледі. Әрбір партия үшін санитарлық-ветеринариялық бақылау құжаттары, тасымалдау маршруттары, өнімнің шығу тегі туралы мәліметтер болуы керек.
Қазақстан Республикасына биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитарлық талаптар және оларды жақсарту шаралары өте маңызды, себебі бұл жануарлардың денсаулығын қорғауға, эпизоотиялық жағдайды тұрақтандыруға және адамдардың денсаулығына қауіп төндірмеуге бағытталған.
ҚР-на биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитарлық талаптар:
Нормативтік-құқықтық база:
"Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
Ветеринариялық ережелер мен нормалар.
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрықтары мен нұсқаулары.
Еуразиялық экономикалық одақтың (ЕАЭО) талаптары (егер импорт ЕАЭО елдерінен жүзеге асырылса).
Рұқсат беру құжаттары:Биологиялық дәрі-дәрмектерді Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге ветеринариялық рұқсат алу.
Дәрілік заттың тіркеу куәлігі (егер Қазақстанда тіркелген болса).
Тасымалдау талаптары:Дәрілік заттарды өндірушінің нұсқауларына сәйкес келетін жағдайларда тасымалдауды қамтамасыз ету (температуралық режим, жарықтан қорғау және т.б.).
Арнайы көлік құралдарын пайдалану (егер қажет болса, термоконтейнерлер, хладоэлементтер және т.б.).
Қаптаманың тұтастығын сақтау.
Дәрілік заттарды таңбалауға қойылатын талаптарды сақтау (атауы, сериясы, жарамдылық мерзімі, өндіруші және т.б.).
Ветеринариялық бақылау:
Шекаралық бақылау пункттерінде ветеринариялық бақылаудан өту.
Ілеспе құжаттардың болуы және дұрыс толтырылуы (ветеринариялық сертификат, тауарлық-көлік жүкқұжаты және т.б.).
Дәрілік заттардың сыртқы түрін, қаптамасын және таңбалануын тексеру.
Қажет болған жағдайда, үлгілерді зертханалық зерттеуге алу.
Жануар тектес өнімдер, оның ішінде биологиялык дәрі-дәрмектер тасымалдау кезінде оларға ел ішіндегі тасымалдауда жалпы формадағы сертификаттар, ал импорттық және экспорттық тасымал кезінде Халықаралық үлгідегі ветеринариялық сертификат толтырылады.
2.3.Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдаудың заңнамалық негіздері
Қазақстанда биологиялық дәрі-дәрмектердің тасымалдануын бақылау ветеринарлық заңнамамен реттеледі. Бұл заңнамада ветеринариялық санитарлық талаптар, сондай-ақ дәрі-дәрмектердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті шаралар көрсетілген. Сонымен қатар, Қазақстанның халықаралық ветеринариялық талаптарға сәйкес болуы үшін халықаралық ұйымдармен де келісілген талаптар бар.
Биологиялық ... жалғасы
Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті Коммерциялық емес акционерлік қоғам
РЕФЕРАТ
Білім беру багдарламасы Шекарадағы және көліктегі ветеринарлық-санитариялық бақылау және қадағалау
Тақырыбы:ҚР-на биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі қойылатын ветеринариялық-санитарлық талаптар және оларды жақсарту шаралары
Орындаған:Мажикен Асем
Тексерген: Ветеринария ғылымдарының кандидаты, доцент Алимов Айтбай Айткенұлы
АЛМАТЫ 2025
Мазмұны
I.Кіріспе-------------------------- ----------------------------------- -----------------------3
II.Негізгібөлім-------------------- ----------------------------------- ------------4-2.1.Биологиялық дәрі-дәрмектердің түрлері мен сипаттамасы
2.2.Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитарлық талаптар
2.3.Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдаудың заңнамалық негіздері
2.4.Вакциналар, қан сарысуы және диагностикумдар тасымалына ветеринариялық-санитариялық бақылау жүргізу
2.5.Биологиялық дәрі-дәрмектердің тасымалдауын жақсарту шаралары
III. Қорытынды-------------------------- ----------------------------------- ---------------
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі----------------------------- ---------------------
Қысқартылған сөздердің аббревиатурасы
ҚР - Қазақстан Республикасы
ЕАЭО - Еуразиялық экономикалық одақ
МЕМСТ - Мемлекеттік стандарт
ВСС - Ветеринариялық санитариялық сараптау
I.Кіріспе
Қазіргі таңда биологиялық дәрі-дәрмектердің дұрыс тасымалдануы мен сақталуы адам мен жануарлар денсаулығы үшін өте маңызды. Бұл саладағы негізгі талаптар ветеринариялық-санитарлық ережелер мен нормативтерге негізделеді. Қазақстан Республикасының ветеринария саласы биологиялық дәрі-дәрмектердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, инфекциялық аурулардың таралуын болдырмау мақсатында тиісті талаптар мен шараларды енгізуде. Биологиялық дәрі-дәрмектердің дұрыс тасымалдануы мен сақтау шарттарын қамтамасыз ету үшін арнайы ветеринариялық-санитарлық ережелер белгіленген. Бұл рефератта биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі қойылатын талаптар мен оларды жақсарту шаралары қарастырылады.
Биологиялық дәрі-дәрмектер, биопрепараттар - адамдар, жануарлар және өсімдіктердің түрлі ауруларын анықтауда, оларды емдеу және алдын ала сақтандыру мақсатында қолданылатын ерекше биологиялық қосылыстар. Биологиялық препараттар тірі ағзалардың тіршілік жағдайын жақсартып, олардан алынатын өнімдерді молайтуда маңызы зор. Биологиялық препараттарға вакциналар, сарысулар, микроағзалардан өндірілетін антибиотиктер, ферменттер, т.б. биологиялық активті заттар жатады .
Қазақстан Республикасына ветеринариялық биологиялық дәрі-дәрмектер негізінен Ресей, Беларусь, Украина, Қытай, Үндістан, Еуропа елдерінен және басқа да бірқатар елдерден әкелінеді. Бұл дәрі-дәрмектер мал мен құс ауруларына қарсы қолданылатын вакциналар, антиденелер, иммундық препараттар сияқты биологиялық өнімдерді қамтиды.
Қазақстанда ветеринариялық өнімдерге қатысты нормативтік актілер мен бақылау жүйелері енгізілген, сондықтан импортталатын өнімдердің қауіпсіздігі мен сапасы тексеріледі.
II. Негізгі бөлім
2.1.Биологиялық дәрі-дәрмектердің түрлері мен сипаттамасы
Биологиялық дәрі-дәрмектер -- бұл биологиялық көздерден алынған немесе микроорганизмдер, жануарлар, өсімдіктер немесе олардың бөліктерінен алынған заттардан жасалған дәрілер. Олардың құрамында адам немесе жануар организміне әсер ететін белсенді биологиялық компоненттер болады.
Ветеринария саласында биологиялық дәрі-дәрмектер, негізінен, мал мен құстарды инфекциялық аурулардан қорғау үшін қолданылады. Олардың арасында:
Вакциналар -- мал мен құсты инфекцияларға қарсы иммундау үшін қолданылады.
Иммуноглобулиндер және антиденелер -- жұқпалы ауруларға қарсы емдеуге немесе профилактикалық шараларға арналған.
Антибактериалды және антивирустық препараттар -- инфекциялық аурулардың алдын алу мен емдеу мақсатында.
Бұл дәрі-дәрмектердің негізгі ерекшелігі -- олар табиғи немесе биотехнологиялық жолмен алынған белсенді компоненттерден тұрады, сондықтан оларды қолдану организмге нақты бағытталған әсер етеді.
2.2.Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитарлық талаптар
Қазақстан Республикасына биологиялық дәрі-дәрмектер әдетте көлік құралдары арқылы тасымалданады. Бұл тасымалдау түрі дәрі-дәрмектердің түріне, олардың сақтау талаптарына және шыққан жеріне байланысты әр түрлі болуы мүмкін. Негізгі тасымалдау әдістері мыналар:
Әуе көлігі -- халықаралық тасымалдауларда ең жиі қолданылатын тәсіл, әсіресе температураны бақылауды талап ететін биологиялық дәрі-дәрмектер үшін. Әуе көлігі арқылы тасымалдау дәрі-дәрмектердің жылдам әрі қауіпсіз жеткізілуін қамтамасыз етеді.
2.Теміржол көлігі -- Қазақстанның аумағында ішкі тасымалдау үшін қолданылуы мүмкін. Теміржол көлігі де ұзақ қашықтыққа тасымалдау үшін қолайлы, бірақ температураны бақылау талаптарын сақтау қиын болуы мүмкін.
3.Автокөлік -- ішкі тасымалдау үшін және шекаралар арқылы тауарды жеткізу үшін жиі қолданылатын әдіс. Бұл тәсіл жоғары икемділікті қамтамасыз етеді және қажетті температуралық жағдайларды сақтау үшін арнайы жабдықталған көліктер пайдаланылуы мүмкін
4.Теңіз көлігі -- Қазақстан үшін, негізінен, теңіз порты арқылы тасымалданатын дәрі-дәрмектер Ресей немесе басқа теңіз елдерінен әкелінсе, қолданылуы мүмкін.
Барлық биологиялық дәрі-дәрмектер тасымалдау барысында арнайы температуралық және санитарлық талаптарға сәйкес келуі керек, өйткені олар сезімтал болуы мүмкін және жарамдылық мерзімін жоғалтуы мүмкін. Сондықтан тасымалдау кезінде суық тізбек (температураны бақылау) жүйелері жиі қолданылады.
Қазақстан Республикасында биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдауға арналған ветеринариялық-санитарлық талаптар биологиялық өнімдердің сапасын сақтау, олардың дұрыс сақталуы және тасымалдау шарттарын қамтамасыз ету мақсатында белгіленген. Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезінде келесі талаптар сақталуы тиіс:
Температуралық режим: Биологиялық дәрі-дәрмектердің көпшілігі температураның өзгеруіне өте сезімтал. Тасымалдау кезінде олардың сақталуы үшін тұрақты температуралық режим сақталуы қажет. Әдетте бұл талапқа сәйкес температура диапазоны +2°C-тан +8°C-қа дейін болады. Бұл шарт әсіресе вакциналар мен сарысулар үшін маңызды.
Тасымалдау құралдары: Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау үшін арнайы жабдықталған көлік құралдары мен контейнерлер қажет. Олар тиісті деңгейде герметикаланған болуы керек, сондықтан дәрі-дәрмектер сыртқы орта факторларынан қорғалған болады.
Қауіпсіздік шаралары: Тасымалдау кезінде биологиялық дәрі-дәрмектердің дұрыс сақтау жағдайларын бақылау қажет. Көлік құралдарында температуралық бақылау жүйесі орнатылуы тиіс, және тиеу мен түсіру барысында өнімнің бүлінуіне жол берілмеуі керек.
Құжаттама: Тасымалданатын биологиялық дәрі-дәрмектердің сапасын тексеру үшін арнайы сертификаттар мен құжаттар талап етіледі. Әрбір партия үшін санитарлық-ветеринариялық бақылау құжаттары, тасымалдау маршруттары, өнімнің шығу тегі туралы мәліметтер болуы керек.
Қазақстан Республикасына биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитарлық талаптар және оларды жақсарту шаралары өте маңызды, себебі бұл жануарлардың денсаулығын қорғауға, эпизоотиялық жағдайды тұрақтандыруға және адамдардың денсаулығына қауіп төндірмеуге бағытталған.
ҚР-на биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдау кезіндегі ветеринариялық-санитарлық талаптар:
Нормативтік-құқықтық база:
"Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
Ветеринариялық ережелер мен нормалар.
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрықтары мен нұсқаулары.
Еуразиялық экономикалық одақтың (ЕАЭО) талаптары (егер импорт ЕАЭО елдерінен жүзеге асырылса).
Рұқсат беру құжаттары:Биологиялық дәрі-дәрмектерді Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге ветеринариялық рұқсат алу.
Дәрілік заттың тіркеу куәлігі (егер Қазақстанда тіркелген болса).
Тасымалдау талаптары:Дәрілік заттарды өндірушінің нұсқауларына сәйкес келетін жағдайларда тасымалдауды қамтамасыз ету (температуралық режим, жарықтан қорғау және т.б.).
Арнайы көлік құралдарын пайдалану (егер қажет болса, термоконтейнерлер, хладоэлементтер және т.б.).
Қаптаманың тұтастығын сақтау.
Дәрілік заттарды таңбалауға қойылатын талаптарды сақтау (атауы, сериясы, жарамдылық мерзімі, өндіруші және т.б.).
Ветеринариялық бақылау:
Шекаралық бақылау пункттерінде ветеринариялық бақылаудан өту.
Ілеспе құжаттардың болуы және дұрыс толтырылуы (ветеринариялық сертификат, тауарлық-көлік жүкқұжаты және т.б.).
Дәрілік заттардың сыртқы түрін, қаптамасын және таңбалануын тексеру.
Қажет болған жағдайда, үлгілерді зертханалық зерттеуге алу.
Жануар тектес өнімдер, оның ішінде биологиялык дәрі-дәрмектер тасымалдау кезінде оларға ел ішіндегі тасымалдауда жалпы формадағы сертификаттар, ал импорттық және экспорттық тасымал кезінде Халықаралық үлгідегі ветеринариялық сертификат толтырылады.
2.3.Биологиялық дәрі-дәрмектерді тасымалдаудың заңнамалық негіздері
Қазақстанда биологиялық дәрі-дәрмектердің тасымалдануын бақылау ветеринарлық заңнамамен реттеледі. Бұл заңнамада ветеринариялық санитарлық талаптар, сондай-ақ дәрі-дәрмектердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті шаралар көрсетілген. Сонымен қатар, Қазақстанның халықаралық ветеринариялық талаптарға сәйкес болуы үшін халықаралық ұйымдармен де келісілген талаптар бар.
Биологиялық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz